ا . م . شیری
اسرار جنگ سوریه:
عامل کرد، در آستانه پیروزی تاریخی
یا فاجعه ملی جدید
دمیتری مینین
نقشه مناطق کردنشین در خاورمیانه
۹ سرطان ۱٣۹۶
سرنوشت تاریخی کردها، یکی از خلق های بزرگ جهان (۳٠- ۴٠ میلیون نفر) محروم شده از دولت خود، فاجعه بار رقم خورده است. در صد سال گذشته دو بار در پایان جنگ های جهانی اول و دوم، آنها به کسب استقلال ملی نزدیک بودند، اما هر دو بار در نتیجه مداخله نیروهای خارجی این امید آنها برباد شد.
ابتدا انگلیسی ها، بمنظور تأمین منافع استعماری خود، از قبایل کرد در مبارزه علیه امپراطوری های متحد آلمان و ترک استفاده کردند و بعد با قدرت اسلحه تلاش های استقلال طلبانه آنها را ناکام گذاشتند. بار دوم، همان انگلیسی ها همراه با آمریکایی ها کردها را به مبارزه با نفوذ هیتلری به ایران و عراق تحریک نمودند، اما پس از شکست رایش سوم به دولت های این کشورها در سرکوب دولت اولیّه کردها (مثلاً، جمهوری مهاباد) کمک نمودند. و به این ترتیب تاریخ تکرار می شود. باز هم آنگلوساکسون ها (این بار، قبل از همه، آمریکایی ها) از کردها بمثابه ابزاری برای تأمین منافع ژئوپلیتیک خود در خاور میانه استفاده می کنند. و هیچ تضمینی وجود ندارد، که کردها، برغم تجارب تاریخی غم انگیز خود، بار دیگر به تله نیافتند.
نزدیک به دو میلیون نفر کرد در سوریه زندگی می کند که به لطف انسجام خود در خط مقدم جنگ داخلی حضور دارند. آنها مناطق وسیعی را در شمال کشور و در امتداد رود فرات از زیر اشغال داعش آزاد ساخته و خودمختاری روژآوای خود را اعلام نمودند.
پرچم و نشان روژآوا
ترک ها با نگرانی تأکید می نمایند، که هر سه سدّ اصلی روی رود فرات، و به تبع آن، انرژی، منابع آبی و حاصل خیز ترین زمین های سوریه در زیر نظارت کردها قرار گرفته است.
خصومت خاص آنکارا نسبت به کردهای سوریه و رد هر گونه استقلال آنها با این توضیح داده میشود، که آنها بلحاظ قومی و سیاسی با کردهای ترکیه بسیار نزدیک هستند. حزب اتحاد دموکراتیک برهبری صالح مسلم، پیشروترین نیروی سیاسی کردها در سوریه با حزب کارگران کردستان (پ پ ک) که ترک ها آن را در رسته سازمان‌های تروریستی طبقه بندی کرده اند، در ارتباط بسیار نزدیک می باشد. آمریکایی ها نیز برغم موافقت با این، با حزب اتحاد دموکراتیک همکاری می کنند.
ر
رهبر حزب اتحاد دموکراتیک هنوز در میان واشنگتن، مسکو و دمشق سرگردان است
طلال سیلو، نماینده رسمی نیروهای دمکراتیک سوریه- یکی از سیاستمداران کرد بشدت طرفدار آمریکا، که دمشق را با «اقدامات نظامی» تهدید می کند.
کردها، البته، بخاطر دارند آنگلوساکسون‌ها در گذشته چگونه با آنها مقابله کردند، اما اکنون آنها تصور می کنند، که این بار طور دیگری خواهد بود. شاید، الگوی تشکیل دولت مستقل آلبانی تباران کوزوو در ویرانه های یوگسلاوی با کمک غرب توجه آنها را جلب کرده است. مشاوران آمریکایی نیروهای دموکراتیک سوریه بی شک با بهره گیری از «الگوی کوزوو» به کردها اطمینان می دهند، که می توان به آمریکا متکی بود، و آنها را به مبارزه برای تأمین منافع آمریکا متقاعد کرد. با این حال، شباهت ها بسیار کم اند و تفاوت ها خیلی زیاد. اگر در کوزوو تنها صربستان تضعیف شده در اثر تحریم ها، با آمریکا مقابله نظامی می نمود، در اینجا آنها با مقاومت حداقل چهار کشور ایران، ترکیه، سوریه و عراق مواجه هستند.
با کردستان عراق هم شباهت کامل ندارد. در آنجا، زمانی که در ۲۵ سپتامبر، روز همه پرسی برای استقلال کردستان عراق، ارتش کار کشته و تجربه اندوخته عراق در مبارزه با داعش در مرزهای این دولت خواهد ایستاد، تغییرات زیادی روی خواهد داد. این بویژه محتمل است، که داعش در عراق به احتمال قوی، بطور کامل سرکوب خواهد شد و نه در پایان سال ۲٠۱۸، آنطور که گفته شده، بلکه، پس از دو- سه ماه از نقشه جغرافیایی محو خواهد گشت. مناطق وسیعی از عراق و سوریه که در اشغال داعش است، خیلی یکنواخت نیست. در سه چهارم این اراضی، قبایل بدوی سکونت دارند، که بدون تبدیل شدن به جزء جدایی ناپذیر داعش، فقط سوگند وفاداری به آن یاد کرده اند. در صورت پیدایش صاحبان جدید، آنها با یقین به بخشش، براحتی از این صاحبان استقبال خواهند نمود. نقاط قدرت واقعی داعش چندان زیاد نیستند، و همه آنها محاصره شده اند. سقوط برخی از آنها، از جمله، موصل در عراق و رقه در سوریه، مسئله امروز و فردا است؛ آزاد سازی مناطق دیگر، مثلاً، تلعفر در عراق و السخنه، دیرالزور و عقربات در سوریه در عرض یک هفته ممکن است. و در ادامه- قاعده دومینو.
به طور قطع، سرنوشت ناگوار حق مشروع کردها احساس همدردی بر می انگیزد، اما نمیتوان سه بار پشت سر هم روی همان یک چنگک پا گذاشت. نه واشنگتن، نه لندن هیچ تضمینی برای ایجاد کردستان خود مختار در سوریه و دولت مستقل کرد در عراق نداده اند و نخواهند داد. حتی توافق پر طمطراق همکاری دهها ساله بین پنتاگون و «پیشمرگه» فاقد چنین تعهدی می باشد. همه مابقی، یک حرف است. تاریخ دهه های اخیر گواه زنده آن است، که ایالات متحده آمریکا هیچگاه به تعهدات پذیرفته خود در قرارداد های حقوقی پایبند نبوده تا چه رسد به این مورد که شاید «یک کسی، در جایی» بطور شفاهی وعده داده است.
لازم به ذکر است، که در تمام مدت جنگ در سوریه، روسیه از منافع کردهای این کشور دفاع کرده است. مسکو، بعنوان مثال، به شرکت نمایندگان کردها در همه نشست های بین المللی در مورد حل و فصل مسئله سوریه، از جمله، در مذاکرات ژنو، در شرایط رفتار مطلقاً منفعلانه غرب موفق شده است. فقط روسیه توانست از متلاشی کردن کردها توسط ترکیه در چهار چوب طرح «سپر فرات» ممانعت نماید. در پیشنویس قانون اساسی سوریه که توسط کارشناسان روسیه تهیه و به دمشق پیشنهاد شده بود، حقوق کردها بطور جداگانه مورد تأکید قرار گرفته بود. همین روزها بشار اسد لزوم انجام اصلاحات اداری در کشور را مورد تأکید قرار داد، که با اجرای آن، کردها میتوانند جای واقعاً شایسته ای در تمامی ساختارهای اجتماعی- دولتی سوریه احراز نمایند، میتوانند منافع ملی- فرهنگی خود را محقق سازند. و همه اینها- «پرنده های ملموس در دست هستند». تا زمان های اخیر، رهبری حزب اتحاد دمکراتیک بریاست صالح مسلم به این واقعیت اذعان می کرد و کمک های روسیه را بسیار با ارزش می دانست.
متأسفانه، «پرنده در حال پرواز» آمریکا در زمان های اخیر کردها را به انتخاب غیر عقلانی سوق داده است. بویژه این واقعیت پس از شکست تلاش های ماه مه پنتاگون برای تأمین سلطه شبه نظامیان تحت امر خود، یعنی ارتش آزاد سوریه در سرتاسر جنوب سوریه آشکار گردید. «مشاوران» آمریکایی که از قابلیت رزمی ارتش آزاد سوریه مأیوس شدند و در ادامه تلاشها برای «سرنگونی اسد» به هر نحوی، توجه اصلی خود را به شمال- شرق این کشور و نیروهای عمدتاً کرد حزب اتحاد دموکراتیک سوریه متمرکز نمودند. سقوط جنگنده سو- ۲۲ نیروی هوایی سوریه بواسطه آمریکاییها در منطقه رقه نقطه عطف را مشخص نمود (گویا هواپیما قصد داشت مواضع حزب اتحاد دموکراتیک را بمباران کند، اما در واقعیت امر، هدف آن وارد آوردن ضربه به داعش بود). واشنگتن نشان داد، که از نظر آن مبارزه با دمشق مهمتر از شکست داعش است و گویا آماده است با تمام قوای خود از منافع کردها دفاع نماید. افسوس، بسیاری از فرماندهان دسته های کرد به این وعده باور کردند، در حالی که این اعتماد در بلند مدت کردها را با فاجعه ملی جدید تهدید می کند. بخصوص اگر آنها بر روی موضع کوته بینانه خود پافشاری نموده و از ورود ارتش دولتی به مناطق تحت سلطه خود امتناع نمایند.
آمریکاییها در عمل هم برای تجمع قوای نظامی در اطراف سوریه آنگونه که در صربستان اجماع نموده و کوزوو را از آن جدا کردند، فکر نمی کنند. در خواب وحشت هم به ذهن آمریکایی نمیرسد که برای استقلال کردها با ارتش های منظم ایران، عراق، سوریه و متحد خود- ترکیه بجنگند. چنین دورنمایی به هیچ وجه تخیلی نیست، زیرا استقلال کردها برای دولتهای مستقل از هر تهدیدی خطرناک تر است. مثلاً، برای ترکیه، این خطر همیشه از همه تعهدات در قبال هر اتحادیه ایی، از جمله، ناتو مهم تر است.
«آران نیوز»، پایگاه اطلاع رسانی نیمه رسمی کردها حتی سخنان روبرت فورد، سفیر سابق آمریکا در سوریه را یادآور میشود، که اظهار داشت در مرحله نهایی جنگ، «آمریکا از کردها در مقابل نیروهای اسد دفاع نخواهد کرد». به گفته روبرت فورد، «آنچه که آنها (آمریکاییها) با کردها انجام میدهند، نه تنها حماقت سیاسی، حتی غیر اخلاقی است؛ کردهای سوریه با اعتماد به آمریکاییها مرتکب بزرگترین خطای خود میشوند». «آران نیوز» ضمن مخالفت با این مدعا، به دیگر کارشناسان استناد میکند، اما به ناحق! زیرا، هیچ کارشناسی معتبر تر از روبرت فورد، عامل شروع بحران سوریه نمیتوان یافت.
اراضی وسیعا شغالی سوریه توسط حزب اتحاد دموکراتیک (تا ۴۵ هزار کیلومتر مربع) هم کردها را از مواجهه با مشکل حفاظت نمیکند. تراکم نیروهای کرد در این مناطق (۳٠ هزار رزمنده) بسیار پائین، و راه های ارتباطی بسیار وسیع است. اگر کار به رویارویی بکشد، ارتش منظم سوریه اراضی اشغالی حزب اتحاد دموکراتیک را به آسانی به چند بخش تقسیم میکند. دو سوم قلمرو اشغالی، که کردها نمیخواهند از آنجا خارج شوند، زمین های اعراب هستند و کردها برای سامان دادن به زندگی معمولی در اینجا منابعی ندارند. در صورت بدتر شدن، دمشق از یک طرف، نیروهای هوادار ترکیه از طرف دیگر، براحتی جمعیت عرب را به شورش در اینجا تشویق خواهند نمود و کردها با «فشار بیرحمانه» مواجه خواهند شد. در این حالت، انتظار حمایت بین المللی از هیچ کشوری نمیتوان داشت.
بر اساس گزارشات منتشره، در حال حاضر ترکیه بخش قابل ملاحظه ایی از نیروهای نظامی خود را در مناطق مرزی نواحی کردنشین سوریه مستقر نموده و منتظر اشاره مسکو و دمشق است. و سؤال این است: اگر کردها از دمشق و مسکو رو برگردانند، آیا آنها به مهار ترکها ادامه خواهند داد؟
رهبران کردهای سوریه اکنون مسؤلیت بزرگی در تعیین راه کار سرنوشت ساز برای خلق خود بر عهده دارند. آنها میتوانند از حقوق بسیار بیشتر از آنچه که در سوریه قبلی داشتند، برخوردار شوند، مشروط بر اینکه در راه دمشق مانع ایجاد ننمایند، در ساختن دولت جدید به آن کمک کنند، و میتوانند، برعکس، به روش غیر اخلاقی، به گفته روبرت فورد، سیاستمداران خارجی متکی شوند و به ماجراجویی دست بزنند، که نتیجه نهایی آن از دست دادن دستاورد ها خواهد بود.
توجه:
کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است
کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد
Copyright©2006Esalat