ا . م . شیری
مترجم: ا. م. شیری
۲۴/ ۹/ ۱٣۹۶
روزهای خشم جهان اسلام
در نتیجه ی چند روز اعتراض که در پی شناسایی بیت المقدس به عنوانِ پایتختِ اسرائیل از سوی دونالد ترامپ فلسطین را در نوردید، بیش از هزار عرب آسیب دید، حداقل دو نفر به ضرب گلوله پلیس و نظامیان اسرائیل کشته شد. یکی از مقتولان محمود المارسی ۲۹ ساله اهل غزه بود.
درگیری ها، خود بیت المقدس را هم در برگرفت. اما رویارویی های شدید تر در بیت لحم، و همچنین، در مرزهای غزه که تحت نظارت اسرائیل قرار دارد، روی داد.
بر اساس گزارش پلیس اسرائیل، عصر روز یکشنبه، هنگامی که اعتراضات فلسطینی‌ها در بیت لحم به کمک ماشین های زرهی و گاز اشک آور سرکوب گردید، حرکات اعتراضی فروکش کرد. با این حال، این به هیچوجه به معنی آن نیست، که تنش های ناشی از بیانیه ترامپ در مورد بیت المقدس بطور کلی پایان یافته است. فلسطینی ها برای اولین بار در طول ماه های اخیر اراضی اسرائیل را از نوار غزه با موشک های دست ساز دوباره هدف قرار دادند، و اسرائیل این منطقه تحت محاصره را زیر آتش گرفته است. در بیت المقدس یک عرب ۲۴ ساله از ساکنان ساحل غربی رود اردن یک اسرائیلی- نگهبان توقف گاه اتوبوس را با ضربات چاقو مجروح نمود.
واضح است که تعداد چنین حوادث نه تنها در اسرائیل، حتی در اراضی اشغالی فلسطین افزایش می یابد. بطوری که مهاجر ۲۹ ساله فلسطینی پس از ورود به رستوران حلال آمستردام و شکستن پنجره آن، پرچم اسرائیل را به پائین انداخت و شعارهای ضد اسرائیلی سر داد. درست است او پس از آن گفت، که اقدام وی ربطی به «بیانیه بیت المقدس» (ترامپ) نداشته، بلکه، در ارتباط با «وضعیت ناگوار فلسطین» بوده است.
در جریان اقدامات اعتراضی برای همبستگی با فلسطین که در یکسری کشورهای اروپایی بعمل آمد، از جمله، در برلین، پرچم اسرائیل به آتش کشیده شد. البته، همه اقدامات تا کنون مسالمت آمیز بوده است. اما به احتمال بسیار زیاد مسلمانان تندرو پُر شمار در اروپا می توانند «بیانیه بیت المقدس» را دلیلی برای حملات جدید به کشورهای اروپایی قرار دهند. روشن است که هیچ یک از متحدان اروپایی آمریکا از تصمیم واشینگتن حمایت نکرد. برغم این، اتحادیه اروپا همچون گذشته، هیچ موضع متمایز خاصی در قبال مسئله فلسطین ندارد. اکنون بدتر این است، که تنش ها، خشونت ها، در وهله اول در اماکن مقدس، و همچنین، در منطقه و خارج از محدوده آن شدت بگیرد. در عراق، اردن، لبنان، ترکیه، اندونزی و سایر کشورهای مسلمان صدها هزار نفر با شعارهای ضد آمریکایی و ضد اسرائیلی در تظاهرات اعتراضی شرکت کردند.
اما مهمتر از همه، روند گفتگوی صلح نه چندان مؤثر بین فلسطین و اسرائیل بطور کامل در هم شکست. در این رابطه رهبر فلسطین اعلام کرد، که ایالات متحده آمریکا دیگر نمی تواند نقش واسطه در حل و فصل مشکل ایفاء نماید. همین موضع را رقبای سیاسی وی در حماس نیز ابراز نمودند. از جمله، سخنگوی رسمی جنبش حماس، سامی ابوزهری اظهار داشت، که گفتگوی باصطلاح صلح فرو ریخت و فلسطینی ها هیچوقت با وساطت آمریکا مجدداً به میز مذاکره باز نخواهند گشت: «در میان فلسطینی ها در این خصوص که به گفتگوها باید یک بار برای همیشه نقطه پایان گذاشت، وفاق ملی حاصل شده است».
در همین حال، ۹ دسامبر درست سی سال از شروع انتفاضه اول فلسطینی ها- شورش برای استقلال گذشت. آن شورش شش سال ادامه یافت (در این مدت بیش از دو هزار فلسطینی و در حدود یک صد اسرائیلی کشته شد). شورش اول به دنبال امضای توافقنامه فلسطین- اسرائیل پس از مذاکرات محرمانه طولانی بین طرفین در اسلو در خزان سال ۱۹۹٣ پایان یافت. ۱٣ سپتامبر سال ۱۹۹٣ در واشینگتن، در چمن کاخ سفید، با حضور رئیس جمهور آمریکا- بیل کلینتون، نخست وزیر اسرائیل- اسحاق رابین و رئیس سازمان آزادی بخش فلسطین- یاسر عرفات، طی مراسم با شکوهی اسرائیل و سازمان آزادی بخش فلسطین بیانیه مشترک در باره اصول امضاء کردند.
بر اساس این اصول، دولت فلسطین تشکیل گردید. سازمان آزادی بخش فلسطین حق موجودیت اسرائیل را برسمیت شناخت، اسرائیل متعهد شد تصمیمات سازمان ملل متحد دایر بر تشکیل کشور فلسطین را اجرا نماید و به اشغالگری نقطه پایان بگذارد، ساز و کارهای مشخص اجرای این ها تعیین گردید.
خودگردانی فلسطین و دولت، و همچنین نهادهای دولتی در این مدت بواقع تشکیل گردید. اما اسرائیل به اشغال ساحل غربی رود اردن و بیت المقدس در این مدت پایان نداد، احداث شهرک های یهودی در اراضی اشغالی ادامه یافت، باریکه غزه تحت محاصره اسرائیل بسر می برد. موجودیت کشور فلسطین به پایتختی بیت المقدس غربی تا کنون اعلام نشده است.
تندروهای فلسطینی (مقدم بر همه، حماس که در مذاکرات اسلو شرکت نداشت)، به سهم خود هنوز هم حق موجودیت اسرائیل را برسمیت نمی شناسند و از روش های تروریستی بر علیه اشغالگری استفاده می کنند. در جریان انتفاضه دوم که از سال ۲٠٠٠ تا ۲٠٠۵ ادامه یافت، پنج هزار نفر فلسطینی و در حدود هزار نفر اسرائیلی کشته شد. هزاران عرب ساکن نوار غزه قربانی عملیات جنگی «سرب مذاب» (دسامبر ۲٠٠۸- ژانویه ۲٠٠۹) و «ستون ابری» (جنوری ۲٠۱۴) اسرائیل گردید.
همه این ها پیشاپیش هم نشان می دادند، که «توافق اسلو» قابل اجرا نبود. در قاهره نشست اضطراری وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب برگزار گردید. در سند پایانی این نشست آمده است: «تصمیم آمریکا در خصوص برسمیت شناختن بیت المقدس بعنوان پایتخت اسرائیل فاقد اعتبار است. این، یک تخلف خطرناک از قوانین بین المللی و قطعنامه مصوب شورای امنیت سازمان ملل متحد می باشد. وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب با پیروی از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد، هر اقدام یک طرفه مبنی بر تغییر وضعیت حقوقی بیت المقدس را که از سوی جامعه بین المللی برسمیت شناخته شده، رد می کند». کشورهای عضو اتحادیه عرب جامعه جهانی را برای برسمیت شناختن کشور مستقل فلسطین به پایتختی بیت المقدس شرقی فراخواند.
بیانیه تصریح می کند، که ایالات متحده آمریکا با تصمیم در مورد بیت المقدس خودش را از عنوان «ضامن و واسطه در روند حل و فصل مسالمت آمیز در منطقه محروم می سازد. با این تصمیم فقط موجب تعمیق تنش ها می گردد، به آتش خشم دامن می زند و منطقه را به آشوب هر چه بیشتر گرفتار می کند».
رئیس جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان با صراحت باز هم بیشتر اظهار داشت: «ما بیت المقدس را به مرحمت یک دولت تروریستی- قاتل کودکان، که هیچ هدف دیگری غیر از اشغالگری و غارتگری ندارد، رها نخواهیم کرد. ما به مبارزه قاطع خود ادامه خواهیم داد».
در مقابل این، بیانات نماینده دائمی آمریکا در سازمان ملل متحد، نیکی هیلی که اظهار داشت فقط واشینگتن مستحق اعتماد در حل و فصل مشکل فلسطین- اسرائیل می باشد، بطور کلی غیر متعارف یا بسیار سخیف بنظر میرسد: «سازمان ملل متحد بیش از آن که به روند صلح در خاور میانه کمک کند، آسیب زده است. ما قصد نداریم بخشی از آن باشیم. هنگامی که سازمان ملل متحد چنین غیرعادلانه اسرائیل را مورد حمله قرار می دهد، ایالات متحده آمریکا دیگر نمی تواند تماشاگر باشد. هنگامی که سخن از برخورد عادلانه هم در مورد اسرائیلی‌ها و هم در باره فلسطینی‌ها به میان می آید، آمریکا در نظر ندارد به مواعیظ کشورهای غیر معتمد گوش فرادهد». به گفته وی، «همه توافقنامه های تاریخی صلح بین مصر و اسرائیل، اردن و اسرائیل در چمن کاخ سفید امضاء شده است».
معلوم می شود، که علت عبارت از این است، که خاورمیانه همچون سابق یکی از مناطق انفجار آمیز در جهان می باشد و نتایج «توافقنامه های تاریخی» شکننده یا ناچیز است.
***
بیت المقدس: کلید یا فتیله؟
راهکاری که پادشاه اردن، عبدالله دوم برای تعامل با کشورهای عربی منطقه، دنیای اسلام و سایر اعضای جامعه بین المللی در ارتباط با تصمیم رئیس جمهور آمریکا مبنی بر شناسایی بیت المقدس اشغالی بعنوان پایتخت اسرائیل و شروع قاعده انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس در پیش گرفت، مستقل از عواقب احتمالی آن، یک مورد منحصر بفرد از تفاهم بین المللی در رابطه با اهمیت حفظ وضعیت تاریخی و حقوقی این شهر مقدس را بوجود آورد. اکثریت مطلق کشورها تصریح می کنند، که این مسئله حساس ترین موضوع شمرده می شود، زیرا، به صدها میلیون انسان در اکثریت کشورهای جهان مربوط می شود.
پادشاه اردن، که میزبان اجلاس کشورهای اتحادیه عرب در ساحل بحرالمیت در ماه مارچ سال جاری بود، با تمرکز روی چند موضوع، به اقداماتی دست زد.
اول- گفتگوی تلفنی با حامی اصلی پروسه حل و فصل مسالمت آمیز مسائل خاور میانه- ایالات متحده آمریکا، که در جریان آن پادشاه در مورد خطر برداشتن چنین گامی هشدار داد. یکی از جدی ترین عواقب عبارت است از تقویت پایه های سازمان های تروریستی در منطقه و ایجاد شرایط بازگشت آنها، صرفنظر از پیروزی نظامی ائتلاف بین المللی در کار نابود سازی این گروه‌ها.
دوم- تقویت روابطه با قدرت‌های منطقه ای، بویژه، با ترکیه، که در حال حاضر ریاست سازمان همکاری اسلامی را بعهده دارد و به نمایندگی از بیش از ۵٠ کشور صحبت می کند، و همچنین، دارای روابط متقابل با سایر کشورهای جهان می باشد. واکنش منفی جامعه جهانی نسبت به تصمیم ترامپ گواهی از آن می دهد، که آمریکا و اسرائیل در مقابل جهان موضع خصمانه گرفته اند.
سال نخست ریاست جمهوری ترامپ با تظاهرات اعتراضی، بحران های سیاسی داخلی و خارجی همراه بود. رئیس جمهور آمریکا با برداشتن چنین گامی در قبال مسئله بیت المقدس در صدد ایجاد اختلاف بین کشورهای خاور میانه می باشد. بدین منظور، او قوانین بین المللی را زیر پا می گذارد، روند مسالمت‌آمیز را که همواره مورد حمایت واشینگتن بشکل پشتیبانی کامل از مواضع یک طرف بود، بطوری که نتواند به میزان اعتماد به واسطه و حامی اصلی روند مسالمت آمیز آغاز شده از سال ۱۹۹۱ تأثیر بگذارد، بی اعتبار می سازد.
دلایل رد تصمیم ترامپ چیست؟
اول- شهر بیت المقدس با وجود تعداد زیاد اماکن مقدس خود از نظر یک و نیم میلیارد مسلمان، صدها میلیون عرب مسیحی و بقیه مسیحیان جهان شهر مقدس شمرده می شود. از این رو، اعطای حق حاکمیت کامل این شهر مقدس به اسرائیل توهین آشکار به اماکن مقدس می باشد. همه ما شاهد سوء استفاده های گسترده از طرف یهودیان مهاجر و اخلال مکرر در کار مسجد الاقصاء بشکل ممانعت از نمازگزاری مسلمانان هستیم. دست زدن به اقدامات پیاپی برای حمله به مسجد الاقصاء و تلاش برای آتش زدن آن نمونه این اخلال گری ها هستند.
دوم- در مدت هفتاد سال اخیر اردن توانست از اماکن مقدس شهر به طرق حمایت مالی، قیمومیت و مدیریت اوقاف حراست نماید. همه اینها باعث شدند حاکمیت اشغالگر اسرائیل نتواند از راه کاربست سیاست عمل انجام شده وضعیت حقوقی بیت المقدس را تغییر دهد. از جمله، برنامه اسرائیل دایر بر تخریب مسجد الاقصاء و ایجاد معبد یهودی در محل آن به منظور جامه عمل پوشاندن به رؤیای تاریخی یهودی‌ها که در اسناد اندیشه پردازان صهیونیزم ذکر شده، شکست خورد.
سوم- دنیا درک می کند، که اسرائیل بمنظور اینکه خاور میانه خسته از جنگ را دوباره به آشوب و هرج و مرج گرفتار نماید، برای آتش افروزی در منطقه تلاش می کند. درست به همین دلیل ما شاهد واکنش های منفی، حتی از طرف نزدیک ترین متحدان واشینگتن در مقابل تصمیم ترامپ در خصوص شناسایی بیت المقدس بمثابه پایتخت اسرائیل و انتقال سفارت آمریکا هستیم.
همه دنیا آگاه است، که آتش جنگ به منطقه محدود نخواهد شد و می تواند از دایره مورد پیش بینی خارج گشته، بسیاری از کشورهای جهان را در بر گیرد.
چهارم- به رسمیت شناختن آمریکا واقعیت موجود را تغییر نمی دهد، تغییری در این واقعیت نمی دهد، که اراضی بیت المقدس و همه اراضی فلسطین از دریا تا دریا، سرزمین تاریخی فلسطین فقط به مردم فلسلطین تعلق دارد که به خارج از میهن خود رانده شده اند. و سند اثباتی این مدعا هم بیانیه بالفور می باشد، که صد سال پیش انتشار یافت. علاوه بر این، اشغال بیت المقدس شرقی توسط اسرائیل در سال ۱۹۶۷ و اعلام آن بعنوان پایتخت واحد و ابدی دولت یهودی در سال ۱۹۸٠ گام های هستند که تا کنون از سوی جامعه بین المللی یا ایالات متحده آمریکا برسمیت شناخته نشده اند.
پنجم- همه دنیا می داند، که حمایت از متجاوز و اشغالگر بجای پشتیبانی از آسیب دیده، بمعنی ایراد ضربه به نظام حقوقی بین الملل، و همچنین، به اخلاقی محسوب می شود، که روابط و مناسبات بین کشورها بر اساس آنها تنظیم می گردد. کشورها درک می کنند، دفاع از دولتی که قوانین بین‌المللی را نادیده می گیرد، از اجرای قطعنامه های سازمان ملل متحد سر می تابد و به قدرت یک دولت مقتدر تکیه می کند، چقدر خطرناک است. به همین دلایل، خلق فلسطین در طول بیش از هفتاد سال با اخراج اجباری، قتل و زندان مواجه بوده و از تمام حقوق خود محروم شده است.
گام بعدی اعراب چه خواهد بود؟
تصمیم ترامپ نشان می دهد، که ایالات متحده آمریکا دیگر نقش واسطه بی طرف را در روند مسالمت آمیز بازی نخواهد کرد. به همین دلیل، لازم است دولت های عربی برای تقویت موضع خود به سوی مراکز دیگر قدرت، مانند اتحادیه اروپا، چین و روسیه روی آورند.
فشار اقتصادی نیز نقش حیاتی در این شرایط بازی می کند، اما برای اجرای آن، موضع واحد و محکمی لازم است که همه کشورهای عربی باید اتخاذ نمایند. در اینجا ضرورت دارد این واقعیت نیز مورد توجه قرار داده شود، که شریک آمریکایی، متحد اصلی اعراب، از حمایت سران و خلق های منطقه پس از آن محروم گردید، که بطرز آشکاری بحساب صدمه زدن به منافع همه بازیگران، از اسرائیل جانبداری کرد.
پس از تصمیم ترامپ در مورد بیت المقدس بایستی رویکرد جدید به مسائل مرتبط با مذاکره و صلح با اسرائیل، از جمله، مسئله بیت المقدس که بی هیچ تردیدی، نقش مرکزی در روند صلح ایفاء می کند، مورد توجه قرار گیرد. هر گامی که به منافع فلسطینی ها و عرب‌ها پاسخ ندهد، روند صلح را خالی از معنی و محتوا خواهد کرد.
همچنین عرب ها باید تصمیم خود را در برقراری مناسبات با اسرائیل مورد بازبینی قرار دهند. زیرا، این کشور قوانین، توافقات و مقررات را رعایت نمی کند. این مدعا را نمونه کشورهای عربی که توافقنامه صلح با اسرائیل امضاء کردند، ثابت می کند.
علاوه بر این، ایجاد یک نیروی مقتدر با استفاده از جمعیت عرب و مسلمان مقیم کشورهای آمریکا، اروپا و جهان بطور کلی بمنظور اعمال فشار به حاکمیت این کشورها و وادار کردن آنها به بازنگری سیاستهای منطقه ای خود و تفهیم این که تصمیم یک جانبه، منطقه ای را به آشوب می کشد که روابط بسیار گسترده با دنیای خارج دارد، ضروری است.
ایالات متحده آمریکا به سهم خود باید بفهمد، که اگر با فتوای لابی یهودی گام بر می دارد، در این صورت، عواقب منفی آن فقط به این منتهی نخواهد شد، بلکه، سایر مسائل مهم برای آمریکا را هم احاطه خواهد کرد. همین وضع در انتظار همه کشورهای است که در آن لابی یهودی وجود دارد. زیرا، اقدامات منجر به تخریب سرنوشت خلق های منطقه، بی عدالتی، نشان دادن حس نیت به آنها، بمثابه فتیله برای جنگ‌های آینده در خاور میانه عمل می کند.
توجه:
کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است
کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد
Copyright©2006Esalat