friday 18 may 2007 15:54:35
روسيه با قاطعيت در مقابل آمريکا قرار گرفت
)دوشی چی)
پيشنهاد آمريكا براي استقرار سيستم دفاع موشكي خود در لهستان و جمهوري چك و به دست آوردن موافقت آنها براي اين كار نه تنها با واكنش روسيه رو‌به‌رو شد، بلكه مخالفت و ناخشنودي شديد متحدان اصلي واشنگتن در اروپا را برانگيخت .دولت آمريكا با پيشنهاد گفت‌وگو درباره اين موضوع به روسيه، تلاش مي‌كند تا خطاي خود را بپوشاند و تنش‌ها را كاهش دهد. آمريكا از مسكو مي‌خواهد طوري واكنش نشان دهد گويي دو طرف به توافق رسيده‌اند. اگر روسيه چنين نكند واشنگتن مسكو را به عنوان عاملي مخالف صلح قلمداد مي‌كند . اين شرايط ما را به ياد بحران اروپا در اواخر دهه 70 ميلادي مي‌اندازد.
در آن زمان آمريكايي‌ها از قصد خود براي استقرار موشك‌هاي كروز و پرشينگ براي هدف قرار دادن موشك‌هاي ميان برد اس.اس. 20 شوروي خبر دادند .رهبران شوروي اين موشك‌ها را به خاطر شكست آزمايش موشك‌هاي قاره پيماي اس.اس 16 مستقر كرده بودند. موشك‌هاي اس.اس 20 با موفقيت آزمايش شده بود و به همين خاطر مستقر شد. در آن زمان بسياري از اروپايي‌ها از طرح آمريكا حمايت كردند تا در مقابل، واشنگتن در طرح افزايش امنيت اروپا باقي بماند و اعتبار و قدرت ناتو حفظ شود.
آنها مي‌خواستند كه جنگ سرد ادامه يابد چون زير چتر آمريكا احساس آرامش مي‌كردند. استدلالي كه اكنون رهبران لهستان و جمهوري چك درباره طرح موشكي مي‌گويند، يادآور حرف‌هاي 30 سال پيش است .آنها دليل خشنودي خود از ميزباني طرح سپر موشكي را برخورداري از حمايت آمريكا در برابر قدرت رو به رشد روسيه مي‌دانند . اعضاي قديمي اروپايي ناتو به سپر دفاع موشكي علاقه‌اي ندارند اما نمي‌خواهند به نزاع و كشمكش با آمريكا ادامه دهند و از سوي ديگر از قدرت به سرعت در حال رشد روسيه هم بيم دارند. آنها نمي‌خواهند كه سياست‌هاي اروپا بار ديگر نظامي شود چون اين كار به منافع اروپا لطمه مي‌زند و موضع آمريكا و تا حدي روسيه را تقويت مي‌كند.
موشك هاي رديابي كه قرار است در لهستان مستقر شود آنطور كه آمريكا ادعا مي‌كند ربطي به تهديد ايران ندارد زيرا اين تهديد در آينده نزديك بروز نمي‌كند. از سوي ديگر اگر يك كشور بخواهد اهدافي را در اروپا مورد حمله قرار دهد موشك آخرين گزينه است. براي اين كار راه‌هاي آسان‌تري وجود دارد.
منافع آمريكا روشن و مشهود است و خلع سلاح توان استراتژيك روسيه يكي از اين اهداف است . واشنگتن اميدوار است در كمتر از 15سال آينده به اين هدف دست يابد. اين در شرايطي ممكن است كه مسكو كاملا منفعل باشد. هدف اصلي آمريكا ايجاد يك بحران كوچك و دوباره نظامي كردن سياست‌هاي اروپاست به اميد اينكه بعضي مواضع به شدت صدمه خورده خود را در اروپا احيا كند .
هدف دوم آمريكا از اين كار جلوگيري از نزديكي ميان اروپاي قديم و روسيه است. هم پيماني رو به رشد مبتني بر انرژي و ديگر منافع، اروپا و روسيه را قدرتمندتر مي‌كند. اين بدترين سناريو براي واشنگتني است كه هنوز گرفتار تفكرات قديم است . سيستم دفاع موشكي آمريكا عملكرد خوبي ندارد و حاميان اين سيستم بايد عكس اين را ثابت كنند. هدف سوم آمريكا كه مهمترين هدف هم هست اثبات همين موضوع است. آمريكا بايد اين سيستم را مهم جلوه دهد و همچنان به تامين مالي آن ادامه دهد .روسيه در جلوگيري از وقوع يك بحران و تكرار جنگ سرد در اروپا منافع خود را دارد و نمي‌خواهد وارد يك رقابت تسليحاتي شود. در اين مسير روسيه بايد از رويارويي با دنياي اسلام و چين اجتناب كند.
روسيه از به دست‌آوردن دوباره تسليحات استراتژيك دفاعي و تهاجمي كه آمريكايي‌ها آن را گرفتند سود مي‌برد. از نظر نظامي جلوگيري از استقرار سپر دفاع موشكي در اروپا حداقل هدفي است كه روسيه به دنبال آن است .روسيه در حاشيه سفر وزير دفاع آمريكا به بار ديگر با طرح استقرار سپر موشكي در كشورهاي شرق اروپا مخالفت كرد .سفر رابرت گيتس وزير دفاع آمريكا به روسيه كه به منظور ترغيب اين كشور به همكاري در زمينه استقرار سيستم دفاع موشكي در شرق اروپا انجام گرفته بود، نتيجه‌اي جز مخالفت روسيه با اين طرح در بر نداشت .مقامات روسيه در ديدار با وزير دفاع آمريكا اعلام كردند كه هيچ دليل قانع كننده‌اي براي استقرار سپر دفاعي موشكي در شرق اروپا وجود ندارد.
يوري بالويوفسكي فرمانده ستاد مشترك ارتش روسيه حتي پا را از اين نيز فراتر گذاشته و اعلام كرده‌است: استقرار سپر موشكي در شرق اروپا، اين قاره را با بي‌ثباتي مواجه خواهد كرد .او هشدار داده‌است: اگر ما اين سپر دفاعي را تهديدي براي روسيه قلمداد كنيم، آنگاه در طرح‌هاي نظامي خود آنها(سپر موشكي آمريكا در شرق اروپا) را به عنوان اهداف نظامي مد نظر قرار خواهيم داد. اينكه ما آنها را در زمره اهداف استراتژيك، اتمي و يا غيره قرار دهيم، خود يك بحث فني است.
وزير دفاع آمريكا اما ادعا كرده‌است كه اين مسئله تنها يك سوتفاهم است و طرف مقابل از قابليت‌هاي سيستم دفاعي ما آگاهي كاملي ندارد. من براي اين كه شك و شبهه روس‌ها را در اين زمينه از ميان ببرم، آنها را به آلاسكا دعوت كرده‌ام كه از نزديك شاهد قابليت‌هاي سيتم دفاع موشكي ما باشند .با اين حال و آنگونه كه گزارش شده طرف روس دعوت رابرت گيتس براي سفر به آلاسكا را نيز نپذيرفته است.
دولت آمريكا در طرحي كه آن را فرزند جنگ ستارگان ناميده‌اند، در نظر دارد، ده راکتهاي موشكي ضد موشك در لهستان و يك رادار در جمهوري چك مستقر كند .تا اين لحظه تنها كشوري كه تا حدود زيادي با طرح آمريكا موافق به نظر مي‌رسد، لهستان است. اين مسئله و مخالفت شديد روسيه با طرح استقرار سپر موشكي آمريكا در شرق اروپا، نگراني‌ها را نسبت به ورود جهان به دوره‌اي ديگر از جنگ سرد و جنگ ستارگان افزايش داده‌است .ولاديمير پوتين قصد دارد در صورتي که آمريکا در جريان استقرار سيستم سپرموشکي کوتاه نيايد، سلاح‌هاي هسته‌اي را به سوي آنها نشانه بگيرد .روزنامه اتريشي کورير نوشت، دولت مسکو همچنان طرح آمريکا را براي استقرار سيستم سپر موشکي در لهستان و چک رد مي‌کند.
رييس جمهور روسيه به روبرت فيکو، نخست‌وزير اسلواکي که از مسکو ديدن کرده است، گفت در صورتي که اين سيستم در چک و لهستان برپا شود، روسيه سلاح‌هاي هسته‌اي‌اش را به سوي آنها نشانه خواهد رفت .نخست‌وزير اسلواکي اين مطلب را در برابر خبرنگاران در پرسبورگ )براتيسلاوا) مورد تاکيد قرار داد: اين امر به طور جدي ما را نگران مي‌کند.
وي افزود، آمريکا و اتحاديه اروپا دچار «خطايي استراتژيک» شده‌اند که با روسيه درباره استقرار سيستم سپر موشکي مشورت نکرده‌اند . فيکو گفت: پيام پوتين به طور غيرمنتظره‌اي صريح بود.
رد اين طرح‌ها و تهديد روسيه در به کارگيري سلاح‌هاي هسته‌اي مناقشه‌اي است که اسلواکي را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد .نخست‌وزير اسلواکي در همين حال تاييد کرد که از طرح‌هاي آمريکا در کشورهاي همسايه اين کشور حمايت مي‌کند. اما اين موضع رسمي وزارت امور خارجه اسلواکي نيست. وي اين طرح را اقدامي براي امنيت بيشتر اروپاي ميانه مي‌بيند. آمريکا مي‌گويد سپرموشکي‌اش عليه روسيه نيست .يکي از مقامات وزارت امور خارجه آمريکا اعلام کرد اين کشور و روسيه درباره مناقشه بر سر سپر موشکي با يکديگر رايزني خواهند کرد .قرار است مذاکراتي ميان وزيران امور خارجه و دفاع دو کشور برگزار شود. اين ملاقات «2+2» پيشنهاد روسيه است و هدف از آن کاهش تنش ميان دو کشور است.
هنوز زمان انجام اين ملاقات تعيين نشده است. با اين حال، دو طرف ماه سپتامبر را زمان مناسبي دانسته‌اند .ولاديمير پوتين در اعتراض به طرح‌هاي آمريکا ظرف هفته‌هاي گذشته تعليق اجراي پيمان نيروهاي متعارف در اروپا را اعلام کرد. اين پيمان که در سال 1990 ميان ناتو و اعضاي پيمان ورشو امضا شد، سقفي را براي تعداد تانک‌ها، هواپيماها و حجم زرادخانه‌هاي دو طرف تعيين کرده است.
کاندولیزا رایس، وزیرامورخارجه آمریکا، برای گفتگو با مقامات روسیه وارد مسکو شد
.دیدار رایس از روسیه در حالی آغازشد که روابط این کشور و ایالات متحده به دلیل اختلاف نظر پیرامون مسایل بین المللی، سیاست منطقه ای آمریکا و خرده گیری این کشور نسبت به شرایط داخلی روسیه به سردی گراییده است . قرار است وزیر خارجه آمریکا با ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری، سرگئی ایوانف، معاون اول نخست وزیر، و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه دیدار و گفتگو کند .
انتخابات ریاست جمهوری روسیه اوایل سال آینده میلادی برگزار خواهد شد و از ایوانف، که زمانی وزیر دفاع روسیه بوده و نظارت بر بخش صنایع نظامی این کشور را نیز بر عهده دارد، به عنوان یکی از نامزدهای احتمالی جانشینی ولادیمیر پوتین نام برده می شود .قرار است ولادیمیر پوتین و جورج بوش، رییس جمهوری آمریکا، ماه آینده در اجلاس سران گروه هشت کشور صنعتی جهان در آلمان ملاقات کنند و خانم رایس خواهد کوشید کدورت موجود بین دو دولت را کاهش دهد.
پيشتر کاندولیزا رایس در سخنانی در برابر یکی از کمیته‌های مجلس سنای آمریکانسبت به شرایط داخلی روسیه هشدار داد .وی گفت که روسیه در دوره زمامداری پوتین شاهد سیر قهقرایی در روند گسترش دموکراسی بوده است و افزود که ناظران در کشورهای مختلف، از جمله اروپا و ایالات متحده، از مسیری که روسیه در سال‌های اخیر در پیش گرفته احساس نگرانی می کنند.
در مقابل، روسیه به شدت از برخی از اقدامات و برنامه‌های منطقه ای ایالات متحده ناراضی بوده و جنبه‌هایی از سیاست خارجی دولت آن کشور را مورد حمله قرار داده است . از جمله، مقامات روسیه تصمیم سازمان پیمان آتلانتیک شمالی - ناتو - برای پذیرش کشورهای اروپای شرقی را که زمانی در حوزه نفوذ شوروی قرار داشتند به شدت محکوم کرده اند .برنامه دولت آمریکا برای گسترش سپر دفاع موشکی به مناطقی از اروپای شرقی نیز با مخالفت شدید روسیه مواجه شده است در حالی که قرار است ایالات متحده و لهستان به زودی گفتگوهايي را برای استقرار ده فروند موشک ضد موشک در لهستان آغاز کنند.
یکی دیگر از مسایل مورد اختلاف بین آمریکا و روسیه موضوع جدایی رسمی کوزوو از صربستان است .در حالی که آمریکا استقلال کوزوو را قابل قبول می داند، روسیه، که به طور سنتی روابط گرمی با صربستان داشته، خواستارپيوستن دوباره کوزوو به صربستان است.
درعين حال مذاكرات ميان جنرال‌هاي ارشد ناتو و روسيه براي از بين بردن اختلافات ميان مسكو و غرب بر سر طرح سپر دفاع موشكي آمريكا و كنترول امور تسليحاتي در اروپا ناكام ماند . بعد از اين مذاكرات در مقر ناتو جنرال يوري بالويفسكي رييس ستاد مشترك ارتش روسيه بار ديگر مخالفت مسكو را نسبت به طرح سپر دفاع موشكي آمريكا در شرق اروپا اعلام داشت و اظهارات آمريكا را در مورد اين كه اين طرح براي مقابله با تهديدهاي احتمالي از طرف ايران و كوريا‌ي شمالي است، رد كرد .
وي اعلام كرد: كه ايران با توليد موشك‌هايي كه بتواند اروپا را هدف قرار دهد چندين دهه فاصله دارد . اين طرح‌هاي آمريكا براي امنيت ملي روسيه تهديد محسوب مي‌شود . مطمئن هستم كه ايران نمي‌تواند دليل استقرار طرح دفاع موشكي واشنگتن در شرق اروپا باشد.
مقامات آمريكايي اعلام كرده‌اند كه طرح دفاع موشكي واشنگتن در لهستان و چك هيچ تهديدي براي سلاح‌هاي استراتژيك مسكو محسوب نمي‌شود . آمريكا قرار است 10 موشك رهياب در لهستان و يك سيستم رادار در جمهوري چك مستقر كند . اين در حالي است كه رييس ستاد مشترك ارتش روسيه اعلام كرد كه وي مطمئن نيست اين طرح دفاع موشكي آمريكا در همين حد باقي بماند و ممكن است اين طرح در سال‌هاي آينده گسترده‌تر شود . مقامات آمريكايي اعلام كرده‌اند كه قرار است 10 موشك رهياب در لهستان مستقر شوند. شايد فردا اين موشك‌ها به 20 فروند تبديل شود. چه كسي در اين رابطه به ما تضمين مي‌دهد؟ هيچ كس به ما نمي‌گويد كه تا سال 2020 يا 2030 چه تعداد موشك قرار است در شرق اروپا مستقر شود . بالويفسكي همچنين كشورهاي عضو ناتو را به ايجاد بحران درباره‌ي اعلام ولاديمير پوتين مبني بر به حالت تعليق درآوردن حضور مسكو در نيروهاي متعارف اروپا متهم كرد . به رغم اين مناقشات، بالويفسكي و جنرال ري هنالت يك مقام ارشد ناتو، اعلام كردند كه پيشرفت‌هايي در زمينه‌ي پروژه همكاري‌هاي نظامي شامل مانورهاي مشترك دفاع زميني و ضد تروريسم عليه موشك‌هاي ميان برد در اين مذاكرات ايجاد شده است . توماس پوجار معاون اول وزير امور خارجه‌ي جمهوري چك گفت: مذاكره كنندگان آمريكا و جمهوري چك در مورد شرايط حقوقي رادار ضد موشكي كه واشنگتن قرار است در چك مستقر كند و همچنين پرسونل اين پايگاه راداري گفت‌وگو كردند.
كارشناسان دو كشور درمورد اقدامات و موضع‌شان شفاف سازي كرده‌اند و همچنين در مورد موضوعات قانوني و حقوقي مربوط به رادار آمريكا كه قرار است در چك مستقر شود، بررسي‌هايي را انجام داده‌اند.
هيات آمريكايي به رياست رابرت لفتيس يك مشاور ارشد در دايره‌ي امور نظامي و سياسي وزارت امور خارجه‌ي آمريكا اعلام كرد كه در اين پايگاه بيش از 200 پرسونل حضور نخواهند يافت كه 120 تن از اين پرسونل سربازان آمريكايي و بقيه آنها غير نظامي خواهند بود .
استقرار رادار آمريكا در چك بخشي از حق قانوني پراگ است كه براساس معاهده‌ي بين‌المللي مي‌باشد . پوجار همچنين اعلام كرد كه تصميم استقرار رادار آمريكا در چك فقط توسط پراگ و واشنگتن انجام نخواهد گرفت. در مورد اين تصميم بايد با اعضاي ناتو مذاكره شود.
جانب چك اظهار داشت كه دور دوم مذاكرات در مورد استقرار اين رادار در 22 مه در وزارت امور خارجه‌ي چك برگزار خواهد شد . در همين حال، يكي از گروه‌هاي مخالف در جمهوري چك به شدت با استقرار رادار آمريكا در چك مخالفت كرده است و درخواست كرده كه مذاكرات ميان مقامات پراگ و واشنگتن پايان يابد.
اين مخالفان اعلام كرده‌اند كه استقرار يك پايگاه رادار در چك باعث به وجود آمدن يك رقابت تسليحاتي جديد مي‌شود، امنيت پراگ را به خاطر مي‌اندازد و همكاري‌ها در اروپا را دچار شكاف مي‌كند.
اين گروه قرار است 26 مه در پراگ تظاهراتي برگزار كند.
مذاكرات ميان مقامات جمهوري چك و واشنگتن قرار است چند ماه به طول انجامد و واشنگتن انتظار دارد كه چك پاسخ نهايي خود را در مورد استقرار رادار آمريكا در اين كشور تا اول ژانويه 2008 اعلام كنند . اكثر مردم چك با استقرار اين رادار آمريكا در كشورشان مخالف هستند.
از منابع خبري .