دستگاه چاه انجير هلمند از سوى جنگسالاران و نظاميان بريتانوىمتضرر شده است
نمایی از "پُل لرزانک چاه انجیر"
شمس جلال
دستگاه ساختمانى چاه انجير ولايت هلمند، از دو دهۀ گذشته بدينسو در اثر جنگ هاى داخلى و اخيراً از سوى سربازان بريتانوى خسارات زيادى متقبل گرديده، ماشينرى، وسايل و سامان آلات آن مفقود گرديده و ياهم در کشورهاى ديگر، فروخته شده است.
دستگاه ساختمانى چاه انجير، ٤٧ سال قبل در ولسوالى نادعلى ولایت هلمند اعمار شده است، که در آن زمان فعاليت هاى ساختمانى به سطح کشور انجام ميداد.
معلم شاولى رئيس دستگاه چاه انجير مى گويد که در دو دهۀ گذشته، اين دستگاه بزرگ ساختمانى، مورد توجه قرار نگرفته است.
وى به پژواک گفت که اکثر پرزه جات و آهن آلات وسايل اين دستگاه، در زمان حاکميت جنگسالاران، به پاکستان فروخته شد.
موصوف افزود که در دورۀ کنونى، نيروهاى بريتانوى در اين دستگاه ساختمانى پايگاه اعمار کردند، که آنها نيز نقش بزرگى در بخش خرابى تاسيسات و از بين بردن ماشينرى، ايفا کرده اند.
به گفتۀ وى، از يکسو برخى وسايل در جريان جنگ بين افراد مسلح و نيروهاى بريتانوى سوخت و از سوى ديگر، وسايل زياد آن توسط قرارداديان انگليس ها دزدى شد.
معلم شاولى افزود که چهار سال قبل، ٣٧ هزار قلم سامان آلات مختلف در اين دستگاه موجود بود، که اکنون اين تعداد تا نصف پايين آمده است.
رئيس افزود که دستگاه ساختمانى چاه انجير، يک کمپنی بزرگ در سطح کشور بود که علاوه بر اعمار تاسيسات دولتى و کانال ها، ماشينرى ها و ورکشاپهاى مختلف ترميم موتر نيز داشت.
به گفتۀ وى، زمانيکه اين دستگاه فعال بود؛ ٢٦٠٠ کارگر داشت، که اکنون تنها ٦٠ تن در هلمند، ١١ تن در نيمروز، ٣ تن در فراه، ٨ تن در هرات و دو تن در بخش کندهار مصروف کار اند.
شاه ولى از انگليسى ها خواست تا خسارات وارده در جريان چند سال گذشته به اين دستگاه را جبران کنند و از حکومت افغانستان خواست تا در بخش دادن پروژه ها و کانال ها همکارى نمايند.
وى افزود که دستگاه چاه انجير؛ از جمع صدها نوع ماشينرى، اکنون تنها ٣١ وسايل فعال دارد که با داشتن آن، ميتواند کارش از شرکت هاى ساختمانى شخصى کنونى خوبتر و به وقت تر باشد.
غلام محمدمسوول بخش انجينرى دستگاه مى گويد که دستگاه چاه انجير؛ قبلاً در ولايات کابل، مزارشريف، بدخشان، هرات، فراه، کندهار و برخى ولايات ديگر پروژه داشت.
وى به پژواک گفت اگر دولت افغانستان و دونران خارجى، به دستگاه چاه انجير توجه مى کردند، هم اکنون براى هزاران تن زمينۀ کار در آن مساعد مى بود.
غلام محمد افزود که نيروهاى انگليسى مستقر در دستگاه، خسارات زيادى به آن وارد کرده اند، که بازسازى آن به ميليون ها دالر نياز دارد.
محمد الياس باشندۀ منطقه چاه انجير گفت که قبل از آغاز جنگ هاى داخلى، هزاران کارگر در اين دستگاه کار مى کردند و در ولايات مختلف کشور نيز پروژه هاى ساختمانى داشت.
وى افزود که دستگاه ساختمانى چاه انجير؛ در سطح ولايت فعاليت داشت و از سوى امريکا نه تنها وسايل داده شده بود، بلکه خانه هاى عصرى و زيبا براى کارمندان در چاه انجير و لشکرگاه نيز داده شده بود.
الياس علاوه کرد که خانه هاى بعضى امريکايى ها نيز در اين دستگاه قرار داشت، که با افغان ها کار مى کردند.
اين دستگاه، در مساحتى حدود ١٨٧ جريب زمين اعمار شده که علاوه بر دستگاه؛ ورکشاپ هاى تخنيکى، بخش ادارى، خانه ها براى مامورين و کارمندان، پارک ها و يک باغ نيز داشت.
شمس جلال
منبع: پژواک
ټوپک سالارو او انګرېز پوځيانو د هلمند چاه انجير دستګاه ته
سخت زيان رسولى
په هلمند ولايت كې د چاه انجير ودانيزې دستګاه ته له تېرو نږدې دوو لسيزو راهيسې په خپلمنځي جګړو او په دې وروستيو کې د انګرېزي پوځيانو له خوا خورا زيات زيان اوښتى، ماشينري، وسايل او سامان الات يې ورک او يا هم په نورو هېوادونو کې پلورل شوي دي.
د چاه انجير ساختماني دستګاه ۴۷ كاله مخکې د هلمند په نادعلي ولسوالۍ كې جوړه شوې، چې هغه وخت يې د هېواد په كچه ودانيز فعاليتونه لرل .
د چاه انجير د دستګاه رييس معلم شاولي وايي، په تېرو دېرشو کلونو کې دې سترې ودانيزې دستګاه ته هيڅ پاملرنه نه ده شوې.
هغه پژواک اژانس ته وويل، ټوپكسالارانو د خپلواک په وخت کې د دې دستګاه ګڼ شمېر وسايل پرزه کړل او اوسپني يې په پاكستان کې وپلورلې.
نوموړي زياته كړه، په اوسنۍ دوره كې د چاه انجير په ساختماني دستګاه كې انګرېزانو اډه جوړه كړه، چې دوى هم د تاسيساتو په ورانولو او د ماشينرۍ په له منځه وړو كې ستر رول ولوباوه.
د ده په خبره، چې له يوې خوا د انګليسي ځواکونو او وسله والو ترمنځ جګړو كې ځيني وسايل او تاسيسات وسوځېدل له بلې خوا انګريز قراراداديانو يې ډېر وسايل غلا كړل.
معلم شاولي زياتوي، چې څلور كاله وړاندې هم په ياده دستګاه كې ۳۷ زره قلمه بېلابېل سامان الات موجود وو چې اوس يې نيمايي هم نه دي پاتې.
رييس زياته كړه، چې د چاه انجير ساختماني دستګاه د هېواد په كچه تر ټولو لويه كمپنۍ وه چې د دولتي تاسيساتو او كانالونو د جوړېدو ترڅنګ يې بېلابېلې ماشينرۍ او د موټرو د ترميم ورکشاپونه لرل .
د ده په وينا، هغه وخت چې دا دستګاه فعاله وه، ۲۶۰۰ كارګران يې لرل، چې اوس يوازې ۶۰ تنه په هلمند، ۱۱ په نيمروز، ۳ په فراه، ۸ په هرات او دو ه د كندهار ولايت په څانګو كې په کې په کار بوخت دي.
شاولي له انګرېزانو د اوښتي زيان، چې د تېرو څو كلونو په لړ كې يې ور اړولى، غوښتنه کوي او له افغان دولت يې وغوښتل، چې د كانالونو او نورو پروژو د وركړې په برخه كې ورسره مرسته وكړي.
هغه زياتوي، د چاه انجير په دستګاه كې له سلګونه ډوله ماشينرۍ څخه اوس مهال يوازې ۳۱ فعال وسايل لري چې په همدي هم كولى شي تر اوسنيو شخصي شركتونو ښه او پر وخت كار وكړي.
د دستګاه د انجينرۍ څانګې مسوول غلام محمد وايي، د چاه انجير دستګاه پخوا په كابل، مزار، بدخشان، هرات، فراه، كندهار او يو شمېر نورو ولايتونو كې پروژې لرلې.
هغه پژواک اژانس ته وويل، كه چېرې افغان دولت او نړيوال مرسته كوونكو د چاه انجير دستګاه ته پاملرنه كړې واى، اوس به زرګونو كسانو ته د كار زمينه په کې برابره شوې وه.
غلام محمد زياتوي، په دستګاه کې مېشتو انګليسي ځواکونو دستګاه ته ډېر زيان اړولى، چې رغونه يې ميليونونه ډالر لګښت غواړي.
د چاه انجير سيمې يو اوسېدونکى محمد الياس وايي، د کورنيو جګړو تر پيل مخکې په دستګاه کې زرګونو کارګرو کار کاوه او د هېواد په څو ولايتونو کې يې ودانيزې پروژې لرلې.
هغه وايي، د چاه انجير ساختماني دستګاه د هېواد په كچه فعاليت لاره او د د امريكا له خوا نه يوازې وسايل وركړل شوي و، بلكې د كارګرانو له لپاره يې په چاه انجير او لښكرګاه كې ډېر ښكلي او عصري كورونه هم جوړ كړي وو.
الياس زياتوي، چې په خپله د ځينو امريكايانو كورونه هم په ياده دستګاه كې وو، چې له افغانانو سره به يې يو ځاى كار كاوه.
دغه دستګاه په شاوخوا ۱۸۷جريبه ځمكه جوړه شوې، چې د دستګاه ترڅنګ، نور تخنيکي ورکشاپونه، اداري برخه، د مامورينو او کارکوونکو لپاره کورونه، پارکونه او يو باغ يې لرل .
منبع: پژواک
توجه:
کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است
کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد
Copyright©2006Esalat