انقلاب غرب کردستان (روژاوا) یا انقلاب ۱۹ جولای ۲۰۱۲م

سید داوود مصباح

‏

دوشنبه‏، ۲۸‏ اکتبر‏ ۲۰۱۹

روژاوا

انقلاب غرب کردستان (روژاوا) یا انقلاب ۱۹ جولای ۲۰۱۲م

چکیده:

{غرب کردستان: عبارت از شمال شرق و شمال غرب سوریه را شامل می شود. در این مقاله در باره موقعیت جغرافیایی، پیشینه ای تاریخی، حقوق شهروندی کردهای سوریه، دوران بشار اسد، تشکیل خود مدیریتی کردهای سوریه، تشکیلات، نیروی نظامی، اقتصاد و در آخر تحلیلی از اوضاع کردهای سوریه، با اختصار نگاشته شده است.}

موقعیت:

منطقه با وسعت ۴۲،۵۹ کیلومتر مربع در غرب کردستان. منظور از کردستان در مجموع عبارت است از (بخش کردی، عراق، ایران، ترکیه و سوریه) کردهای سوریه در شمال شرق و شمال غرب سوریه سکونت دارند که شامل ۶۰ درصد زمین های زراعتی سوریه را تشکیل می دهد.

مرکز: قامشلی

زبان: کردی، سوری، آرامی و عربی

شهروندی: کرد، سوری، آشوری و عرب

حکومت: خود مدیریتی دموکراتیک غرب کردستان.

جمعیت: ۶،۴ میلیون به شمول آواره گان سوری.

مذهب: شافعی، علوی و ایزیدی. جهت رانندگی: راست. پیش شماره: +۹۶.

پیشینه ای تاریخی:

اسم «کرد» از (کی مو روس) یعنی «کیومرث» می آید. «گرنفون» ۱ (فیلسوف و مورخ قرن چهارم پیش از میلاد) از این اقوام بنام «کردوک» یاد کرده است.

«شرف خان بدلیس» مورخ قرن دهم در کتاب «شرف نامه» (تاریخ مفصل کردستان) واژه «کرد» را به شجاعت تعبیر کرده، می نویسد که آرش کمانگیر، فریدون و بهرام چوبین همه «کرد» بودند.» ۲

در مجموع سرزمین های کرد نشین و کرد ها بخشی از ایران صفوی بود که در جنگ «چالدران» (۱۵۱۲-۱۵۲۰م) بخش بزرگ، یعنی ۸۰ درصد سرزمین کرد نشین به تصرف امپراتوری عثمانی درآمد. بعد از فروپاشی دولت عثمانی، بعد از جنگ جهانی اول در سال ۱۹۲۳م با توافق انگلیس و فرانسه این سرزمین بین عراق، ترکیه و سوریه تقسیم شد. در سال ۱۹۲۹م بعد از ختم جنگ فرانسه و ترکیه، قراردادی بین ترکیه و فرانسه به امضا رسید که به موجب آن منطقه ای در مرز سه کشور ترکیه، عراق و سوریه به «کرد ها» اختصاص یافت. منطقه «کرد» نشین سوریه به سه آستان «حسکه (جزیر)، رقه و حلب» تقسیم شد.

حقوق شهروندی کرد های سوریه:

از تاریخ استقلال سوریه (عیدالجلاء) تاریخ ۱۷ اپریل ۱۹۴۶م، روزی که آخرین سرباز فرانسوی خاک سوریه را ترک و مردم سوریه روز استقلال شان را همه ساله جشن می گیرند. اما، از آن زمان تا کنون خلق های کرد سوریه از حق شهروندی در سوریه محروم بودند و بسیاری از خلق «کرد» مقیم شمال شرق و شمال غرب سوریه شناسنامه تابعیت و شهروندی سوری، ندارند. به این مردم به چشم بیگانه دیده می شد. دولت سوریه بعد از تصویب حقوق کودک در سال ۱۹۵۹م در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در سال ۱۹۹۳م مفاد این مصوبه از سوی دولت سوریه پذیرفته شد که بر اساس این مصوبه کودکان «کردی» پس از تولد صاحب شناسنامه می شوند.

در دوران حکومت حافظ اسد، رهبر حزب بعث سوریه (حزب ناسیونالیست عربی) که در سال ۱۹۷۰ در جایگاه رئیس جمهور سوریه دست یافت، سرکوب «کرد» ها و دیگر اقلیت های این کشور به گونه ای چشم گیر افزایش یافت. در دوران بشار اسد، پس از آغاز جنگ داخلی سوریه در اپریل ۲۰۱۱م دولت سوریه تنها به «کرد» های ساکن آستان حسکه فرمان شهروندی را اعطا کرد. در صورتی که دیگر «کرد» های سوریه از حق شهروندی و شناسنامه محروم بودند و تا حال شناسنامه ندارند. در اواخر اگست ۲۰۱۲م روزنامه اماراتی الاتحاد از توافق دولت سوریه با «کرد» ها، برای تشکیل یک منطقه خود گردان در شمال سوریه خبر داد.

تشکیل خود مدیریتی دموکراتیک در کردستان سوریه:

همزمان با آغاز جنگ داخلی در سوریه «کردها» به عنوان جبهه سوم در این جنگ حضور پیدا کردند. بزرگترین حزب «کرد ها» (پ. ی. د) یعنی «حزب اتحاد دموکراتیک» معتقد بود که در برابر خط دولت ملت ناسیونالیستی حامیان بشار اسد و خط اسلام سیاسی که از سوی مخالفین بشار اسد تبلیغ می شد، باید جبهه سومی را تشکیل داد. چون در مناطق کرد نشین سوریه تا ۳۰ حزب و نهاد سیاسی وجود دارد که مانع بزرگ در راه اقدام مشترک سیاسی و گفتمان واحد در بین «کرد» های سوریه شده بود. در نهایت آنها تصمیم گرفتند که تمام احزاب عمده در یک جبهه متحد شوند. کنفرانس احزاب سیاسی کردستان سوریه در سال ۲۰۱۲ در شهر اردبیل کردستان عراق برگزار شد. با اعلام «جبهه احزاب کردستان سوریه» با ترکیب از ۱۶ حزب سیاسی کردستان تشکیل شد.

حزب های عمده در جبهه:

* - صالح مسلم: رهبر حزب اتحاد دموکراتیک (سوریه) نزدیک به «پ. ک. ک»

* - عبدالسلام احمد، جبهه مردم غرب کردستان سوریه، نزدیک به «پ. ک. ک»

* - حزب دموکرات کردستان سوریه (الپارتی) نزدیک به «بارزانی»

* - حزب آزادی به رهبری «مصطفی جمعه»

* - فیصل یوسف رئیس شورای میهنی کردهای سوریه.

* - ابراهیم برو، دبیر کل حزب اتحاد کرد های سوریه.

* - هیئت عالی کرد های سوریه به رهبری سعود ملا.

* - بشار امین عضو هیئت عالی کرد های سوریه.

* - اسماعیل جمعه عضو هیئت عالی کرد های سوریه.

اهداف اساسی:

* - تأسیس اداره خود گردان دموکراتیک در چارچوب کشور سوریه.

* - دفاع از مردم و سرزمین های «کرد» نشین.

* - مبارزه علیه داعش و دیگر گروه ها. از قبیل، داعش، جبته النصر، تیپ احفاد رسول، تیپ النصیر، گردان فتح الله، به همین قسم ۴۷ گروه دیگر.

* - ایجاد اداره دموکراتیک سیکولار با اشتراک پیروان تمام مذاهب و ادیان.

* - ایجاد تشکیلات نظامی مدافع خلق های «کرد»، عرب، ایزدی و عیسوی مناطق «کرد» نشین.

* - تأمین خود ارادیت دموکراتیک زنان در چارچوب اداره خود گردان «کردهای» سوریه.

تشکیلات:

بر اساس تقسیم بندی جغرافیایی و موقعیت کردستان سوریه با سه کانتون با مرز های غیر ملی و غیر قومی به نام های کانتون جزیره، کانتون عفرین و کانتون کوبانی تقسیم می شود. اداره هر یک از کانتون ها بر عهده یک شورای محلی ویژه موسوم به «شورای خلق کانتون» است که در سطح عمومی «شورای خلق کردستان» قرار دارد.

در ۱۷ مارچ ۲۰۱۶ مقامات «کرد» اهل سوریه به همراه نمایندگان از نیروهای، عرب، آشوری و ترکمن شمال سوریه که با هم علیه داعش جنگیده بودند، در کنفرانسی در «رمیلان» در کانتون جزیره «تأسیس نظام فدرال را در شمال سوریه در مناطق تحت کنترول «نیروهای سوریه دموکراتیک» به عنوان «فدراسیون شمال سوریه» اعلام کردند.

این خبر واکنش کشورهای هم جوار سوریه، دولت بشار اسد و امریکا را بر انگیخت. نیروی نظامی بشار اسد به حمله ای گسترده ای پرداخت که در نتیجه توسط یگانهای مدافع خلق «کرد» شکست خورد.

نیروی نظامی:

«یگان های دفاعی خلق (ی. پ گ) » این نیرو از خلق های «کرد»، عرب و آشوری داوطلبانه تشکیل شده است. یگان های مدافع خلق در سال ۲۰۱۲م نیروهای امنیتی دولت سوریه را از «سری کانی» خارج و همچنین «عاموزا و عفرین» را تصرف کرد. از دسامبر ۲۰۱۲م «ی. پ. گ» شامل هشت تیپ نظامی است.

یگان های دفاعی زنان:

علاوه بر «ی. پ. گ» نیروی نظامی دیگر در «روژاوا» سازماندهی شده، که یگان های دفاعی زنان، نام دارد و به اختصار «ی. پ. ژ» نامیده می شود. تمام نیروهای این یگان ها از زنان رزمنده تشکیل یافته و نقش ارتش مستقل زنان را ایفا می کنند. سازماندهی زنان برای دفاع از خود و نیز صیانت از حقوق زنان از مهم ترین جهت گیری های انقلاب ۱۹ جنوری ۲۰۱۲ در روژاوا می باشد. یگان های نظامی این منطقه خود گردان در مقابل داعش و نیروهای دیگر تروریستی و تکفیری جنگید و تمام مناطق شمال شرق و شمال غرب سوریه را، از وجود داعش و دیگر جنگجویان پاک سازی کرد.

اقتصاد:

مناطق «کرد» نشین یعنی شمال سوریه، منابع آبی، زمین های زراعتی حاصل خیز و ذخایر طبیعی نفت وگاز و معادن می باشد.

دجله، فرات، جغجغ، خابور، ساجور و عفرین از بزرگترین رودخانه و منابع آبی شمال سوریه است. علاوه شامل ده سد بزرگ با مجموع گنجایش ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب برخوردار است. محصولات آبزی این منطقه ۵۵ درصد کل محصولات آبزی سوریه را در بر می گیرد. سطح زیر کشت در این منطقه ۱۸ هزار کیلومتر مربع است. میزان تولید گندم این منطقه سالانه ۴،۱ میلیون تن می باشد که ۳۷ درصد کل تولید گندم در سوریه است. میزان تولید پنبه این منطقه سالانه ۲۷۳ هزارتن است که ۳۹ درصد کل تولید پنبه سوریه را شامل می شود. همچنین ۱۵ میلیون اصله درخت زیتون در این منطقه وجود دارد، که شامل ۲۳ درصد درختان زیتون در سراسر سوریه است. تا قبل از ۲۰۱۲ م درآمد سالانه کردستان سوریه حدود ۸،۱۰ میلیارد دلار برابر به نصف کل بودجه سوریه بود

در حال حاضر از چاه نفتی کردستان سوریه روزانه ۲۵۰ هزار بشکه نفت تولید می شود. تا قبل از آغاز جنگ داخلی میزان تولید نفت در این منطقه از نصف کل تولید نفت سوریه بیشتر بوده است.

با در نظر داشت قیمت کنونی نفت در بازار های جهان، این منطقه می تواند سالانه ۹،۵ میلیارد دلار از فروش نفت، ۷۵۰ میلیون دلار از فروش زیتون، ۳۷۲ میلیون دلار از فروش گندم و ۲۳۰ میلیون دلار از فروش پنبه درآمد داشته باشد.

با این همه ثروت، تا پیش از جنگ داخلی فقیر ترین مردم سوریه را «کرد» ها تشکیل می دادند. «کرد» های سوریه سالیان دراز در زمان حکومت حافظ اسد و بشار اسد محرومیت های سخت و پر از حقارت را تجربه کرده اند. از آغاز جنگ در ۲۰۱۲ م این مردم شجاع و سخت کوش، با همه امکانات کم و بدون کوچکترین کمک های داخلی و خارجی در مقابل داعش و دیگر گروه های تا به دندان مسلح با حمایت امریکا و ترکیه و اقمار بین المللی آن، از جان مایه گذاشتند و جنگیدند. این مردم شجاع و رزمنده هم جنگیدند و هم به تشکیلاتی پرداختند که باعث استحکام ساختاری و دفاعی یگان های مدافع خلق در برابر دشمنان قسم خورده ای سلفی و تروریستی شد که جنگ نیابتی را در سوریه به پیش می بردند. در جریان جنگ داخلی سوریه، منطقه شمال که منبع نفتی و باغ های زیتون وجود داشت، داعش که از طریق دولت فاشیستی اردوغان حمایت و عقبه داشت، سرکوب «کرد» ها تا سرحدّ نابودی کامل آنان از اهداف اولیه و اساسی دولت فاشیستی ترکیه بشمار می رفت. در چنین شرایط سخت که داعش از جانب ترکیه وظیفه حذف فیزیکی اقوام «کرد» مقیم شمال سوریه را داشت، شجاعت خلق «کرد» با تشکیلات آهنین و اتخاذ سیستم خود مدیریتی، دموکراتیک «شورایی» (دموکراسی مستقیم) نقش تعیین کننده داشت و دارد. نظام «شورایی» خلق های شمال سوریه، بعد از ۲۶۰ «کیبوتس» (روستاهای خود گردان شورایی) در سرزمین اسرائیل، بهترین تجربه دموکراسی مستقیم خلق ها در معاصر است. در تشکیلات خود گردان شمال سوریه، تمام خلق ها در «شورا ها» با حقوق برابر اشتراک دارند. شورا های مردم ضامن پیروزی آنان بر چنین دشمنان سوگند خورده ضد بشری محسوب می شود. در ساختار شورایی فرد نقش اول را ندارد، چون تصامیم در شوراهای خلق بر اساس اراده جمعی اتخاذ می شود. در چنین تشکیلات فرد محوری جایگاهی ندارد و خرد جمعی بر فضا حاکم است. تجربه نشان داده که سیستم های مدیریتی حزب ها و دولت های فرد محور، به شدت آسیب پذیر و غیر قابل دوام است. در جهان بینی علمی واضح تذکر یافته است که دولت های پارلمانتاریسم به صورت کامل بورژوازی و ضد منافع خلق ها است. این موضوع هم در آثار کارل مارکس، انگلس وهم لنین وضاحت دارد. بشریت مترقی برای رهایی از شر سرمایه داری امپریالیستی باید روی «دموکراسی مستقیم» تمرکز کنند. در این زمینه تجربه خلق های شمال سوریه درس بسیار ارزنده برای تغییر و رهایی از شر جنگ های تجاوز گرانه سرمایه داری امپریالیستی می باشد.

خلق های «کرد»، آشوری، یزدی و عرب و ترکمن شمال سوریه با این تجربه ساختار سیاسی و تشکیلات یگان های مدافع خلق، در این مدت هشت سال توانستند که اقتصاد خانوادگی خوب داشته باشند و نیازمندی های معیشتی شان را تأمین کردند و هم در دفاع از خود به صورت کامل، متکی با خود بودند. با این دست آورد ها این مردم به عقب بر نخواهند گشت. اداره خود گردان، گرچه از حضور نظامی امریکا در سرزمین شان آسیب فراوان دیدند و تجاوز نظامی ارتش ترکیه به شمال سوریه یکی از این آسیب ها است که با اشاره و موافقت و منافقت امریکا صورت گرفته است و این تحرکات ضد بشری به اشکال مختلف علیه سوریه و خلق های شمال ادامه خواهد یافت، لیکن «کرد» ها و دیگر خلق های آن منطقه به خوبی در یافته اند که چگونه از حقوق بشری خود دفاع کنند. تجربه دفاع مستقل خلق های شمال سوریه، نشان داد که تکیه بر نیروهای خودی توام با تشکیلات مردمی «شورایی» (دموکراسی مستقیم) چقدر نیرومند و شکست ناپذیر است. این چنین ساختار اجتماعی تشکیلاتی راهی است به سوی آینده و گذار از طرز نمایندگی نیابتی (پارلمانی) و حکومت های خودکامه دور از دسترس مردم. سیستم اداره (شورایی) روژاوا، برای دولت های همسایه کردستان سوریه قابل قبول نیست. چون سیستم شورایی خود گردان چالشی است در برابر دولت های ضد مردمی منطقه و جهان سرمایه داری. چنانچه ترامپ اظهار داشت که کردهای سوریه کمونیست است. اردوغان فاشیست هم «کرد» های شمال سوریه را مربوط به «پ. ک. ک» و تروریست خطاب می کند و تجاوز نظامی ترکیه به حریم سوریه، برای نسل کشی و حذف فیزیکی خلق کرد می باشد. استفاده از سلاح فسفری در شمال سوریه به همین منظور است. ایران و عراق هم از سیستم و نظام اجتماعی سیاسی (شورایی) وحشت دارد، به هیچ صورت از عملیات نظامی علیه «کرد» ها دلخور و ناراضی نیست. خلق های شمال سوریه در این مدت ۸ سال یک مدل کارآمد و مترقی «دموکراسی مستقیم» را تجربه کردند و نتیجه گرفتند. «کرد» های سوریه دشوارترین روزهای جنگ و دفاع مستقلانه را آزمودند و اکنون از این تهاجم فاشیسم اردوغانی هم با موفقیت عبور می کنند و به راهی که بر گزیده اند ادامه می دهند. و این سیستم (شورایی) را الگویی برای جوانان و رزمنده گان مترقی لبنان و عراق، سودان و شیلی که هم اکنون در خیابانهای این کشورها در حال مبارزه و مطالبات برحق شان اند، می باشد.

به آرزوی پیروزی خلق های کردستان سوریه بر فاشیسم اردوغانی!

----------------

منابع:

۱ - گرنفون، برگردان، مشایخی (فرهاد)، رضا، انتشارات علمی، ۱۳۹۶، تهران.

۲ – بدلیسی، شرف الدین، شرف نامه (تاریخ مفصل کردستان)، تهران

۳ - ویکی مدیا، ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۹م

۴ - محمودیان، ارمان، ۵ جدی ۱۳۹۲خ

۵ - خبرگزاری کرد پرس، ما قصد تجزیه سوریه را نداریم، ۲۸ سنبله ۱۳۹۴خ

۶ - همان، ۱۳۹۳خ ‏دوشنبه‏، ۲۸‏ اکتبر‏ ۲۰۱۹

توجه:

کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است

کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد