چرا پاکستان در آتش تنش و تشنج ميسوزد؟

خون ناحق دست از دامن قاتل بر نداشت

ديده باشيد لکه های پيرهن قصاب را

بخش چهارم

تهيه و پژوهش (دوشی چی)

انتخابات، تنشها و بازی ها

                                            

در حالى كه هنوز تا انتخابات عمومى مجلس ملى پاكستان اندک زمان باقى است حزب حاكم و احزاب مخالف دولت فعلى پاكستان تحركات خود را در جهت آمادگى براى انتخابات شتاب بخشيده اند.

«پرويز مشرف» رئيس جمهورى پاكستان از تمام شاخه هاى حزب مسلم ليگ (حاكم) از جمله جناح پيشرو پنجاب خواست از تفرقه در درون حزب اجتناب كنند.

مشرف در جلسه اى با حضور رهبران بلندپايه حزب مسلم ليگ (حاكم) شاخه پنجاب در دفتر كارش در شهر راولپندى گفت: حزب مسلم ليگ به رهبرى شجاعت حسين، محور انتخابات بعدى است، بنابراين رهبران و اعضاى حزب بايد تمام تلاش هاى خود را براى تقويت اين حزب انجام دهند.

در اين جلسه «چوهدرى شجاعت حسين» رئيس حزب مسلم ليگ پاكستان (پى ال ام)، «سيدمشاهد حسين» معاون حزب، «چوهدرى پرويزالهى» سروزير ايالت پنجاب، «شيخ رشيد احمد»، «طاهر اقبال» از اعضاى گروه پيشرو مسلم ليگ(حاكم)، «مالك الله ياورخان» و وزيران ايالتى و فدرال حضور داشتند.

مشرف اظهار اميدوارى كرد كه نشست شوراى عالى اجرايى حزب بتواند اختلافات درون حزبى را رفع و حزب را سازماندهى مجدد كند.

حزب مسلم ليگ (حاكم) پرويز مشرف رئيس جمهورى پاكستان را براى انتخابات سال ۲۰۰۷ برگزيد. اين تصميم در جلسه اى ويژه با حضور «شوكت عزيز» نخست وزير، چوهدرى شجاعت حسين رئيس حزب مسلم ليگ (حاكم)، سيدمشاهد حسين معاون، چوهدرى پرويزالهى سروزير ايالت پنجاب، تعدادى از وزراى كابينه فدرال و ديگر اعضاى مركزى حزب اتخاذ شد.همچنين در اين نشست چوهدرى شجاعت حسين به رياست اين حزب ابقا شد . در حال حاضر بيشتر شهرداران انتخاب شده و اعضاى شوراى شهرها، عضو حزب مسلم ليگ )حاكم( هستند و اين حزب بيشترين كرسى ها را در مجلس ملى و سنا در اختيار دارد.

انتخابات عمومى نمايندگان مجلس ملى پاكستان در سال ۲۰۰۷ برگزار و طبق قانون اساسى، نخست وزير توسط مجلس ملى انتخاب مى شود .رئيس جمهورى نيز با راى نمايندگان مجلس ملى و مجالس چهار ايالت سرحد، بلوچستان، سند و پنجاب انتخاب مى شود . فقه جعفرى، جماعت اسلامى، جمعيت علماى اسلام، مردم پاكستان، مسلم ليگ (نواز)، مسلم ليگ (حاكم)، مردم دموكراتيك، مسلم ليگ ( قيوم)، نهضت متحده ملى، ملى بلوچستان، ملى پختون خواه، عوامي نشنل پارتي ، احزاب سياسى شيعه ، نهضت خاكسار، نهضت بين المللى ختم نبوت، انصاف پاكستان و عوامى تحريك پاكستان از احزاب مهم و فعال در اين كشور هستند.

در همين حال «احسان اقبال» معاون اطلاع رسانى حزب مسلم ليگ شاخه نواز به خبرنگاران گفت: اين دو حزب درباره پيش نويس منشور براى احياى دموكراسى به توافق رسيدند و قرار است اين پيش نويس براى امضاى نوازشريف و بى نظير بوتو رهبران اين دو حزب به لندن ارسال شود.

تحليلگران سياسى معتقدند كه اين براى اولين بار است كه بعد از سال ۱۹۷۳ اين دو حزب كه مخالف هم بودند، براى آنچه كه آن را استقرار مجدد دموكراسى مى نامند، به توافق رسيده اند.

اما نظاميان پاکستان بااستفاده ازروش هاي گوناگون ومخصوصآ درزدوبند با مسلم ليگ (حاكم) قدرت را حفظ ومشرف باسياست هاي تفرقه افگنانه خويش وبا زورنظاميان همچنان به حاکميت خويش ادامه ميدهد .

ائتلاف مصلحتی

 

وقتى از افقى دور به صحنه پاكستان چشم مى دوزى، جز تند روى وتضاد چيزديگرى نمى بينى. ناهمگونى واختلاف ازدر و ديوار کشورمى بارد. نه احزاب با حكومت سر آشتى دارند، نه پارلمان حاضر به همكارى با دولت است ونه آن كه نظاميان مايل به انعطاف دربرابر انتقال قدرت به مردان سياست هستند.

شگفتى از اين كه چگونه برجامعه به شدت مذهبى وسنت گرا، حكومتى غربگرا فرمان مى راند ودركشورى با قوانين بازاقتصادى وداراى بيشترين روابط با جهان آزاد، مردم همچنان درسايه سنت هاى ديرين زندگى مى گذرانندو سرانجام چطوردر قرن ۲۱ وعصرموسوم به مردم سالارى، زمام همه اموراين سرزمين دردست نظاميان وجنرال هاست واحزاب حتى مدرن وليبرال اين كشورتنها يك تماشاچى هستند.

به اين صورت جامعه پاكستان سوژه اى بى نهايت جذاب براى دو گروه جامعه شناسان ودست اندرکاران رسانه ها است.همه چيزاين كشورى كه تنها نيم قرن ازتأسيس آن مى گذرد، بادنياى پيرامون آن متفاوت است.

 جامعه شناسان به اين دليل درساختارپاكستان خيره مى شوند كه نمايشگاه انواع شكاف هاودوگانگى هاست؛ دوگانه سنت ومدرنيسم- سكولاريسم واسلام خواهى- راديكاليسم واصلاح طلبى - دموكراسى وهرج ومرج - آزادى وامنيت و.... شكاف هاى اجتماعى پاكستان اين روزها بيش از هر زمانى حادثه خيز شده است حالتى بدووخيم داردو خشونت وتحمل ناپذيرى ويژگى بارزآن گشته است.
اهل رسانه اززاويه اى ديگراينجا را كانون خبرى قرارداده اند؛ چرا كه براى آنها نزاع طولانى قدرت دراين سرزمين، ره آورد هاى خبرى جذابى براى خوانندگان عام وخاص دارد. حال به اين مجموعه ،روايت غربى ها پس از ۱۱سپتامبر راهم اضافه كنيد كه پاكستان را قرارگاه تجمع تروريست ها و منبع صدور ماجراجويان طالبان والقاعده به منطقه وجهان معرفى مى كنند ودراين۶ سال لحظه اى فضاى سياسى پاكستان را از تيررس دوربين هاى خويش دور نمى گذارند.
اما آيا اين تصويروتلقى ها، همه واقعيت هاى جارى پاكستان را بازگومى كند وبه راستى اين كشورغرق درانواع تضادهاى سخت وخشنى است كه هيچ راهى به سوى آشتى ومصالحه ندارد.اين تصورها درباره پديده تضاد وكشمكش درپاكستان چندان كه به نظر مى آيد جامع نيستند، تنها بخشى از واقعيت ها را براى ما آشكار مى كند و بخش ديگرواقعيت صحنه سياست پاكستان «مصالحه» درعين تضاد است.

همان اندازه كه مقوله تضاد واختلاف ميان سياستمداران با نظاميان، يا سنت گراها با ليبرال ها فراگيروعميق است مسأله آشتى ومصالحه نيزيك امربه شدت رايج وريشه داراست. بنابراين اگرقراراست پاكستان را جامعه شگفتى ها وتضادها معرفى كنيم اين شگفتى درمصالحه هاى بزرگى رخ مى دهد كه دراوج تضاد وميان سرسخت ترين دشمنان به بارمى نشيند. پس سياست دراين سامان هم چهره اى ژانوسى دارد يك روى آن جنگ وطرد است و چهره ديگرش همنشينى ومصالحه. اين مصالحه ميان همه آن طوايفى صورت مى پذيرد كه ما آنها راهميشه وهنوزدرحال جنگ مى بينيم.

ميان نظاميان وسياستمداران، ميان عملگرايان وايدئولوژيست ها و....زيرامقوله ائتلاف يا مصالحه هيچ گاه درفرهنگ سياسى اين كشورنفى وحرام شمرده نشده است، شايد برخى گروه ها واحزاب دردوره اى باب هرگونه آشتى را ببندند و حتى رقيب خويش را ازمصاديق حكومت دور معرفى كنند، اما وقتى موعد و موقعيت آن مهيا شود ازنشستن پاى مذاكره وتن دادن به تفاهم اكراه نمى ورزند. تماس هايى پشت صحنه جدال زمان چندانى تا وقوع يكى از ائتلاف ها و مصالحه بزرگ سياسى در اين كشورباقى نيست. اين پيمان آشتى قرار است ميان نماينده و نماد دوگروه سياستمداران و نظاميان امضا شود. ميان دوچهره اى كه درزمان نه چندان طولانى برضد يكديگرشمشيركشيدندوتا مرحله مرگ سياسى، اين مبارزه را پيش بردند. درست در روزهايى كه پاكستان به ميدان يك نبردهمه جانبه ميان دولت مشرف ومخالفانش تبديل شده است، طنين يك سازش ميان جنرال مشرف با بى نظير بوتو در همه جا به گوش مى رسد.

 به نظر مى آيد همه مقدمات ومراحل اين مصالحه طى شده است وگويى جنرال ها، يك كرسى ويژه براى سياستمدار ودشمن ديروزخويش مهيا كرده اند وبى نظيربوتوهم خود را براى تصدى مسئوليتى در ركاب جنرال آماده كرده است و جالب تر اين كه شمارش معكوس اين ائتلاف نيز شروع شده است.

خانم «بى نظير بوتو» به عنوان نخست وزير سابق در تبعيد و رهبر حزب مردم پاكستان، پس ازاعلام خبر توافق قريب الوقوع با «پرويز مشرف» رئيس جمهورى پاكستان، گفته است تا پايان ميانه همين سال، اين اتحاد سياسى به واقعيت خواهد پيوست.

 تاكنون اخبارواطلاعات مربوط به اين ماجرا را رسانه ها اغلب از زبان بوتو دريافت كرده اند و مشرف ترجيح داده با سكوت و رازدارى اين سياست را اجرا كند اما با اين حال او هيچ گاه درنفى اين مصالحه سخنى نگفته است. البته برخى از ناظران اين ائتلاف را بيش از آن كه تصميم فردى مشرف يا بوتو بدانند جزوى از طرح قدرت هايى مى دانند كه به عنوان حامى وپشتيبان اين دو تن درجهان مطرح هستند.

به عبارتى ازنگاه اين ناظران، اين دو سياستمدار مخالف، مجرى يك سناريو از پيش نوشته در كشورى هستندكه معادلات سياسى در آنجا بيش از هر زمانى زير تأثير نفوذ قدرت هاى غربى است. ازنگاه آمريكا و غرب، بوتو درصف بندى سياسى امروز پاكستان، داراى يك ديدگاه مشترك دربرابر احزاب وجناح هاى ديگر است و لازم است جبهه واحدى را در برابر گروه هايى كه افراطيون ناميده مى شوند تشكيل دهد.

 اما اين كه بوتو ومشرف درنقش دو دوست مطمئن غرب، پاى اين سازش تاريخى حاضرخواهند شد، موضوعى نيست كه با منافع ومصالح شخصى اين دوتن منافات داشته باشد.

مسأله مهم اين است كه آنها با اين فراخوان براى ائتلاف به تصميمى نمادين درتاريخ پاكستان دست زده اند وبا تبليغ اين خط مشى درصدد هستند كه اين ايده را درفرهنگ وساختارسياست اين كشوربه يك هنجارسياسى تبديل كنند. شايد شنيدن توجيهات خانم بوتو دراين زمينه زواياى اين نكته مهم را روشن سازد كه چگونه نخبگان پاكستان تئورى مصالحه را درعين تضاد پيش مى برند. بوتو دربرابرپرسش كسانى كه از شنيدن خبرسازش پنهانى او با مشرف شگفت زده بودند، مى گويد: هيچ اعتراض و انتقادى به تعيين مجدد جنرال مشرف براى رياست جمهورى ندارم. او از آمدن دوباره مشرف حتى استقبال هم مى كند و با تمجيد از آنچه خدمات جنرال مشرف درباره حمايت از زنان و اقليت ها مى خواند نويد مى دهد: جنرال مشرف براى دومين بار در انتخابات رياست جمهورى در پايان سال ۲۰۰۷شركت خواهد كرد.

 بوتو حتى دراين اظهارات خاطره حذف خود به دست جنرال ها را نيز به ياد مى آورد و مى گويد: جنرال مشرف بعد از كودتا در سال ۱۹۹۹براى بدست آوردن قدرت و عدم بازگشت من و «نواز شريف» نخست وزير وقت، در قانون اساسى تغييراتى ايجاد كردكه اثر آن رفتارها و نفوذ قدرت طالبان در وزيرستان  شمالى و جنوبى شده است و با وجود همه اين پيشينه ها و گذشته هاى سرشار از خصومت، مى گويد: حاضرم با وى به عنوان نخست وزير كار كنم و كار كردن با جنرال مشرف با اين وجود، مشكل خواهد بود. در ادامه بوتو به تماس هاى ارتباط مستقيم و رسمى با دولت جنرال مشرف اشاره كرده ومى افزايد كه به عنوان رهبر حزب مردم پاكستان، آماده شركت در فعاليت ها با جنرال مشرف درباره جنگ عليه تروريسم هستم.

 به نظر مى آيد مشكل جدى بوتو دراين مرحله اعاده حيثيت ازاو واتهام فسادى است كه برنام وشهرت خاندان او سايه افكنده است. درواقع او با يك تضمين درباره پاك شدن پرونده هاى سنگينى كه نظاميان بر ضدش گشودند به صحنه خواهدآمد. بر اساس گزارشى كه آسوشيتدپرس منتشركرده است پرويز مشرف، رئيس جمهورى پاكستان در آخرين نشانه هايى از ملايم شدن مواضع اش در قبال بى نظير بوتو، نخست وزير سابق پاكستان اعلام كرده كه يك بازرس برجسته ضد فساد اين كشور كه مسئول دوسيه هايى بر ضد بوتو بوده است، مسئوليتى جديد در دولت ايالتي در پاكستان گرفته است. چنان كه مشرف اين دوسيه ها را ببندد خودبه خود او مى تواند در رقابت انتخابات پارلمانى اين كشور حضور داشته باشد.
 « من و حزبم اعتقاد داريم كه حمايت از دموكراسى در افغانستان براى پاكستان بسيار ضرورى است. ما به دموكراسى ايمان داريم. من هم در آكسفورد تحصيل كرده ام و هم در هاروارد؛ مسلمانى سرسخت ام و البته نوع تربيت و تحصيلم موجب شده به سنت هاى غربى آزادى، حقوق برابر براى همه، دموكراسى، مطبوعات آزاد و فرصت هاى يكسان شغلى براى مردان و زنان ايمان داشته باشم. »

 بوتو چنان كه دراين اظهارات كوتاهش پيداست درزمره كسانى است كه از ناف سياست تغذيه كرده است وپيوندى ناگسستنى با دنياى سياست و ليبراليسم دارد، اوحتى رنج۷ سال تبعيد دوران مشرف را به جان خريد، اما از فعاليت سياسى دست نكشيد نيوزويك سال گذشته ميلا دى درباره بوتو نوشت: حتى گذشت زمان و يك دهه زندگى در تبعيد هم نتوانسته است روح جنگجوى بى نظير را ملا يم كند.

بانوى سياستمدارپاكستانى به اندازه دوستان وهوادارانش مخالفانى سرسخت دارد. اوهميشه خود راهمپاى مردان حزب كنگره هند مى داند و حزب مردم پاكستان را جايگاه ميراث داراستقلال اين كشور مى داند.

بوتو به اين پيشينه خود مى بالد كه يكى ازنخستين زنان درجهان شرق بود كه درمقام صدارت بركشورى اسلامى ظاهرشد وبرهمين اساس درعصرحاكميت زنان، او نشستن دوباره براين كرسى را حق خويش مى خواند.  سال هاى زندگى بوتو درمبارزه وكشمكش سپرى شده وعجيب است بيشترين سهم اين نزاع را با جنرال ها داشته است و هنوز بسيارى معتقدند كه بوتو حس انتقام مرگ پدر خويش را كه جزو نخستين قربانيان دستگاه نظامى پاكستان بود از خود دورنكرده است، شايد بيش ازهرمسأله اين نكته عجيب باشد كه اين سياستمدار بار ديگر درست در ايام حكومت نظاميان تصميم به بازگشت گرفته است، دردوره اى كه حتى برخى ناظران خطركشته شدن او رامطرح كرده اند، اما براى درك تصميم اوكافى است تورقى درزندگى سياسى اش صورت گيرد.  بوتوبراى نخستين بار در ۳۵ سالگى در سال ۱۹۸۸م به نخست وزيرى رسيد.

بيست ماه بعد رئيس جمهورى پاكستان با حمايت اردو،  پارلمان را منحل و او را بركنار كرد.

بوتو يك بار ديگر هم در سال ۱۹۹۳ به نخست وزيرى برگزيده شد، اما ۳ سال بعد رئيس جمهورى وقت پاكستان او را به اتهام فساد اقتصادى معزول كرد. بوتو بعد از اين ماجرا از كشور خارج شد. او حالا ۵۳ سال دارد در تبعيد به سر مى برد رهبر حزب مردم به همراه شوهر و فرزندانش دردوبى و لندن ساكن است. بوتودرايام تبعيد به نواز شريف دشمن سابقش نزديك شده است .

آنها دشمنى هاى سابق را فراموش كرده اند وهر دو درآخرين موضع مشترك شان گفته اند كه قصد دارند دموكراسى را به پاكستان باز گردانند.  اما در تصميم بوتوبراى بازگشت به پاكستان مجموعه اى از عوامل وعلت ها دخيل هستند. خود بوتو ودستيارانش اين تصميم را يك طرح حزبى براى خارج كردن كشور از بن بست سياسى ودرواقع حركتى مصلحت انديشانه براى دوركردن كشوراز خطر تروريسم وافراط گرايى توجيه مى كنند چنانكه حسين حقانى، مشاور سابق بوتو كه همن اكنون مديريت مركز روابط بين الملل در دانشگاه بوستون را برعهده دارد، مى گويد: «به نظر مى رسد كه بوتو در طرح خود مى كوشد تا جامعه بين المللى را متقاعد سازد كه تغيير شيوه حكومت در پاكستان ـ تغييراتى كه بيشتر به نفع اوست ـ براى جنگ برضد ترور نيز مطلوب و مفيد است. اما اين اتفاق را مى توان تلفيقى ازعلايق خود بوتو وحزب مردم با منافع مشرف وقدرت هاى حامى آنان تلقى كرد. درواقع نوعى اجماع نانوشته دوجانبه درداخل وخارج پاكستان بوجود آمده كه يك ائتلاف دوباره ميان سياستمداران وجنرال ها براى عبورپاكستان از گرداب پرخطر افراط گرايى امرى حياتى است. ازاين ائتلاف، درواقع هم نظاميان سود مى برند وهم حزب مردم ورهبرآواره ازوطن آن.

 اما كاركردهاى بوتو دراين ائتلاف براى جنرال ها وغرب چيست؟ مشرف به اين وسيله، يك متحد دربرابرجبهه افراطيون كه روزبه روز قوى ترمى شوند پيدامى كند.

از طرفى حضور بوتوچهره نظامى دولت راتلطيف خواهد كرد وافزون براين ها بوتو برخلاف اردو انگيزه بالايى براى مبارزه با طالبان و احزاب حامى آن دارد اما هدف نهايى ممكن است اين با شد كه بوتو مى تواند چرخ به گل نشسته مشرف براى حل مناقشاتش با جهان خارج از اروپا تاهند رابه حركت درآورد .
اين دلايل به صورت واضح درگفته هاى بوتو آمده است. حزب تحت رهبرى او مى كوشد تا احزاب سياسى ايدئولوژيك را كه در آستانه انتخابات امسال ، حول يك اتحاد سياسى گرد آمده اند، به حاشيه براند.

اظهارات شخص بوتو، همه دراين راستا است كه به واشنگتن اطمينان دهد كه وى متحدى ثابت قدم براى آمريكا خواهد بود و به عنوان يك رهبر منتخب، در تلاش هايش برضد تروريسم بيش از جنرال مشرف قابل اتكا است. وى حتى تلاش هاى بين المللى خود را به دهلى نو كه پايتخت كشور رقيب پاكستان است، كشانده است. بوتو در يك ضيافت شام در اواخر ماه مارچ كه با حضور جمعى از نخبگان سياسى هند در دهلى نو برگزار شد، گفت: «تصور نمى كنم كه رژيم فعلى پاكستان قادر باشد نام كشور ما را از عنوان تروريسم جدا نگه دارد.»

 و بالاخره او درآخرين اظهاراتش ،اين پيام را به پاكستانى ها رساند كه اگر من در انتخاباتى كه قرار است تا پايان سال ميلا دى در پاكستان برگزار شود، پيروز شوم، حمايت از طالبان و القاعده را به سرعت پايان خواهم داد. حزب من در برخورد با گروه هاى مافياى مسلح باتجربه است.

در نخستين دوره اى كه به نخست وزيرى رسيدم، در اواخر دهه ۸۰ ميلا دى، دولتم بايد با غول هاى قاچاق مواد مخدر كشور برخورد مى كرد. سندهاى ديگرنيازنظاميان به بازگشت بوتو را در اين سخنان او مى توان دريافت ««بعد از صلح با هند و افغانستان است كه تلا ش ما براى جذب سرمايه گذارى خارجى در كشورما آغاز مى شود. با وجود يك دولت پرثبات و دموكراتيك جهان آسانتر در صنعت و طرح هاى كشور من سرمايه گذارى مى كند. اينگونه مردم كمترى در پاكستان بيكار خواهند ماند و اقتصاد رشد خواهد كرد.

به نظر مى آيد حضور بوتو كم هزينه ترين راه حفظ جنرال مشرف درقدرت است فردى كه غرب هنوزنيازمند اوست ودركانون حوادث تروريستى جهان هيچ بديلى براى اوندارد.

مشرف ومشاوران غربگراى او اميدوارند كه با حضور بوتو طرح هاى بعد از انتخابات ۲۰۰۷ را كه آن را مهم و جدى براى پاكستان مى خوانند پيش برند.  مشرف با مناقشات زيادى مواجه شده است وتنها در ازاى كمك بوتو براى محكم تر شدن قدرتش در پاكستان اجازه بازگشت نخست وزير سابق اين كشور به پاكستان را مى دهد. پاكستانى ها هنوزاين سخن ريچارد آرميتاژ ديپلمات آمريكايى را به خاطردارند كه مسئولان امنيتى پاكستان را تهديد كرده بود كه در صورت همكارى نكردن آنها با آمريكا در جنگ برضد تروريسم، پاكستان نيز هدف حمله آمريكا قرار خواهد گرفت و اسلام آباد بايد آماده بمباران و بازگشت به عصر حجر باشد پس ازآن سلسله تهديدات غرب ادامه داشته است.

ديك چنى معاون رئيس جمهورى آمريكا در ديدارى غيرمنتظره از پاكستان دوباره بر جنرال پرويز مشرف فشار آورد تا در برخورد با فعاليت هاى مرتبط با طالبان سختگيرى بيشترى اعمال كند. همه مى دانند پيوستن پاكستان مشرف به جنگ بر ضد تروريسم البته اسباب ناخشنودى بسيارى از گروه هاى داخلى اين كشور را كه برخى ازآنان جزو حاميان طالبان ، القاعده و يا گروه هاى ضد آمريكايى هستند، فراهم ساخت.

 تا جايى كه پس از عمليات هوايى برمدرسه باجور، مناسبات او با احزاب سياسى- دينى پاكستان و ائتلاف عمل متحده به سردى گراييد ، ائتلافى كه اكثريت مجلس را در اختيار دارد و با سياست هاى مشرف حتى درزمينه قوانين مدنى مخالف است.  مشرف پس از گذشت ۸ سال از بدست گرفتن قدرت در يك كودتا در پاكستان اخيراً به نزاعى بزرگترنيزكشيده شده است نزاعى كه يك قهرمان بانام حسين چوهدرى دارد.

دراعتراض به تعليق فعاليت اين قاضى ارشد پاكستان به صحنه جدال بزرگ تبديل شده است و درچنين فضايى است كه نياز براى هم پيمانان جديد سياسى در پاكستان ضرورت توافق با بوتو و نواز شريف، ديگر نخست وزير تبعيدى پاكستان را افزايش مى دهد.

 اما آيا همه چيزدرباره اين ائتلاف تمام شده است؟ دوديدگاه متفاوت وجود دارد برخى مانندكرگ كوهن، در مركز مطالعات استراتژيك و بين الملل واشنگتن مى گويد: «تصور نمى كنم بوتو آن قدر جاذبه و گيرايى داشته باشد كه اين وضع را تغيير دهد. اتفاق ويژه و بزرگى لازم است كه دولت بوش را وادار به دورى گزيدن از مشرف كند.» او همچنين معتقد است كه حتى پس از انتخابات آزاد، اردو نقشى محورى در مسائل امنيتى خواهد داشت.» اما قراينى چند بر خلاف گفته كوهن نيز دردست هست كه بايد اين ائتلاف را جدى گرفت.
ازجمله اينكه مسير بازگشت بوتو اكنون به شدت از سوى جناحى از مراكز پارلمانى ونهادهاى امنيتى آمريكا وانگليس درحال هموارشدن است وسند آن اوايل مارچ فاش شد، وقتى كه۴ عضو كميته روابط خارجى سنا كه جوزف بايدن سناتور دموكرات و كانديداى رياست جمهورى آمريكا نيز جزو آن بود، در نامه اى به مشرف هشدار دادند كه بدون بازگشت بوتو و نواز شريف، دو چهره كليدى اپوزيسيون به پاكستان، بعيد به نظر مى رسد كه جامعه بين المللى انتخابات۲۰۰۷ اين كشور را نشانه اى واقعى از دموكراسى بداند.

ادامه دارد...

 

 

www.esalat.org