روسیه و ایران: امروز در سوریه جایگزینی برای اسد وجود ندارد

ا . م . شیری

روسیه و ایران: امروز در سوریه جایگزینی برای اسد وجود ندارد

نیکولای بابکین

برگرداننده متن: ا. م. شیری

٢۶ سنبله ۱۳۹۴

در موضع آمریکا و متحدان اروپای غربی آن راجع به سوریه بجای تلاشها برای سرنگونی بشار اسد، از قرار معلوم، چنین درکی پدید آمده که بدون او از مدتها پیش پرچم سیاه «دولت اسلامی» در دمشق برافراشته شده بود. دمشق با مزدوران خارجی تجمع کرده در صفوف یکسری گروههای اسلامی افراطی و معامله گر با این موضوع که علویهای حاکم بر سوریه اقلیت را تشکیل می دهند، می جنگد. اکثریت سنی کشور به گروگان تندروان تبدیل شده، میلیونها مسلمان از دست «ناجیان» خود خوانده فرار کرده اند. بگزارش سازمان ملل متحد، در جریان درگیریها در سوریه قریب ۳۰ درصد از جمعیت ٢٢ میلیون نفری این کشور در داخل کشورشان فراری شده یا به مهاجرت رفته اند. بعقیده سرسخت ترین مخالفان اسد در غرب زمان اعتراف به اینکه رژیم کنونی سوریه یکی از حلقه های اصلی مبارزه با تروریسم بین المللی در منطقه می باشد، فرارسیده است. غرب مجبور به عقب نشینی شده، زیرا، جایگزینی برای اسد وجود ندارد.

رشد توجه به مناقشات سوریه در هفته های اخیر این واقعیت را تأئید می کند. کشورهای آلمان، فرانسه و انگلیس به تنظیم مشی خود آغاز کرده اند. نه، آنها از دمشق حمایت نمی کنند. کما فی السابق، ضرورت تشدید مبارزه با داعش در خاک جمهوری عربی سوریه را مورد تأکید قرار می دهند، اما اکنون صداهایی در مورد پیوستن مسکو و تهران به ائتلاف غربی بگوش می رسد. بالاخره، این واقعیت برسمیت شناخته می شود، که گره سوریه بدون روسیه و ایران باز نخواهد شد.

رئیس جمهور فرانسه، فرانسوا اولاند ضمن تأکید بر ادامه هلاکت بار حذف مسکو و تهران از مبارزه با داعش نیز در این راستا اظهار عقیده کرد. همچنین، فیلیپ هاموند وزیر خارجه انگلستان در برخورد به مسئله سوریه، با اعلام آمادگی کشورش برای قبولی ریاست جمهوری بشار اسد در دوره گذار، همکاری با روسیه و ایران را مورد تأکید قرار داد. وزیر امور خارجی آلمان در چهارچوب انجام مذاکرات، گفتگوهای مقدماتی با بازیگری کلیدی منطقه، منجمله، با ایران را پیشنهاد می کند. شتاین مایر می گوید که تا کنون همه تلاشهای جامعه بین المللی برای حل و فصل سیاسی رویارویی ها در سوریه با شکست مواجه شده است. رئیس اداره سیاست خارجی آلمان در روزنامه نیویورک تایمز می نویسد: «در این راستا، توافق اخیر ایران با شش قدرت جهانی موسوم به «گروه شش» دریچه تازه ای برای منطقه و، احتمالا، فرصت مناسبی برای خروج از بن بست سوریه باز کرده است». چه واقعیتی باعث چنین اظهارات متحدان غربی آمریکا شده است؟

البته، سخن از سیاست مستقل خاورمیانه ای آنها در میان نیست. اروپا در امور بین المللی همواره به حرکت در مسیری ادامه می دهد که، ایالات متحده آمریکا تعیین می کند. رئیس جمهور اوباما پیشتر در ماه ژوئیه، بلافاصله پس از امضای «توافقنامه هسته ای» وین، موافقت خود را با مشارکت ایران در مذاکرات مربوط به سوریه اعلام نمود. او در کنفرانس مطبوعاتی در کاخ سفید اظهار داشت: «من اعتراف می کنم که ما قادر نیستیم بدون مشارکت روسها، ایرانیها و بدون حضور شرکای ما در حوزه خلیج فارس، مسئله سوریه را حل کنیم». اگر به سخنان اوباما باور کنیم، در اینصورت، دولت او برای بازنگری موضع خود در قبال سوریه و برای شنیدن نظرات کرملین آماده است. موضع مسکو روشن است: معضل سوریه راه حل نظامی ندارد، یافتن راهکار سیاسی ضرور برای آشتی ملی در سوریه بدون مشارکت مسکو و تهران در روند مذاکرات و پیروزی نظامی بر تروریستها بدون روسها و ایرانیها چه در سوریه و چه در عراق ممکن نیست. اما آنچه که به سوریه مربوط می شود، این است که روسیه و ایران با اتخاذ تدابیر مشترک کاملا قادرند رژیم اسد را بدون حمایت مجازی غرب تقویت نمایند.

اینکه مسکو به دمشق اسلحه تحویل می دهد، راز نیست. ایران هم حمایتهای نظامی- تجهیزاتی خود را به دولت سوریه کتمان نمی کند. اما پس از آنکه مسکو شرایط امضای توافقنامه هسته ای با ایران را فراهم آورد، لازم بود غرب تأثیر ایران بر اسد را برسمیت بشناسد و به نادیده گرفتن نقش تهران در حل و فصل بحران سوریه ادامه ندهد. بویژه اینکه امروز هیچ کسی انکار نمی کند که در سوریه هیچگاه هیچ مخالفت دمکرات «میانه رو» که کاخ سفید با علاقمندی از وجود آن صحبت می کند، وجود نداشته نداشته است. توحش و خشونت در سوریه، نه فقط توسط داعش، بلکه، بواسطه همه مخالفان مسلح سوریه بیداد می کند. در آمریکا بر خلاف واقعیت تأکید می کنند، که مقیاس مشارکت تروریستها بیش از حد بزرگنمائی شده، اما دومین گروه بزرگ مخالف سوریه بعد از داعش، «جبهة النصره» می باشد که از مدتها پیش به گروه «القاعده» اعلام وفاداری کرده است. «احرار الشام» و «اخوان المسلمین» و همچنین گروههای کوچکتر نیز افراطی هستند. بار اصلی جنگ با آنها بدوش ارتش سوریه و نیروهای دفاع مردمی افتاده، حملات هوائی ائتلاف آمریکا تغییری در میدانهای جنگ بوجود نمی آورد. درست به همین سبب است که روسیه و ایران هنوز بطور مستقیم در جبهه دفاع از سوریه نمی جنگند و فقط به بقای آن کمک می کنند. بخاطر داشته باشیم که تغییر رژیم اسد می تواند صلح و امنیت در سوریه را مثل طالبان در افغانستان مورد تهدید قرار دهد.

مسکو و تهران به رقبای غربی خود می فهمانند، که خطر اصلی اسد نیست، بلکه تروریستهایی هستند که با او می جنگند. حل و فصل سیاسی در سوریه از دیدگاه رهبری ایران و روسیه باید بر پایه جستجوی سازش با اسد مبتنی باشد. وزارت امور خارجه ایران طرح حل و فصل درگیری ها در سوریه را برای مطالعه به بشار اسد ارائه کرد. پیشنهاد ایران آتش بس فوری، تشکیل دولت واحد و دادن تغییرات در قانون اساسی کشور، و همچنین، برگزاری انتخابات تحت نظارت ناظران بین المللی را در بر می گیرد. اسد به ابتکار ایران واکنش مثبت نشان داد و اتحاد با ایران را خدشه ناپذیر دانست. رئیس جمهور ایران، حسن روحانی ضمن پاسخ به این سؤال که آیا ایران برای همکاری با آمریکا و عربستان سعودی آماده است، اظهار داشت: «ما با هر کشور منطقه و خارج از محدوده آن پشت میز مذاکره می نشینیم».

صحبت از توافق جداگانه در میان نیست. رهبری عالی جمهوری اسلامی ایران، آیت الله خامنه ایی اظهار داشت که ایران در قالب دو طرفه با ایالات متحده آمریکا فقط در مورد مسئله هسته ای توافق کرد، تهران در گفتگوی دو جانبه با واشینگتن پیرامون مسائل منطقه ایی مذاکره نخواهد کرد. ایرانیها نقش مؤثر خود در مناقشات سوریه را در کمک به مساعی بین المللی برای نشاندن طرفین در پشت میز مذاکره می بینند. اگر برای انجام آن گفتگو با عربستان سعودی و ترکیه لازم باشد، ایران اعتراض نخواهد کرد. مسکو و تهران در این مسئله متق القولند. هیچ عجیب هم نیست، که بنا به تقاضای دولت سوریه، روسها و ایرانیها توافق کردند در سوریه مشترکا اردوگاههایی برای اسکان فراریان بسازند. ایران به تقاضای روسیه مبنی بر دادن راهرو هوایی برای حمل محموله های انساندوستانه به سوریه پاسخ مثبت داد. در ادامه، احتمال پیوستن چین نیز به این طرح وجود دارد که رهبری آن درخواستی از دمشق دایر بر احداث مؤسسات انساندوستانه در خاک کشور دریافت کرده است. متاسفانه، همه اینها موجبات نگرانی واشینگتن را فراهم می آورد که مثل همیشه، بجای نگون بختی های خاورمیانه، بیشتر نگران حفظ سلطه خود در این منطقه می باشد.

توجه:

کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است

کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد