قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

چهارشنبه، ۵ مارچ ۲۰۱۴

ا. م. شیری

نظام سرمایه داری در باتلاق بحران ساختاری برای نجات خود بیهوده دست و پا می زند و هر چه بیشتر در این بحران فرو می رود.

جهان در تلاطم است و چشم اندازی یک تغییر و تحول بنیادی در کشورهای امپریالیستی و در نتیجه، در جهان اقتصادی این کره خاکی که با پای نظامی راه میرود، بروشنی در چشم انداز است.

تمام جنگها و یغماگریهای دول امپریالیستی، تلاشها، حیله گریها و مکاریهای گماشتگان سرمایه، مداحی ها و وراجی های نظریه پردازان مرتجع و مزدور سرمایه داری نتیجه معکوس بجا گذاشتهاست.

فاشیسم بمثابه خطرناکترین مولود دیکتاتوری خونین سرمایه داری اگر چه در جنگ جهانی دوم و در جنگ کبیر میهنی با قدرت لایزال ارتش کارگران و دهقان- ارتش سرخ نابود و تار و مار گردید،اما، با شروع بحران دم افزون سرمایه داری مجددا امپریالیسم آنرا دوباره سامان داد و بیش از دو دهه است که چهارنعل می تازد.

در دوره کمتر از دو دهه پس از قلع و قمع باقی مانده دستاوردهای خارق العاده انقلاب کبیر اکتبر برهبری لنین و سازندگی های اعجازانگیز سوسیالیستی دوره درخشان رهبری استالین در اولین کشورسوسیالیستی تاریخ- در زادگاه شوراها- بشریت جهان دو باره به حقانیت عدالت اجتماعی و بی بدیلی سوسیالیسم مطمئن گردید.

نفرت و خصومت طبقاتی ستمدیدگان جهان نسبت به نظام انگلی سرمایه داری شدت دم افزونی گرفته و امروز شعار «یا سوسیالیسم یا بربریت» بار دیگر با وضوح تمام عینیت یافته و در سرلوحهبرنامه مبارزاتی کارگران، دهقانان و سایر استثمارشوندگان و همه ملل تحت ستم استعمار غرب و شرق قرار گرفته است.

بشریت آرام آرام از زیر آوار شکست سنگین سالهای ۹۰، بعبارت باز هم دقیقتر، سالهای ۵۰ قرن گذشته، سالهای سلطه رویزیونیسم خروشچوفی و برژنفی بر ارکان حزبی و دولتی آتحاد شورویسر برمی آورد. کشته پیشینیان کمونیستها، بخصوص، حزب بلشویک لنینی باز هم جوانه زده، دور نیست که شکوفان گردد و به بار نشیند.

اینک ایجاد سوسیالیسم بمثابه یگانه بدیل سرمایه داری و راه نجات بشریت، به خواست و آرزوی میلیاردها انسان تبدیل گردیده و می رود که دفتر سیاه سرمایه داری را برای همیشه ببندد و آرشیو تاریخ بسپارد.

در شرایط و اوضاع کنونی جهان، که نبرد نهائی بین کار و سرمایه درگرفته، بر رزمندگان جبهه کار است که از دستاوردها و تجارب غنی همه کمونیستهای جهان، بویژه بلشویکهای لنینی، اولینسازندگان سوسیالیسم، که امپراتوری نیمه سرمایه داری- نیمه دهقانی و همزمان امپریالیستی روسیه را با خیش چوبی در کشاورزی و در تکنیک با «آچار معروف روسی» تحویل گرفت و در طولکمتر از سه دهه با فن آوری اتم، در مقابل هیروشیما و ناکازاکی تحویل دادند، بیاموزند.

قانون اساسی اتحاد شوروی سوسیالیستی، مشهور به قانون اساسی استالینی اتحاد شوروی، یکی از آن دستاوردهای خارق العاده و یگانه سند کامل حقوقی تاکنونی تاریخ بشریت است که شرایطامروزی مبارزه جهانی علیه سرمایه توجه به مفاد آن را ضرورت ساخته است.

بر همین اساس، ما بابتکار و بازنویسی «سپیده»، مصمم شدیم نسخه الکترونیکی این قانون اساسی مشتمل بر سه ضمیمه و توضیحاتش را که در طول سی سال (از سال ۱۹۱۸ - ۱۹۲۴ و ۱۹۳۶ -۱۹۴۸) تکوین و تکامل یافت و به حد بلوغ رسید، آماده نموده و در اختیار پیکارگران جبهه کار و همه انقلابیون عدالتخواه قرار دهیم.

باشد که در راستای تنظیم برنامه های نزدیک و دور مبارزان عدالت اجتماعی مثمر ثمر واقع گردد!

قانون اساسی اتحاد شوروی سوسیالیستی را در پیوست این پست یا در پیوند زیر ملاحظه فرمائید.

http://eb1384.wordpress.com/2014/03/05/

علی  ا.م. شیری

ضمیمه اول

قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

اعلامیه ی حقوق خلق زحمتکش و استثمار شده، به تاریخ

۱۷ ژانویه ۱۹۱۸*

فصل اول

۱- روسیه به صورت «جمهوری شوراهای نمایندگان کارگران، سربازان و دهقانان» اعلام می گردد. تمامی قدرت مرکزی و محلی متعلق به این شوراهاست.

۲- جمهوری شوروی روسیه بر اصل اتحاد آزادانه ی ملل آزاد در فدراسیونی متشکل از جمهوری های ملی و شوروی پایه گذاری شده است.

فصل دوم

سومین کنگره ی سرتاسری شوراهای نمایندگان کارگران و سربازان و دهقانان روسیه، اساساً به قصد محو هرگونه استثمار انسان از انسان، الغاء کامل تقسیم جامعه به طبقات مختلف، سرکوب کلیه ی استثمارگران با تمام قدرت، برپایی سازمان سوسیالیستی جامعه و پیروز ساختن سوسیالیسم در تمام کشورها، تصمیمات زیر را اتخاذ می نماید.

الف) به منظور اجتماعی کردن زمین، مالکیت خصوصی آن الغاء میگردد. تمام زمین‌ها جزو اموال ملی اعلام شده و بر اساس تقسیم مساوی حق بهره برداری بدون هیچگونه بازپرداختی، به زحمتکشان واگذار میگردد.

ب) در تمام طول دوران استالین در شوروی، قانون مزبور به عنوان قانون اساسی این کشور رسمیت داشته است. علت درج قانون اساسی سال ۱۹۴۸ به جای قانون سال ۱۹۳۶ در کتاب حاضر آن است که قانون مزبور ضمن آنکه جوهره و چارچوب قانون اساسی سال ۱۹۳۶ را در خود دارد،‌ حاوی تغییرات مهمی که در فاصله ی این سال‌ها در قانون اساسی اتحاد شوروی رخ داده است، نیز میباشد. از جمله مهترین موارد این تغییرات اولا، باید به پیوستن دولت های بالتیکیِ استونی، لیتونی و لیتوانی به عنوان جمهوری های متحد به اتحاد شوروی اشاره کرد که درسال ۱۹۴۰، یعنی در خلال دوره ی {پیمان عدم تجاوز میان آلمان نازی و اتحاد جماهیر شوروی، زیر عکس لنین بامضای مولوتوف در سال ۱۹۳۹ صورت گرفته است}. ثانیاً، در سال ۱۹۴۴ به جمهوری های متحد، حق تشکیل کمیساریای روابط خارجی و دفاع اعطاء شد. همچنین در تاریخ ۱۵ مارس ۱۹۴۶ شورای کمیسرهای خلق در قانون اساسی به شورای وزیران تغییر نام یافت. در مورد نحوه ی عبارتبندی متن ترجمه ی این قانون لازم به ذکر است که مبنای کار، ترجمه ای بوده است که از سوی بنگاه انتشارات خارجی اتحاد شوروی بچاپ رسیده و لذا، سیاق عبارات اندکی غریب به نظر خواهد رسید، ولی از طرفی حفظ قالب مزبور ما را در حال و هوای همان سال‌ها قرار خواهد داد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

* به نقل از کتاب:

Constitution(lois fondamentales de L.U.R.S. F. S. R., Paris, Bureau de Edition, 1935

توضیحی بر کتاب دوم

در بخش حاضر از کتابی که در دست دارید، اسناد شایان توجهی درج گردیده است که دسترسی به آن‌ها جهت بررسی بیشتر در ضمیمه «اعلامیه ی حقوق خلق زحمتکش و استثمارشده» است که موریس دوورژه در کتاب Droit Constitutionnet et Institions Politique (حقوق اساسی نهادهای سیاسی) آن را به عنوان نخستین قانون اساسی کشور شوروی منظور نموده است. شاید دلیل انتخاب دوورژه این باشد که آنچه معمولاً به عنوان اولین قانون اساسی اتحاد شوروی مورد اشاره قرار میگیرد، در‌واقع قانون اساسی «جمهوری سوسیالیستی فدرال روسیه شوروی» مصوب پنجمین کنگره ی شورای روسیه در تاریخ دهم ژوئیه ۱۹۱۸ است نه قانون اساسی اتحاد شوروی سوسیالیستی؛ اما از آنجا که اعلامیه ی فوق الذکر در‌واقع خط مشی دولت شوروی را تا قبل از تصویب قانون اساسی در سال ۱۹۲۴ مشخص می‌سازد، لذا می‌توان آن را به عنوان نخستین قانون اساسی اتحاد شوروی به شمار آورد.

ضمیمه دوم، قانون اساسی ۱۹۲۴ اتحاد شوروی است که تدوین آن پس از تاسیس کشور اتحاد شوروی سوسیالیستی در سال ۱۹۲۲ ضرورت یافته بود. این قانون که توسط کمیسیون منتخب اولین کنگره ی شورای اتحادِ جماهیر شوروی تهیه و تدوین شده، مصوب دومین کنگره ی شورای اتحاد شوروی در تاریخ ۳۱ ژانویه ۱۹۲۴ می باشد. دو ضمیمه ی اول، از متن فرانسه ترجمه شده است که در این رابطه لازم است از جناب آقای دکتر پرویز علوی به واسطه ی بازخوانی ترجمه‌ها و ارائه راهنمایی های سودبخش سپاسگزاری نمایم.

ضمیمه سوم یعنی قانون اساسی ۱۹۴۸ اتحاد شوروی در اساس همان قانون اساسی سال ۱۹۳۶ این کشور است که به قانون اساسی استالین مشهور می باشد. ظاهراً علت این انتساب دو چیز است.

الف) آنکه ریاست کمیسیون تدوین کننده ی طرح این قانون با استالین بوده و دیگر آنکه جنگل ها، منابع زیرزمینی، آب‌هایی که اهمیت ملی دارند، تمامی احشام و کلیه ی ابزارآلات، همچنین کلیه ی خالصه جات دولتی و کلیه ی تأسیسات کشاورزی نمونه،‌ به عنوان اموال ملی اعلام می شوند.

ب) به عنوان نخستین گام در راه انتقال کامل کارگاه ها، کارخانجات، معادن، خطوط آهن و دیگر وسایل تولید و حمل ونقل به مالکیت جمهوری کارگری و دهقانی شوراها، کنگره قانون شورایی کنترل کارگری و [تشکیل] شورای عالی اقتصاد ملی را به منظور تضمین قدرت کارگران بر استثمارگران تصویب مینماید.

ج) کنگره به عنوان یکی از شرایط رهایی توده های زحمتکش از زیر یوغ سرمایه داری، انتقال کلیه ی بانک ها را به دولت کارگران تصویب می نماید.

د) به منظور از میان برداشتن عناصر طفیلی جامعه و سازماندهی اقتصاد کشور، انجام کار اجباری برای همگان برقرار میشود.

هـ) به منظور تضمین قدرت کامل توده های زحمتکش و از میان برداشتن کلیه ی امکاناتِ اعاده قدرت استثمارگران، کنگره فرمان به تسلیح کارگران، تشکیل ارتش سرخ سوسیالیستی کارگران و دهقانان و خلع سلاح کامل طبقاتِ مالک می دهد.

فصل سوم

۱- سومین کنگره ی شوراها ضمن ابراز تصمیم خلل ناپذیر خود مبنی بر رهاسازی بشریت از چنگال سرمایه ی مالی و امپریالیسم که در طول این جنگ (جنایت بارترین جنگها) زمین را غرق در خون ساخته‌اند با سیاست متخذه از سوی قدرت شوراها در مورد فسخ عهدنامه‌های محرمانه، سازماندهی گسترده‌ترین نوع برادری با کارگران و دهقانان ارتش هایی که اکنون درگیر جنگ هستند،‌ و دستیابی به صلح دمکراتیک از طریق تدابیر انقلابی، یعنی صلح بدون الحاق و غرامت گیری، و بر اساس حق خلقها برای تعیین آزادانه ی سرنوشت خود کاملاً همراهی می نماید.

۲- در راستای همین هدف، سومین کنگره ی شوراها بر طرد کامل سیاست وحشیانه ی تمدن بورژوایی تأکید می نماید؛ تمدنی که برای رفاه استثمارگران چند ملیتِ‌ برگزیده و به انقیاد کشیدن صدها میلیون کارگر در آسیا، و بطور کلی در مستعمرات و سرزمین های کوچک مبتنی است.

سومین کنگره از سیاست شورای کمیسرهای خلق مبنی بر اعلام استقلال کامل فنلاند، اقدام به خارج ساختن نیروها از ایران، و اعطای حق کامل تعیین آزادنه ی سرنوشت خود به ارمنستان، استقبال می نماید.

سومین کنگره سراسری شوراهای روسیه قانون مربوط به الغاء وام های منعقد شده در زمان حکومت تزار و لغو مالکیت‌های مالکی و بورژوایی را همچون اولین ضربه به سرمایه های بین‌المللیِ مالی و بانکی تلقی می نماید و اطمینان می‌بخشد که تا هنگام پیروزی کامل شورش بین‌المللی کارگران علیه یوغ سرمایه همچنان راه خویش را با عزمی راسخ ادامه خواهد داد.

فصل چهارم

سومین کنگره سراسری شوراهای نمایندگان کارگران، ‌سربازان و دهقانان روسیه بر این نکته ارج می‌نهد که در این هنگام که نبرد سرنوشت ساز خلق برعلیه استثمارگرانِ خود در جریان است، هیچ یک از این استثمارگران جایی در هیچیک از سازمان های قدرت ندارند. قدرت می بایست کاملاً و منحصرا در دست توده های زحمتکش و مراجع نمایندگی آن‌ها، یعنی شوراهای نمایندگان کارگران، سربازان و دهقانان باشد.

ضمن تلاش برای ایجاد اتحادی حقیقتاً آزاد و ارادی و در عین حال، کامل و مستحکم در میان طبقات زحمتکشِ تمام ملت‌های روسیه، سومین کنگره صرفاً به وضع اصول اساسی فدراسیون جمهوری های شورایی روسیه پرداخته و به کارگران و دهقانان هر یک از ملت‌ها اختیار میدهد تا در کنگره ی ملی شوراهای خویش که حائز صلاحیت کامل می‌باشد، به طور آزادانه تصمیم بگیرند که آیا مایل به شرکت در حکومت فدرال و دیگر نهادهای فدرال شوروی می باشند، و اگر پاسخ مثبت است بر چه اساسی.



ضمیمه دوم

قانون اساسی اتحاد جماهیر سوسیالیستی

مصوب ۳۱ ژانویه ۱۹۲۴*

کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی ضمن اعلام غیرقابل نقض بودن اصول قدرت شوراها و مطابق با تصمیم اولین کنگره ی شوراهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و میثاق تاسیس اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی متخذه در نخستین کنگره ی شوراهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، برگزار شده در ۳۰ دسامبر ۱۹۲۲ در مسکو، و با در نظر گرفتن اصلاحات و تغییرات ارائه شده از سوی کمیته های اجرائی مرکزی جمهوری های عضو اتحاد مقرر می دارد که:

قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، از بیانیه ی تاسیس اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و میثاق تاسیس اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تشکیل یافته است.

بخش اول

بیانیه تاسیس اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

از بدو تشکیل اتحاد جمهوری های شوروی، تمامی دولت های جهان به دو اردوگاه تقسیم میشوند:اردوگاه سرمایه داری و اردوگاه سوسیالیسم.

در اردوگاه سرمایه داری چیزی جز نفرت ملی و نابرابری، بردگی استعماری و میهن پرستی متعصبانه، سرکوب ملیتها و نسل کشی، سفاکی امپریالیست ها و جنگ وجود ندارد. [اما] در اردوگاه سوسیالیسم، اعتماد متقابل و صلح، آزادی ملی و برابری، همزیستی مسالمت آمیز و همکاری برادرانه ی خلق ها وجود دارد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

به نقل از کتاب:

Constitution(lois fondamentales de L.U.R.S. F. S. R., Paris, Bureau de Edition, 1935

ضمنا اصلاحات و اضافات صورت گرفته در ۲۶ آوریل ۱۹۳۷ و ۱۷ مارس ۱۹۳۱ نیز در متن درج شده است.

کوشش هایی که جهت حل مسئله ملیت ها از طریق تلفیق رشد آزاد خلق ها با نظام استثمار انسان از انسان توسط سرمایه داری صورت گرفته در طول ده ها سال، نه تنها بی نتیجه بوده، بلکه برعکس، کلاف سردرگم تضاد ملت ها را بیش از پیش به هم پیچیده کرده و حتی موجودیت سرمایه داری را نیز تهدید می کند. بورژوازی نشان داد که از سازمان دادن همکاری میان خلق ها ناتوان است.

تنها در اردوگاه شوراها و در شرایط دیکتاتوری پرولتاریا که اکثریت مردم را گرد خود فراهم آورده است، محو ریشه ای محرومیت ملت ها و ایجاد جوّ اعتماد متقابل و استقرار پایه های همکاری برادرانه خلق ها امکان پذیر گشته است.

دقیقا همین شرایط بود که به جمهوری های شوروی امکان داد تا تهاجمات امپریالیست های تمام جهان (چه داخلی و چه خارجی) را دفع کنند و باز، همین شرایط اجازه داد تا این جمهوری ها جنگ داخلی را از میان برداشته، موجودیت خود را حفظ کنند و در مقام بنای اقتصاد صلح آمیز برآیند.

اما سالهای جنگ در این رهگذر چندان بی تاثیر نبود. بایر شدن مزارع، کاهش فعالیت کارخانه ها، اضمحلال نیروهای تولیدی و منابع اقتصادی، همگی از نتایج جنگ بوده و موجب نارسایی کوشش های جداگانه ی جمهوری های مختلف در زمینه ی سازندگی اقتصادی می شوند. تا زمانی که این جمهوری ها به صورت جدا از هم بمانند، تجدید بنای اقتصاد ملی غیرممکن است.

از طرف دیگر، بی ثباتی اوضاع بین المللی و خطر تهاجمات جدید، ایجاد یک جبهه ی واحد از جمهوری های شوروی را در قبال محاصره ی سرمایه داری اجتناب ناپذیر می سازد.

همین ساختار قدرت شوراها که به جهت سرشت طبقاتی خود، بین المللی می باشد، عاقبت توده های زحمتکش جمهوری های شوروی را به سوی اتحاد در یک خانواده ی واحد سوسیالیستی سوق میدهد.

تمامی این شرایط به طور مطلق اجتماع جمهوری های شوروی را در یک دولت واحد فدرال ایجاب می کند؛ دولتی که در عین حال قادر به تامین امنیت خارجی، پیشرفت اقتصاد داخلی و رشد آزادانه ی خلق ها می باشد. خواست خلق های جمهوری های شوروی که به تازگی در کنگره ی شوراهای خود اجتماع کرده و متفقا تصمیم به بنیانگذاری اتحاد جماهیر شوروی گرفتند، بیانگراین امر است که این اتحاد یقینا اجتماعی آزاد از خلق هایی با حقوق برابر بوده و به هر یک از جمهوری ها این اطمینان داده می شود که می توانند آزادانه از اتحاد جدا شوند و کلیه ی جمهوری های شوروی که در حال حاظر وجود دارند و یا در آینده تشکیل خواهند شد، می توانند به عضویت این اتحاد درآیند؛ و همچنین، این دولت جدید فدرال شایستگی آن را دارد که اصول همزیستی مسالمت آمیز و همکاری برادرانه ی خلق ها را که از ماه اکتبر ۱۹۱۷ برقرار گردیده، به اجرا گذارد و نیز این اتحاد سد محکمی در مقابل سرمایه داری جهانی خواهد بود و گام قاطع و نوینی است در جهت اتحاد کارگرانِ تمامی کشورها در یک جمهوری شوروی سوسیالیستی جهانی.



بخش دوم

میثاق تاسیس اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

جمهوری سوسیالیستی فدراتیو شوروی روسیه، جمهوری سوسیالیستی شوروی اوکراین، جمهوری سوسیالیستی شوروی روسیه ی سفید، جمهوری سوسیالیستی فدراتیو شوروی ماوراء قفقاز (شامل جمهوری سوسیالیستی شوروی آذربایجان، جمهوری سوسیالیستی شوروی گرجستان، و جمهوری سوسیالیستی شوروی ارمنستان)، جمهوری سوسیالیستی شوروی ترکمنستان، جمهوری سوسیالیستی شوروی ازبکستان، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان، در یک دولت فدرال به نام اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به هم می پیوندند.

فصل اول

اختیارات ارگان های عالی قدرت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

اصل ا- انجام امور زیر بر عهده ی ارگان های عالی اتحاد جمهوری سوسیالیستی است:

الف) نمایندگی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در روابط بین المللی، برقراری کلیه ی روابط دیپلماتیک، عقد معاهدات سیاسی و سایر قراردادها با دولت های مختلف؛

ب) اصلاح و تغییر مرزهای خارجی اتحاد، و حل و فصل مسائل مربوط به تعیین مرزها بین جمهوری های عضو اتحاد؛

پ) عقد پیمان های مربوط به پذیرش جمهوری های جدید در اتحاد؛

ت) اعلان جنگ و انعقاد قرارداد صلح؛

ث) انعقاد استقراض خارجی و داخلی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و تامین اعتبار وام های خارجی و داخلی جمهوری های عضو اتحاد؛

ج) تصویب معاهدات بین المللی؛

چ) اداره ی تجارت خارجی و تعیین نظام تدارکاتی و نظام تجارت داخلی؛

ح) وضع اصول و طرح عمومی کل اقتصاد ملی اتحاد، تعیین قلمرو شاخه‌های صنعت و مؤسسات صنعتی و مؤسسات اقتصادی مختلفی که سود حاصل از آن‌ها به تمام اتحاد تعلق دارد، عقد قراردادهای اعطای امتیاز چه به نام کل اتحاد و چه به نام جمهوری های عضو؛

خ) اداره ی امور حمل و نقل و ارتباطات پستی و تلفنی؛

د) سازماندهی و اداره ی نیروهای مسلح اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

ذ) تصویب طرح مالی واحد و بودجه ی واحد دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که شامل بودجه ی جمهوری های عضو نیز می شود؛ وضع مالیات ها و درآمدهای جمهوری های عضو و نیز کاهش و افزایش نسبی آن به نفع بودجه ی جمهوری های عضو، تصویب مالیات ها و مالیات های تکمیلی به سود بودجه ی جمهوری های عضو؛

ر) وضع یک نظام پولی و اعتباری یکپارچه؛

ز) وضع اصول کلی بهره برداری از زمین و حق انتفاع از درآمد آن، و نیز استفاده از منابع زیرزمینی، جنگل ها و آب در تمامی قلمرو اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

ژ) وضع قوانین فدرال در زمینه ی مهاجرت میان جمهوری های عضو و ایجاد یک بنیاد مهاجرت؛

س) وضع اصول سازمان و رویه ی قضایی و نیز وضع اصول قانونگذاری مدنی و کیفری؛

ش) وضع قوانین اساسی در زمینه ی کار؛

ص) وضع اصول کلی در خصوص دادرسی عمومی؛

ض) وضع تدابیر کلی در زمینه ی حفظ بهداشت عمومی؛

ط) وضع نظام اوزان و مقادیر؛

ظ) تنظیم آمار فدرال؛

ع) تعیین قوانین اساسی در خصوص تابعیت فدرال و حقوق خارجیان؛

غ) اجرای حق عفو عمومی در تمامی قلمرو اتحاد؛

ف) الغاء مصوبات کنگره ی شوراها و کمیته های اجرائی مرکزی جمهوری های عضو که مغایر با قانون اساسی حاضر باشد؛

ق) رسیدگی به کلیه ی مسائل متنازع فیه[مورد اختلاف] میان جمهوری های عضو؛

اصل ۲- تصویب و تغییر اصول بنیادین قانون اساسی حاضر منحصرا در صلاحیت کنگره ی شوراهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی است؛

فصل دوم

حقوق خلق های جمهوری های عضو اتحاد وتابعیت فدرال

اصل ۳- حاکمیت جمهوری های عضو اتحاد به جز محدودیت های مقرر در قانون اساسی حاضر، و تنها در مسائلی که در صلاحیت اتحاد گذاشته شده است، هیچگونه محدودیت دیگری ندارد. قطع نظر از این محدودیت‌ها، هریک از جمهوری های عضو، قدرت دولتی خود را به گونه‌ای مستقل اعمال می نماید. اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی حافظ حقوق حاکمیت جمهوری های عضو است.

اصل ۴- هر یک از جمهوری های عضو، حق خروج آزادانه از اتحاد را برای خود محفوظ می دارد.

اصل ۵- جهت هماهنگی با قانون اساسی حاضر، جمهوری های عضو تغییراتی در قوانین اساسی خود می دهند.

اصل ۶- قلمرو جمهوری های عضو اتحاد، بدون موافقت آن‌ها تغییر نخواهد کرد؛ همچنین جهت تغییر، محدودسازی یا لغو اصل ۴، موافقت کلیه ی جمهوری های شرکت کننده در اتحاد ضروری است.

اصل ۷- برای تمامی شهروندان جمهوری های عضو اتحاد، تنها یک تابعیت واحد فدرال مقرر می شود.

فصل سوم

گنگره ی شوراهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

اصل ۸- ارگان عالی قدرت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، کنگره ی شوراها، و در فاصله ی میان اجلاسیه های کنگره ی شوراها،‌ کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، متشکل از شورای اتحاد و شورای ملیت هاست.

اصل۹- کنگره ی شوراهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از نمایندگان شوراهای شهری و شوراهای مناطقی از نوع شهر به قرار یک نماینده در ازاء هر ۲۵۰۰۰ نفر رأی دهنده، و نمایندگان شوراهای روستایی به قرار یک نماینده در ازاء هر۱۲۵۰۰۰ نفر سکنه تشکیل یافته است.

اصل ۱۰- نمایندگان کنگره شوراهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به طرق زیر برگزیده میشوند:

الف)- به طور مستقیم، در کنگره های شوراهای جمهوری های عضو، در جایی که تقسیمات ارضی و منطقه ای وجود نداشته باشد؛

ب)- در کنگره های مناطق و نواحی آن دسته از جمهوری های عضو که در آنجا این تقسیمات وجود داشته باشد؛

پ)- در کنگره های شوراهای جمهوری های سوسیالیستی شوروی آذربایجان، گرجستان و ارمنستان، و در کنگره های شوراهای جمهوری ها و نواحی خودمختار اعم از آنکه قسمتی از تقسیم‌بندی های سرزمینی و منطقه ای بوده یا نباشد.

اصل ۱۱- اجلاسیه های عادی کنگره ی شوراهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی هر دو سال یک بار توسط کمیته اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برگزار می‌شود. همچنین اجلاسیه های فوق العاده کنگره توسط کمیته اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی با پیشگامی خود این کمیته، بنا به درخواست شورای اتحاد، شورای ملیت ها و یا دو جمهوری عضو تشکیل می گردد.

اصل۱۲- چنانچه شرایط استثنایی مانع از برگزاری کنگره ی شوراهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در موعد مقرر گردد، کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی حق دارد که تشکیل کنگره را به بعد موکول کند.

فصل چهارم

کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

اصل ۱۳- کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مرکب از شورای اتحاد و شورای ملیت هاست.

اصل ۱۴- کنگره ی شوراهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی اعضای شورای اتحاد را از میان نمایندگان جمهوری های عضو به نسبت جمعیت جمهوری ها و به تعداد تعیین شده از سوی کنگره انتخاب می نمایند.

اصل ۱۵- شورای ملیت ها از نمایندگان جمهوری های شوروی سوسیالیستی عضو و جمهوری های خودمختار به قرار پنج نماینده برای هر جمهوری، و نیز نمایندگان مناطق خودمختار به قرار یک نماینده برای هر منطقه تشکیل می یابد. ترکیب شورای ملیت ها کلاً توسط کنگره ی شوراهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تصویب میگردد.

اصل ۱۶- شورای اتحاد و شورای ملیت ها کلیه ی فرامین، قوانین و مصوباتی را که از سوی هیئت رئیسه ی کمیته ی اجرائی مرکزی، شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، کمیته های اجرائی مرکزی جمهوری های عضو به آن‌ها تسلیم می‌شود و نیز فرامین، قوانین و مصوباتی را که به ابتکار شورای اتحاد و شورای ملیت ها تدوین شده، مورد بررسی قرار می دهد.

اصل ۱۷- کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قوانین، فرامین، مصوبات و آیین نامه‌ها را اعلام نموده و امور مربوط به قانونگذاری و اداره ی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را متمرکز می‌سازد و حیطه ی عمل هیئت رئیسه خود و شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را تعیین می نماید.

اصل ۱۸- تمامی فرامین و مصوبات، در عین حال که قواعد کلی زندگی سیاسی و اقتصادی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را مشخص می‌سازند و تغییراتی ریشه‌ای در نحوه ی عمل‌کرد موجود ارگان های عمومی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی ایجاد می نمایند، الزاماً مورد بررسی و تصویت کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قرار میگیرند.

اصل ۱۹- تمامی فرامین، مصوبات و آیین نامه‌های اعلام شده از سوی کمیته اجرائی مرکزی بلافاصله و به طور الزام آور در تمامی قلمرو اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به اجرا گذاشته میشوند.

اصل ۲۰- کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی حق تعلیق یا ابطال فرامین، مصوبات و آیین نامه‌های صادره از سوی هیئت رئیسه ی خود و کنگره ی شوراها و کمیته ی اجرائی مرکزی هر یک از جمهوری های عضو اتحاد و سایر ارگان های عالی قدرت در قلمرو اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را دارا میباشد.

اصل ۲۱- نشست های عادی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی توسط هیئت رئیسه ی آن کمیته حد اقل سه بار در فاصله ی میان اجلاسیه های عادی کنگره ی شوراهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برگزار می شود. نشست های فوق‌العاده ی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، بنا به تصمیم هیئت رئیسه ی کمیته ی اجرایی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به درخواست هیئت رئیسه ی شورای اتحاد یا هیئت رئیسه ی شورای ملیت ها و نیز بنا به درخواست کمیته ی اجرائی مرکزی هر یک از جمهوری های عضو تشکیل میشود.

اصل ۲۲- لوایح قانونی تحت بررسی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تنها پس از تصویب شورای اتحاد و شورای ملیت ها و اعلام کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قدرت قانونی خواهند داشت.

اصل ۲۳- در صورت وجود اختلاف نظر میان شورای اتحاد و شورای ملیت ها، موضوع در یک کمسیون آشتی که توسط این شوراها منصوب می‌شود، مطرح می گردد.

اصل ۲۴- در صورت عدم حصول توافق در کمیسیون آشتی، موضوع در نشست مشترک شورای اتحاد و شورای ملیت ها مورد بررسی قرار می گیرد. در صورتی که چه در شورای اتحاد و چه در شورای ملیت ها، اکثریت آراء بدست نیامد، ‌به درخواست یکی از ارگانها موضوع به تصمیم اجلاسیه ی عادی یا فوق‌العاده ی کنگره ی شوراهای اتحاد شوراهای جماهیر شوروی سوسیالیستی واگذار می شود.

اصل ۲۵- شورای اتحاد و شورای ملیت ها جهت آماده کردن اجلاسیه های خود، هر یک هیئت رئیسه ای مرکب از نه عضو برای خویش بر می گزینند.

اصل ۲۶- ارگان عالی قدرت در فاصله ی نشست های کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، هیئت رئيسه ی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی است که با ۲۷ عضو توسط کمیته ی اجرائی مرکزی تشکیل می‌شود و در کل شامل هیئت رئیسه های شورای اتحاد و شورای ملیت ها می باشد. جهت تشکیل هیئت رئیسه ی کمیته ی اجرائی مرکزی و شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی (اصول ۲۶ و۳۷ قانون اساسی حاضر) نشست مشترکی از شورای اتحاد و شورای ملیت ها برای هریک به طور جداگانه صورت می گیرد.

اصل ۲۷- کمیته ی اجرائی مرکزی روسای خود را بر اساس تعداد جمهوری های عضو اتحاد و از میان اعضای هیئت رئیسه ی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برمی گزیند.

اصل ۲۸- کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در مقابل کنگره ی شوراهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مسئول است.

فصل پنچم

هیئت رئیسه ی کمیته اجرائی مرکزی جمهوری های شوروی سوسیالیستی

اصل ۲۹- هیئت رئیسه ی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در فاصله ی زمانی میان اجلاسیه های این کمیته، ارگان عالی قدرت مقننی، اجرائی و اداری اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میباشد.

اصل ۳۰- هیئت رئیسه ی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از طریق کلیه ارگان های قدرت بر کاربست قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و اجرای تصویب نامه‌های کنگره ی شوراها و کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی نظارت می نماید.

اصل ۳۱- هیئت رئیسه ی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی حق تعلیق و ابطال تصویب نامه‌های شورای کمیسرهای خلق، کمیساریاهای مختلف خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و همچنین تصویب نامه‌های کمیته های اجرائی مرکزی و شوراهای کمیسر های خلق جمهوری های عضو را دارد.

اصل ۳۲- هیئت رئیسه ی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی خلق حق دارد مصوبات کنگره ی شوراهای جمهوری های عضو را به حالت تعلیق درآورده و سپس جهت رسیدگی و تأیید به کمیته اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی ارائه نماید.

اصل ۳۳- هیئت رئیسه ی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی فرامین، تصویب نامه‌ها و آیین نامه‌ها را صادر نموده، لوایح، فرامین و تصویب نامه‌های تقدیمی از سوی شورای کمیسرهای خلق، نهاد های مختلف اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، کمیته های اجرائی مرکزی جمهوری های عضو، هیئت رئیسه های آن‌ها و دیگر ارگان های قدرت را مورد رسیدگی قرار می دهد.

اصل ۳۴- فرامین و تصویب نامه‌های کمیته ی اجرائی مرکزی و هیئت رئیسه ی آن و شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به زبان‌های رایج در جمهوری های عضو (روسی، اوکراینی، روسی بالکانی، گرجی، ارمنی، آذری، ازبکی، ترکمنی، تاجیکی[پارسی]) منتشر می شود.

اصل ۳۵- هیئت رئیسه ی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از یک طرف مسائل مربوط به مناسبات دو‌جانبه ی شورای کمیسرهای خلق با کمیساریاهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، و از طرف دیگر مسایل مربوط به روابط متقابل شوراهای کمیسرهای خلق جمهوری های عضو با هیئت رئیسه ی آن‌ها را تنظیم می نماید.

اصل ۳۶- هیئت رئیسه ی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در برابر کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مسئول است.

فصل ششم

شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

اصل ۳۷- شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی ارگان اجرائی و اداری کمیته ی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی می‌باشد و توسط این کمیته از اعضای زیر تشکیل یافته است:

رئیس شورای کمیسر های خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و شورای کار و دفاع؛

نواب رئیس؛

رئیس کمیسیون برنامه‌ریزی دولتی،

کمیسر خلق در امور خارجه؛

کمیسر خلق در امور نظامی و دریایی؛

کمیسر خلق در امور تجارت خارجی؛

کمیسر خلق در امور راه و ارتباطات؛

کمیسر خلق در امور حمل و نقل دریایی؛

کمیسر خلق در امور پست و تلگراف؛

کمیسر خلق در امور بازرسی کارگری و دهقانی؛

رئیس شورای عالی اقتصاد ملی؛

کمیسر خلق در امور کشاوری؛

کمیسر خلق در امور کار؛

کمیسر خلق در امور مایحتاج عمومی؛

کمیسر خلق در امور مالی؛

اصل ۳۸- شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در چارچوبی که توسط کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برای آن مشخص می‌شود و مطابق با آیین نامه ی   شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، به صدور فرامین و آیین نامه‌های لازم الاجرا در تمامی قلمرو جماهیر شوروی سوسیالیستی می پردازد.

اصل ۳۹- شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی فرامین و تصویب نامه‌های تقدیمی از سوی هر یک از کمیساریاهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی یا از سوی کمیته های اجرائی مرکزی جمهوری های عضو و هیئت رئیسه های آن‌ها را مورد رسیدگی قرار می دهد.

اصل ۴۰- شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از بابت جمیع اقدامات خود در برابر کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و هیئت رئیسه ی آن مسئول است.

اصل ۴۱- تصویب نامه‌ها و آئین نامه‌های شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی ممکن است از سوی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و هیئت رئیسه ی آن به حالت تعلیق در آمده و یا ابطال شوند.

اصل ۴۲- کمیته اجرائی مرکزی جمهوری های عضو و هیئت رئیسه ی آن‌ها می‌توانند نسبت به فرامین و تصویب نامه های شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی- بدون آنکه وقفه‌ای در اجرای آن پیش آید- نزد هیئت رئیسه ی کمیته اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در خواست رسیدگی نمایند.

فصل هفتم

دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

اصل ۴۳- به منظور استقرار قانونیت انقلابی در قلمرو اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، در جوار کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی یک دیوان عالی با اختیارات زیر ایجاد می گردد:

الف) ارائه ی نظریات ارشادی به دیوان های عالی جمهوری های عضو در خصوص مسائل مربوط به قانونگذاری فدرال؛

ب) بر رسی احکام، آراء و تصمیمات دیوان های عالی جمهوری های عضو حسب پیشنهاد دادستان دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در صورت عدم مطابقت آن‌ها با قوانین فدرال و(یا) در صورت صدمه زدن به منافع سایر جمهوری ها و نیز طرح تقاضای تجدید نظر در احکام، آراء و تصمیمات مزبور در نزد کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

ج) اعلام نظر در خصوص قانونی بودن تصویب نامه‌های جمهوری های عضو از نقطه نظر [مطابقت با] قانون اساسی، حسب درخواست کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

د) حل اختلادفات قضایی میان جمهوری های عضو؛

ه) بررسی امور کارمندان عالی رتبه ای که متهم به خیانت در انجام وظایف خود می باشند.

اصل ۴۴- دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از طرق زیر به فعالیت می پردازد:

الف) از طریق هیئت عمومی عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

ب) از طریق هیئت دادرسی مدنی و هیئت دادرسی کیفری دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

ج) از طریق هیئت رفع احتیاجات عمومی و حمل و نقل باری؛

ھ) از طریق هیئت مربوط به امور حمل و نقل.

اصل ۴۵- هیئت عمومی دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از اعضای زیر تشکیل می یابد: رئیس دیوان عالی، نایب رئیس، روسای هیئت های عمومی دیوان های عالی جمهوری های عضو، رؤسای هیئت های دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که یکی از آنان نماینده اداره کل سیاسی متحد دولتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی می باشد. رئیس و نایب رئیس دیوان عالی از سوی هیئت رئیسه ی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی منصوب می شوند.

اصل ۴۶- دادستان دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و معاون وی را هیئت رئیسه ی کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، انتخاب می کند. دادستان دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مسئول ارائه ی نظریات در مورد کلیه ی مسائل واقع در حوزه ی صلاحیت دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، دفاع از اتهام در جلسه ی این دیوان و در صورت عدم موافقت با تصمیمات هیئت عمومی دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، پژوهش خواهی نسبت به آن‌ها نزد هیئت رئیسه کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی می باشد.

اصل ۴۷- حق احاله ی مسایل مذکور در اصل ۴۳ جهت بررسی به جلسه ی عمومی دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی فقط از آنِ کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، هیئت رئیسه ی آن، دادستان دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، دادستان های جمهوری های عضو، و اداره ی کل سیاسی متحد دولتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی می باشد.

اصل ۴۸- حلسات عمومی دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برای بررسی امور زیر شعب دادرسی ویژه را تشکیل میدهد:

الف) بررسی امور کیفری و مدنی که حائز اهمیت استثنایی بوده و مربوط به دو یا چند جمهوری عضو است، و غیره؛

ب) بررسی جرائم شخصی اعضای کمیته ی اجرائی مرکزی و شورای کمیسر های خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی امور فوق الذکر را فقط در صورتی مورد بررسی قرارمی دهد که کمیته جرائی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی با هیئت رئیسه آن در هر مورد خاص تصمیم ویژه ای پیرامون آن‌ها گرفته باشند.

فصل هشتم

کمیساریاهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

اصل ۴۹- جهت اداره ی مستقیم شعب مختلف ادارات عمومی که جزو قلمرو صلاحیت شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مذکور در اصل ۳۷ قانون اساسی حاضر محسوب می گردند، دوازده کمیساریای خلق ایجاد می‌شود که به موجب مقرارات مربوط به کمیساریاهای خلق مصوب کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی انجام وظیفه می نمایند.

اصل ۵۰- کمیساریاهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به دو گروه زیر تقسیم می شوند.

الف) کمیساریاهای خلق فدرال که برای تمامی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی منحصر به فردند؛

ب) کمیساریاهای خلق فدرال اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی.

اصل ۵۱- کمیساریاهای خلق فدرال اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در امور زیر صلاحیت دارند:

امور خارجه؛

امور نظامی و دریایی؛

تجارت خارجی؛

راه و ارتباطات؛

حمل و نقل دریایی؛

پست و تلگراف؛

اصل ۵۲- کمیساریاهای خلق متحد اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی عبارتند از:

شورای عالی اقتصاد ملی

کمیساریاهای خلق در امور کشاورزی

کار

مایحتاج عمومی

مالی

بازرسی کارگری و دهقانی

اصل ۵۳- هر کمیساریای خلق فدرال اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی حق دارد در جمهوری های عضو نمایندگانی داشته باشد که مستقیماً تابع آن کمیساریا می باشند.

اصل ۵۴- هر کمیساریاهای خلق متحد اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی دارای ارگان هایی است که دستورالعمل های آن را در قلمرو جمهوری مربوطه به اجرا می گذارند. کمیساریاهای خلق این جمهوری ها،‌ همان نام جمهوری مربوطه را دارند.

اصل ۵۵- در راس هر کمیساریای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی یکی ار اعضای شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوری سوسیالیستی قرار دارد.

اصل ۵۶- تحت ریاست هر کمیسر خلق هیئتی تشکیل می‌گردد که اعضای آن را شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوری سوسیالیستی انتخاب می نمایند.

اصل ۵۷- هر کمیسر خلق شخصاً حق تصمیم گیری در مورد کلیه ی مسائل مربوط به کمیساریای خود را دارد و آن مسائل را به اطلاع هیئت کمیساریای خود نیز می رساند. اگر هیئت یا برخی از اعضای آن با تصمیم کمیسر خلق موافق نباشند، می‌توانند بدون آن که وقفه‌ای در اجرای این تصمیم پیش آورند نسبت به آن نزد شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوری سوسیالیستی درخواست رسیدگی نمایند.

اصل ۵۸- آیین نامه‌های هر کمیساریای خلق از سوی هیئت رئیسه کمیته اجرائی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قابل ابطال است.

اصل ۵۹- آیین نامه‌های کمیساریای خلق اتحاد جماهیر شوری سوسیالیستی را در صورت تناقض آشکار با قانون اساسی فدرال،‌ با قوانین اتحاد، با قوانین جمهوری های عضو، کمیته های اجرائی مرکزی جمهوری های عضو و هیئت رئیسه های آن‌ها می‌توانند به حالت تعلیق درآورند. کمیته های اجرائی مرکزی جمهوری های عضو یا هیئت رئیسه های آن‌ها بلافاصله خبر تعلیق آیین نامه ی مزبور را به اطلاع شورای کمیسرهای خلق و کمیسر خلق مربوطه ی اتحاد جماهیر شوری سوسیالیستی می رسانند.

اصل ۶۰- کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوری سوسیالیستی در برابر شورای کمیسرهای خلق، کمیته ی اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و هیئت رئیسه ی آن مسئول هستند.

فصل نهم

اداره کل سیاسی متحد دولتی

اصل ۶۱- به منظور متحد ساختن تلاش‌های انقلابی جمهوری های عضو جهت مبارزه برعلیه ضدانقلاب سیاسی و اقتصادی و برعلیه جاسوسی و باندبازی، در کنار شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی یک اداره ی کل سیاسی متحد دولتی (O.G.P.U) تشکیل می‌گردد و رئیس آن با داشتن حق مشورت، در شورای کمیسرهای خلق اتحاد جماهیر شوری سوسیالیستی عضویت خواهد داشت.

اصل ۶۲- اداره ی کل سیاسی متحد دولتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی فعالیت ارگان های محلی اداره ی سیاسی (G.P.U) را از طریق نمایندگان خود در شورای کمیسرهای خلق هر یک از جمهوری های عضو، رهبری و هدایت می نماید و نفوذ خود را مطابق مقررات ویژه مصوب قوه ی مقننه به اجرا می گذارد.

اصل ۶۳- نظارت بر قانونی بودن فعالیت‌های اداره ی کل سیاسی متحد دولتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را دادستان دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بر طبق دستور ویژه کمیته اجرائی مرکزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برعهده دارد.

فصل دهم

جمهوری های عضو اتحاد

اصل ۶۴- ارگان عالی قدرت در داخل قلمرو هر جمهوری عضو، گنگره ی شوراهای جمهوری، و در فاصله ی زمانی میان دو کنگره، کمیته ی اجرائی مرکزی آن است.

اصل ۶۵- روابط متقابل میان ارگان های عالی قدرت در جمهوری های عضو، و ارگان های عالی قدرت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را قانون اساسی حاضر تنظیم می کند.

اصل ۶۶- کمیته ی اجرائی مرکزی هر یک از جمهوری های عضو از میان خود هیئت رئیسه ای بر می گزینند که در فاصله ی زمانی میان اجلاسیه های آن کمیته، ارگان عالی قدرت به شمار می رود.

اصل ۶۷- کمیته ی اجرائی مرکزی هر یک از جمهوری های عضو، ارگان اجرائی خود، یعنی شورای کمیسرهای خلق خود را از اعضای زیر تشکیل می دهد:

رئیس شورای کمیسرهای خلق؛

نواب رییس؛

رئیس کمیسیون برنامه‌ریزی دولتی؛

رئیس شورای عالی اقتصاد ملی؛

کمیسر خلق در امور بازرسی کارگری و دهقانی؛

کمیسر خلق در امور آموزش عمومی؛

کمیسر خلق در امور بهداشت؛

کمیسرخلق در امور همیاری اجتماعی؛

و نیز نمایندگان کمیساریاهای خلق اتحاد جماهیر شوری سوسیالیستی در امور خارجه، امور نظامی و دریایی، تجارت خارجی، راه و ارتباطات، حمل و نقل دریایی، پست و تلگراف که البته طبق تصمیم کمیته ی اجرائی مرکزی هریک از جمهوری های عضو با داشتن حق رأی یا حق مشورت، در شورای مزبور حضور خواهند داشت.

اصل ۶۸- شورای عالی اقتصاد ملی، کمیساریاهای خلق در امور کشاورزی، مایحتاج عمومی، کار، بازرسی کارگری و دهقانی در هر یک از جمهوری های عضو، همگی تابع کمیته ی اجرائی مرکزی و شورای کمیسرهای خلق آن جمهوری هستند.

اصل ۶۹- حق عفو عمومی و نیز حق بخشش و اعاده ی حیثیت شهروندانی که از سوی ارگان های قضایی و اداری جمهوری های عضو محکوم شده‌اند، به کمیته های اجرائی مرکزی این جمهوری ها تعلق دارد.

فصل یازدهم

آرم، پرچم و پایتخت اتحاد جماهیر شوری سوسیالیستی

اصل ۷۰- آرم اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی نقشی است از یک داس و چکش بر پهنه ی کره ی زمین میان اشعه ی خورشید و در هاله ای از خوشه های گندم با شعار «پرولترهای همه ی کشورها متحد شوید!» که بزبان های رایج در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی نگاشته شده است. بخش فوقانی آرم به یک ستاره پنج پر می انجامد.

اصل ۷۱- پرچم اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی عبارتست از یک قطعه ی پارچه چهارگوش سرخ فام یا گلگون که در گوشه ی بالای آن، کنار چوبه ی پرچم تصویر یک داس و چکش زرین، و بر فراز داس و چکش، یک ستاره ی سرخ پنج پر محدود به خطوط زرین نقش است. نسبت عرض به طول آن برابر ا به ۲ است.

اصل ۷۲- پایتخت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی شهر مسکو است.

ضمیمه سوم

قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

مشتمل بر تغییرات و اضافات مصوبه ی شورای عالی اتحاد جماهیر سوسیالیستی

در تاریخ ۲۵ فوریه سال ۱۹۴۸ از روی گزارش کمیسیون تحریریه.

فصل اول

سازمان اجتماعی

اصل ۱- اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی دولت سوسیالیستی کارگران و دهقانان است.

اصل۲- اساس سیاسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را شوراهای نمایندگان زحمتکشان تشکیل میدهند که در نتیجه ی برانداختن حکومت ملاکین و سرمایه داران و بدست آوردن دیکتاتوری پرولتاریا نشو و نما یافته و مستحکم شده اند.

اصل ۳- در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تمام حکومت متعلق به زحمتکشان شهرها و دهات است که شورای نمایندگان زحمتکشان، نمایندگان آنان میباشند.

اصل ۴- اساس اقتصادی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را سیستم سوسیالیستی اقتصاد و مالکیت سوسیالیستی بر آلات و وسائل تولید تشکیل میدهند که در نتیجه ی منحل نمودن سیستم سرمایه داری اقتصاد و الغاء مالکیت شخصی بر آلات و وسایل تولید و از بین بردن استثمار فرد از فرد دیگر مستقر گشته است.

اصل ۵ - مالکیت سوسیالیستی در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی یا بشکل مالکیت دولتی (دارایی تمام خلق) و یا بشکل مالکیت کوپراتیوی و کالخوزی (مالکیت کالخوزی های علیحده و مالکیت شرکتهای کوپراتیوی) میباشد.

اصل ۶ - زمین، ثروتهای درونی آن، آبها، جنگلها، کارخانجات، معادن ذغال و فلز، وسائط راه آهن، حمل و نقل آبی و هوایی،‌ بانکها، پست، تلگراف و تلفن، بنگاه های کشاورزی بزرگی که از طرف دولت تشکیل شده اند (ساوخوزها،‌ مراکز ماشین آلات کشاورزی و تراکتور و غیره) و همچنین بنگاه ها و مؤسسات شهرداری و منازل و مساکن عمده در شهرها و نقاط صنعتی، ملک دولت یعنی دارایی تمام خلق میباشد.

اصل ۷- بنگاه های اجتماعی در کالخوزها و تشکیلاتهای کئوپراتیوی با حیوانات و لوازم کشاورزی آنها، محصولی که از طرف کالخوزها و تشکیلاتهای کوپراتیوی تولید می‌شود و همچنین ابنیه اجتماعی آنها، مالکیت اجتماعی سوسیالیستی کالخوزها و تشکلیلاتهای کئوپراتیوی را تشکیل میدهد. طبق نظامنامه آرتل کشاورزی هر خانوار کالخوزی، غیر از درآمد اساسی خود از اقتصاد اجتماعی کالخوز، برای استفاده خصوصی دارای یک قطعه زمین کوچکی در جلو خانه خویش بوده و بعنوان مالکیت خصوصی در این قطعه زمین مجاور خانه دارای یک اقتصاد فرعی، خانه مسکونی، اغنام و احشام، مرغ خانگی و ابزار کوچک کشاورزی میباشد.

اصل ۸ - زمین که در اختیار کالخوزها است مجانا و بلامدت یعنی تا ابد برای استفاده به آن‌ها واگذار شده است.

اصل۹- طبق قانون، علاوه بر سیستم سوسیالیستی اقتصاد که در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی طرز عمده اقتصاد است، وجود اقتصاد های کوچک انفرادی خود دهقانان و پیشه وران نیز در صورتی که بر پایه زحمت شخصی استوار بوده و از استثمار زحمت دیگران مبرا باشد، مجاز شمرده میشود.

اصل۱۰- حق مالکیت خصوصی اتباع بر پس اندازها و مداخل دسترنجشان، خانه مسکونی و اقتصاد فرعی خانگی، اشیاء و اثاثیه خانه، لوازم مصرف خصوصی و وسایل راحتی و همچنین حق وراثت مالکیت خصوصی افراد بوسیله قانون حفظ میگردد.

اصل ۱۱- امور اقتصادی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی طبق نقشه دولتی اقتصاد ملی بمنظور ازدیاد ثروتهای اجتماعی، ترقی پیوسته سطح مادی و مدنی زحمتکشان، استحکام استقلال اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و تقویت قدرت دفاعی آن تعیین و هدایت میگردد.

اصل ۱۲- کار در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی وظیفه و مایه افتخار هر یک از افراد مستعد به کار می‌باشد. طبق این اصل: «هرکسی که کار نمیکند، نمیخورد».

در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی این اصل سوسیالیسم عملی میگردد: «از هرکس مطابق استعدادش، بهر کس مطابق کارش».

فصل دوم

سازمانهای دولتی

اصل ۱۳- اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی دولت متحده ایست که بر اساس اتحاد داوطلبانه جمهوریهای شوروی سوسیالیستی متساوی الحقوق تشکیل یافته است:

جمهوری فدراتیوی شوروی سوسیالیستی روسیه،

جمهوری شوروی سوسیالیستی اوکراین،

جمهوری شوروی سوسیالیستی بلاروس،

جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان،

جمهوری شوروی سوسیالیستی قزاقستان،

جمهوری شوروی سوسیالیستی گرجستان،

جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان،

جمهوری شوروی سوسیالیستی لیتوانی،

جمهوری شوروی سوسیالیستی مولداوی،

جمهوری شوروی سوسیالیستی لتونی،

جمهوری شوروی سوسیالیستی قرقیزستان،

جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان،

جمهوری شوروی سوسیالیستی ارمنستان،

جمهوری شوروی سوسیالیستی ترکمنستان،

جمهوری شوروی سوسیالیستی استونی،

اصل ۱۴- اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به وسیله مقامات عالی قوه حاکمه و مقامات اداره امور دولتی خود دارای اختیارات ذیل می باشد:

الف) نمایندگی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در مناسبات بین المللی با دول دیگر، برقراری ترتیب عمومی برای مناسبات جمهوری های متحده با دول خارجی؛

ب) مسایل مربوط به جنگ صلح؛

ج) قبول جمهوری های جدید در جرگه اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

د) نظارت در مراعات قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و تأمین تطبیق قوانین اساسی جمهوری های متحده با قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

ھ) تصویب تغییرات مرزی بین جمهوری های متحده؛

و) تصویب تاسیس ایالات و ولایات جدید همچنین جمهوری های خودمختار نوین و ایالات خودمختار جدید در جزو جمهوری های متحد؛

ز) سازمان دفاع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و رهبری کلیه نیروهای مسلح اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، تعیین اصول عمده برای تشکیل واحدهای نظامی متحده؛

ح) بازرگانی خارجی بر اساس انحصار دولت؛

ط) حفظ امنیت دولتی؛

ی) استقرار نقشه های اقتصاد ملی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

ک) تصویب بودجه واحد دولتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و گزارش اجرای آن، استقرار مالیات و درآمدهایی که جهت تأمین بودجه های اتحاد شوروی، جمهوری ها و محلی دریافت می گردد.

ل) اداره نمودن بانک ها،‌ ادارات و بنگاه های صنعتی و کشاورزی و همچنین بنگاه های صنعتی و کشاورزی و همچنین بنگاه های بازرگانی که اهمیت آن‌ها شامل تمام اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی می باشد.

م) اداره نمودن امور حمل و نقل و پست، تلگراف و تلفن؛

ن) هدایت سیستم مالی و اعتبارات؛

س) سازمان بیمه دولتی؛

ع) استقراض و وام دادن؛

ف) استقرار اصول عمده استفاده از زمین و همچنین استفاده از ثروتهای درونی زمین، جنگل ها و آبها؛

ص) استقرار اصول عمده فرهنگ و بهداری؛

ق) استقرار سیستم واحد آمار اقتصادی ملی؛

ر) استقرار اصول قانونگذاری راجع به کار؛

ش) قانونگذاری در باره اصول تشکیلات محاکم و جریان قضایی؛ قانون جنایی و مدنی؛

ت) قانونگذاری راجع به تابعیت اتحاد شوروی، قانون گذاری راجع به حقوق خارجیان؛

ث) تعیین اصول قانونگذاری راجع به ازدواج و خانواده؛

خ) صدور احکام راجع به عفو عمومی شامل تمام اتحاد شوروی.

اصل ۱۵- حق حاکمیت جمهوری های متحده، فقط به حدودی که در ماده ۱۴ قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تصریح شده است، محدود می باشد. در خارج از این حدود هر یک از جمهوری های متحده قدرت دولتی خود را مستقلا بموقع اجرا می گذارند. اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی حقوق حاکمیت جمهوری های متحده را حفظ و حمایت نماید.

اصل ۱۶- هریک از جمهوری های متحده برای خود دارای قانون اساسی بوده و در آن قانون اساسی خصوصیت جمهوری مزبور منظور شده و آن با مطابقت کامل قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تنظیم گردیده است.

اصل ۱۷- حق هر یک از جمهوری های متحده برای خروج آزادانه از اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی محفوظ است.

اصل ۱۸- تغییر مساحت خاک جمهوری های متحده بدون رضایت آن‌ها امکان‌پذیر نیست.

اصل ۱۸ الف. هر یک از جمهوری های متحده حق دارد با دول خارجی مناسبات بلاواسطه ای برقرار نموده با آن‌ها قرارداد ببندد و نمایندگان دیپلماسی و کنسولی خود را مبادله نماید.

اصل ۱۸- ب. هریک از جمهوری های متحده دارای واحدهای نظامی جمهوری خود می باشد.

اصل ۱۹- قوانین اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در خاک کلیه جمهوری های متحده دارای یک قوه یکسانی می باشد.

اصل ۲۰- در صوبت تباین قانون یکی از جمهوری های متحده با قانون عمومی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قانون اخیر معمول و مجری خواهد بود.

اصل ۲۱- برای اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تابعیت واحدی که شامل عموم اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی است، مقرر میگردد. هریک از اتباع جمهوری های متحده تبعه اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بشمار می رود.

اصل ۲۲- جمهوری فدراتیو شوروی سوسیالیستی روسیه عبارت است از ایالات ذیل: آلتای، گراسنادار، گراسنایارسک، پریموریه، استاوارپل، خاباروفسک، ولایات ‌ذیل:

آرخانگلسک، آستاراخان، بریانسک، ولیکه لوکی، ولادیمیر، ولوگدا، وارونژ، گورکی، گروزنی، ایوانوا، ایرکوتسک، کالینین گراد، کالین، گولکا، کمرووا، کیروف- کاستراما، کریمه، کوبیشف، گورگان، کورسکَ لنینگراد، مولوتف، مسکو، مورمانسک، نووگرود، نوواسیبیرسک، امسک، آریول، پنزا، پسکف، راستوف، ریازان، ساراتوف، ساخالین، سوردلوفسک، اسمولنسک، استالینگراد، تامبوف، تومسک، تولا، تیومن، اولیانوفسک، چلیابینسک، چیتا، چکالوف، یاروسلاول، جمهوریهای خودمختار شوروی سوسیالیستی زیر: تاتارستان، باشقیرستان، داغستان، بوریات- مغول، کاباردین، کومی، ماری، مردوف، استیای شمالی، اودمورت، چوواش، یاکوت؛ وایالات خودختار ذیل: آده گئی، یهود، ایروت، تووا، خاکاسک و چرکس.

اصل ۲۳- جمهوری شوروی سوسیالیستی اوکراین از ولایات ذیل ترکیب میشود: وینیتسا، وئولین، وارشیلوفگراد، دنیروپروفسک، دروگوبیج، ژیتومیر، ماوراء کاربات، زاپاروژیه، ‌ایزمائیل، کامنتس- پادولسک، کییف، گیروئوگراد، لووف، نیکلایف، ادسا، پالتاوا، رونا، استالینو، استانیسلاو، سوُمی، ترنوپل، خارکف، خرسون، چرنیگوف و چرنوویتسی.

اصل ۲۴- جمهوری خودمختار شوروی سوسیالیستی نخجوان و ولایت خودمختار قره باغ کوهستانی در جزو جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان می باشد.

اصل ۲۵- جمهوری شوروی سوسیالیستی خودمختار آبخازستان، جمهوری شوروی سوسیالیستی خودمختار آجارستان و ایالت خودمختار آستیای جنوبی در جزو جمهوری شوروی سوسیالیستی گرجستان می باشد.

اصل ۲۶- جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان از ولایات زیر مرکب است: اندیجان، بخارا، کاشکادریا، نمنگان، سمرقند، سورخاندریا، تاشکند، فرغانه، خوارزم، و جمهوریهای خودمختار شوروی سوسیالیستی قره قالپاق.

اصل ۲۷- جمهوری سوسیالیستی تاجیکستان از ولایات ذیل عبارت است: گرم، کولاب، لنین آباد،‌ استالین آباد و ایالات خودمختار بدخشان کوهستان.

اصل ۲۸- جمهوری شوروی سوسیالیستی قزاقستان از ولایات ذیل تشکیل میشود: آکمولنسک، اکتیوبینسک، آلماآنا، قزاقستان شرقی، گوریق، جمبول، قزاقستان غربی، قره غنده، قزل اردو، کوکچتاو، کوستانای، پاولودار، قزاقستان شمالی، سمی بالاتینسک، تالدی کورگان، قزاقستان جنوبی.

اصل ۲۹- جمهوری شوروی سوسیالیستی بلاروس از ولایات ذیل عبارتست از: بارنویچی، ببروبسک، برست، وبتبسک، گومل، گرئودنو، مینسک، ماگیلوف، مولودچنو، پینسک، پوله سبه و پولتسک.

اصل ۲۹- الف. جمهوری شوروی سوسیالیستی ترکمنستان از ولایات ذیل عبارتست از: عشق آباد، ماری(مرو)، تاش حوض و چارجوی.

اصل ۲۹- ب. جمهوری شوروی سوسیالیستی قرقیزستان از ولایات ذیل مرکب است: جلال آباد، اسیوق گول، اُش، تالاش، تیان شان و فرونزه.

فصل سوم

مقامات عالی قدرت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

اصل۳۰- عالی ترین مقام قدرت دولتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میباشد.

اصل ۳۱- شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی کلیه حقوقی را که بموجب اصل ۱۴ قانون اساسی به اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی واگذار شده، اجرا مینماید. در صورتی که این حقوق از روی قانون اساسی داخل در صلاحیت مقامات اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که تابع شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی هستند یعنی هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و وزارتخانه های اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی نباشند.

اصل ۳۲- قوه مقننه اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی منحصر است به شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی.

اصل ۳۳- شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از دو مجلس عبارت است: شورای اتحاد و شورای ملیتها.

اصل ۳۴- شورای اتحاد از طرف اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دایره حوزه های انتخابیه به میزان یک وکیل از طرف هر سیصد هزار نفر انتخاب میشود.

اصل ۳۵- شورای ملیتها از طرف اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دایره جمهوری های متحده و خود مختار، ایالات خودمختار و نواحی ملی از روی قاعده ذیل انتخاب میگردد: از هر حمهوری متحده ۲۵ وکیل، ‌از هر جمهوری خودمختار ۱۱ وکیل، از هر ولایات خودمختار ۵ وکیل و از هر ناحیه ملی یک وکیل.

اصل ۳۶- شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برای مدت چهار سال انتخاب میگردد.

اصل ۳۷- هر دو مجلس شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی یعنی شورای اتحاد و شوورای ملیتها دارای حقوق یکسانی میباشند.

اصل ۳۸- ابتکار قانون گذاری به شورای اتحاد و شورای ملیتها به یک درجه تعلق میگیرد.

اصل ۳۹- قانون موقعی مصوب شمرده می‌شود که از طرف هر دو مجلس شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به اکثریت ساده آراء تصویب شده باشد.

اصل۴۰- قانون مصوبه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بزبانهای جمهوری های متحده با امضای رئیس و دبیر هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی منتشر میگردد.

اصل ۴۱- دوره های اجلاسیه شورای اتحاد و شورای ملیتها در یک زمان آغاز و ختم میگردند.

اصل ۴۲- شورای اتحاد رئیس شورای اتحاد و دو معاون او را انتخاب می نماید.

اصل ۴۳- شورای ملیتها، رئیس شورای ملیتها و دو معاون اورا انتخاب می نماید.

اصل ۴۴- روسای شورای اتحاد و شورای ملیتها بجلسات مجلس های مربوطه ریاست نموده و انتظام داخلی آن‌ها را اداره مینمایند.

اصل ۴۵- در جلسات مشترک هر دو مجلس شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی رؤسای شورای اتحاد و شورای ملیتها متناوبا ریاست مینمایند.

اصل ۴۶- دوره های اجلاسیه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی سالی دو بار از طرف هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی منعقد میگردد.

دوره های اجلاسیه فوق‌العاده از طرف شورای هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بنا به نظر خود آن و یا بنا به درخواست یکی از جمهوری ها منعقد میگردد.

اصل ۴۷- در صورت تولید اختلاف بین شورای اتحاد و شورای ملیتها حل مسأله به کمسیون سازش که از روی اصول برابری از طرف هر دو مجلس تشکیل یافته رجوع میگردد. اگر کمیسیون سازش تصمیم مشترکی نگیرد و یا اگر تصمیم آن طرفِ‌ رضایت یکی از مجلس ها نگردد مساله دوباره در هر دو مجلس مذاکره میشود. در صورت عدم اتخاذ تصمیم مشترک دو مجلس، هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را منحل کرده و انتخابات جدیدی مقرر میکند.

اصل ۴۸- شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در جلسه مشترک هر دو مجلس، هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را از اعضاء زیر انتخاب میکند: صدر هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، در کلیه فعالیت خود تابع شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میباشد.

هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

اصل ۴۹- هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی:

الف) دوره های اجلاسیه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را منعقد می نماید؛

ب) فرمان صادر می نماید؛

ج) قوانین جاریه اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را تفسیر می نماید؛

د) بر حسب اصل ۴۷ قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را منحل نموده و انتخابات جدیدی مقرر میکند.

هـ) از روی ابتکار خود و یا درخواست یکی از جمهوری های متحده به آراء عمومی مراجعه مینماید (همه پرسی= رفراندم)؛

و) مقررات و دستورات شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و شورای وزیران جمهور های متحده را در صورت تباین آن‌ها با قانون فسخ و الغا مینماید؛

ز) در فواصل بین دوره های اجلاسیه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، از روی پیشنهاد رئیس شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، بعضی از وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را منفصل و یا تعیین نموده و بعد این تصمیمات را برای تصویب به شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تقدیم می دارد؛

ح) نشانها و مدالهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را وضع و القاب افتخاری اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را مقرر میدارد؛

ط) نشانها و مدالهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و القاب افتخاری اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را اعطاء می نماید؛

ی) حق عفو را بموقع اجرا میگذارد؛

ک) درجات نظامی، رتبه های دیپلماسی و سایر منصبها و رتبه های مخصوص را تعیین مینماید؛

ل) فرماندهی عالی نیروی مسلح اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را منصوب و معزول میسازد؛

م) در فواصل دوره های اجلاسیه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در مورد حمله نظامی به اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و یا در صورت لزوم اجرای تعهدات، بموجب پیمانهای بین‌المللی راجع به دفاع مشترک در مقابل تجاوز، حالت جنگ اعلام می نماید؛

ن) بسیج عمومی و جزئی را اعلام می نماید؛

س) عهدنامه های بین‌المللی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را تصویب و فسخ میکند؛

ع) نمایندگان مختار اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را در قبال دول خارجه منصوب و آن‌ها را فرامی خواند؛

ف) استوارنامه ها و بازخواست نامه‌های نمایندگان دیپلماسی دول خارجه را که در قبال آن تعیین شده‌اند، میپذیرد؛

ص) در بعضی نواحی و یا در سراسر اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بنا به مصالح و منافع دفاع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و یا بمنظور تأمین نظم اجتماعی و امنیت دولتی، حکومت نظامی اعلام می نماید.

اصل۵۰- شورای اتحاد و شورای ملیتها کمیسیون های رسیدگی به اعتبارنامه های وکلا را برای بازرسی کردن اعتبار هر یک از وکلای مجلسها انتخاب می نمایند؛

مجلسها از روی پیشنهادهای کمیسیون اعتبارنامه ها در باره برسمیت شناختن اختیارات وکلاء و یا تقاضای بطلان انتخاب وکلای علیحده تصمیم می گیرند.

اصل۵۱- شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی هنگامی که لازم و ضروری شمارد، برای هر مسأله ای کمیسیونهای بازجوئی و بازرسی تعیین می نماید.

تمام ادارت و مامورین دولتی مکلفند درخواستهای این کمیسیون هها را اجرا نموده و مدارک و اسناد لازمه را در تحت اختیار آنها بگذارند.

اصل۵۲- وکیل شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را بدون رضایت شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و در فواصل دوره های اجلاسیه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بدون رضایت هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی نمیتوان به دادگاه جلب نمود و یا توقیف کرد.

اصل۵۳- هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی پس از انقضای مدت اختیارات و یا بعد از منحل نمودن شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قبل از انقضای مدت تا تشکیل هیئت رئیسه جدید شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از طرف شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که تازه انتخاب شده باشد، اختیارات خود را حفظ میکند.

اصل۵۴- هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی پس از انقضای مدت اختیارات و یا در صورت منحل نمودن شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قبل از انقضای مدت،‌ انتخابات جدید را حداکثر تا دو ماه بعد از انقضای اختیارات و یا منحل نمودن شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تعیین مینماید.

اصل۵۵- حداکثر تا سه ماه پس از انتخابات جدید شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی هیئت رئیسه سابق، شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را برای تشکیل جلسه دعوت مینماید.

اصل۵۶- شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در جلسه مشترک هر دو مجلس هیئت دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی یعنی شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را تشکیل میدهد.

فصل چهارم

مقامات عالی قدرت دولتی جمهوری های متحده

اصل۵۷- عالی ترین مقام قدرت دولتی جمهوری متحده، شورای عالی جمهوری متحده میباشد.

اصل۵۸- شورای عالی جمهوری متحده از طرف اهالی جمهوری برای مدت چهار سال انتخاب می گردد. مقررات نمایندگی از روی قوانین اساسی جمهوری های متحده تعیین میگردد.

اصل۵۹- شورای عالی جمهوری متحده یگانه مقام قانون گذاری جمهوری میباشد.

اصل۶۰- شورای عالی جمهوری متحده:

الف) قانون اساسی جمهوری مزبور را تصویب و بموجب ماده ۱۶ قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تغییراتی در آن می دهد.

ب) قانون اساسی جمهوری های خودمختاری را که جزو آن میباشند، تصویب نموده و مرز خاک آن‌ها را معین مینماید.

ج) نقشه اقتصاد ملی و بودجه جمهوری را تصویب می کند.

د) از حق عفو عمومی و عفو اتباعی که از طرف مقامات قضایی جمهوری متحده محکوم شده‌اند، برخوردار است.

هـ) نمایندگی جمهوری متحده را در مناسبات بین‌المللی مقرر مینماید.

و) ترتیب تشکیل واحدهای نظامی جمهوری را مقرر میدارد.

اصل۶۱- شورای عالی جمهوری متحده، هیئت رئیسه شورای عالی جمهوری متحده را به ترتیب زیر انتخاب می نماید: صدر هیئت رئیسه شورای عالی جمهوری متحده، معاونین او، دبیر هیئت رئیسه و اعضاء هیئت رئیسه شورای عالی جمهوری متحده. اختیارات هیئت رئیسه شورای عالی جمهوری متحده بر طبق قانون اساسیِ جمهوری متحده معین میگردد.

اصل۶۲- شورای عالی جمهوری متحده، برای ریاست در جلسات خود رئیس شورای عالی جمهوری متحده و معاونین او را انتخاب مینماید.

اصل۶۳- شورای عالی جمهوری متحده،‌ هیئت دولت جمهوری متحده یعنی شورای وزیران جمهوری متحده را تشکیل میدهد.

فصل پنجم

مقامات اداره امور دولتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

اصل۶۴- عالی ترین مقام اجرائیه و مدیره قدرت دولتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میباشد.

اصل۶۵- شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در مقابل شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مسئول و پاسخ‌گو میباشد. لیکن در فواصل بین دوره های اجلاسیه شورای عالی، در مقابل هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، پاسخگو بوده و مسئول میباشد.

اصل۶۶- شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بر اساس قوانین جاریه و برای اجرای آن‌ها تصویب نامه و دستوراتی صادر نموده و در اجرای آن‌ها نظارت مینماید.

اصل۶۷- تصویب نامه‌ها و دستورات شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در سراسر خاک اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی لازم الاجرا میباشند.

اصل ۶۸- شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی:

الف) کارهای وزارتخانه های عمومی اتحاد شوروی و وزارتخانه های جمهوری های متحده اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و سایر مؤسسات و ادارات تابعه را همآهنگ و اداره مینماید؛

ب) اقدامات مربوط به اجرای نقشه اقتصاد ملی، بودجه دولتی و استحکام سیستم اعتبارات و مالی را بعمل می آورد؛

ج) برای تأمین نظم اجتماعی، دفاع از مصالح دولت و حفظ حقوق اتباع اقدامات مقتضی را معمول میدارد؛

د) در رشته مناسبات با دول خارجی رهبری عمومی مینماید؛

هـ) عده افرادی را که همه ساله مشمول نظام وظیفه میباشند، تعیین نموده و رهبری تشکیلات عمومی نیروی مسلح کشور را عهده دار می باشد؛

و) در صورت لزوم برای اداره امور ساختمان اقتصادی، مدنی و دفاعی، کمیته و ادارات کل مخصوصی در قبال شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تشکیل می دهد.

اصل۶۹- شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی حق دارد که در رشته ادارات و اقتصادیاتی که داخل حدود صلاحیت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میباشد،‌ مقررات و دستورات شورای وزیران جمهوری های متحده را متوقف نموده و تصویب نامه‌ها و دستورات وزیران جمهوری های متحده شوروی سوسیالیستی را فسخ و الغا نماید.

اصل۷۰- شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از طرف شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به ترتیب ذیل تشکیل می گردد:

رئیس شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

معاونین رئیس شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

رئیس کمیسیون دولتی طرح نقشه های اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی؛

رئیس کمیته امور هنرهای زیبا.

اصل۷۱- دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی یا وزیر اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که طرف استیضاح وکیل شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میباشند، مکلفند در مدتی که بیشتر از سه روز نباشد در مجلس مربوطه جواب شفاهی یا کتبی بدهند.

اصل۷۲- وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی اداره آن رشته‌های امور دولتی را که در حدود صلاحیت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میباشد، عهده دارند.

اصل۷۳- وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در حدود صلاحیت وزارتخانه های مربوطه،‌ بر اساس و برای اجرای قوانین جاریه و هم چنین تصویب نامه‌ها و دستورات شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی احکام و دستوراتی صادر نموده و اجرای آن‌ها را تفتیش و بازرسی میمایند.

اصل۷۴- وزارتخانه های اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی یا وزارتخانه های عمومی اتحاد شوروی، یا وزارتخانه های جمهوری های متحده میباشند.

اصل۷۵- وزارتخانه های عمومی اتحاد شوروی در سراسر خاک اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی آن رشته امور دولتی را بعهده آن‌ها گذاشته شده یا بطور مستقیم و یا توسط مقاماتی که تعیین کرده‌اند، اداره مینمایند.

اصل۷۶- وزارتخانه های اتحاد شوروی و جمهوری های متحده، ‌آن رشته امور دولتی را که به آن‌ها واگذار شده، قاعدتاً توسط وزارتخانه های همنام در جمهوری های متحده اداره میکنند و فقط امور عده محدود و معین بنگاه هایی را که فهرست آن‌ها بتصویب هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی رسیده است، بطور مستقیم اداره مینمایند.

اصل۷۷- وزارتخانه های ذیل، وزارتخانه های عمومی اتحاد شوروی میباشند:

صنایع هواپیما سازی؛

صنایع خودرو(اتومبیل) سازی؛

بازرگانی خارجی؛

تسلیحات؛

زمین شناسی،

تهیه محصولات

تهیه ذخایر مادی؛

ماشین سازی و تولید آلات و ادوات؛

صنایع بهداشتی؛

نیروی دریایی؛

صنایع نفت نواحی شرقی؛

صنایع نفت نواحی جنوبی و غربی؛

ذخایر خواربار؛

صنایع وسایل ارتباط مخابرات؛

راه؛

صنایع لاستیک سازی؛

کشتیرانی در رود خانه ها؛

پست و تلگراف و تلفن؛

ماشین سازی کشاورزی؛

ماشین سازی؛

ماشن های ساختمانی و راه سازی؛

ساختمان کارخانجات جنگی و نیروی دریایی؛

ساختمان کارخانجات صنایع سنگین؛

ساختمان مؤسسات تولید سوخت؛

کشتی سازی؛

ساختمان ماشینهای حمل و نقل؛

تهیه استاد کاران؛

صنایع ماشین سازی سنگین؛

صنایع ذغال سنگ نواحی شرقی؛

صنایع ذغال سنگ نواحی غربی؛

صنایع شیمیایی؛

صنایع فلزات رنگین؛

صنایع سلولز و کاغذسازی؛

صنایع فلز سیاه؛

صنایع ماشین آلات الکتریکی؛

صنایع کارخانجات برق.

اصل۷۸- وزارتخانه های زیر وزارتخانه های جمهوری های متحده میباشند؛

صنایع مواد نفتی؛

کشور؛

نیروهای مسلح؛

تعلیمات عالی؛

بازرسی دولتی

امنیت دولتی؛

بهداری؛

امور خارجه؛

سینِماتوگرافی؛

صنایع سبک؛

صنایع جنگل؛

صنایع لبنیات و گوشت؛

صنایع مواد خوراکی؛

صنایع مصالح ساختمانی؛

صنایع ماهی نواحی شرقی؛

صنایع ماهی نواحی غربی؛

کشاوری؛

ساوخوزها؛

صنایع پارچه بافی؛

بازرگانی؛

دارایی؛

دادگستری.

فصل ششم

مقامات اداره امور دولتی جمهوری های متحده

اصل۷۹- شورای وزیران جمهوری متحده عالی ترین مقام اجرائیه و مدیره قدرت دولتی جمهوری متحده میباشد.

اصل۸۰- شورای وزیران جمهوری متحده در مقابل شورای عالی جمهوری متحده و همچنین در فواصل بین دوره های اجلاسیه شورای عالی جمهوری متحده، در مقابل هیئت رئیسه شورای عالی جمهوری متحده مسئول بوده و پاسخگو میباشد.

اصل۸۱- شورای وزیران جمهوری متحده بر اساس قوانین جاریه اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و جمهوری متحده و بر اساس تصویب نامه‌ها و دستورات شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و برای اجرای آن‌ها تصویب نامه‌ها و دستوراتی صادر نموده و اجرای آن‌ها را بررسی مینماید.

اصل۸۲- شورای وزیران جمهوری متحده حق دارد تصویب نامه‌ها و دستورات شورای وزیران جمهوری های خودمختار را متوقف نموده و تصمیمات و دستورات کمیته های اجرائیه شوراهای وکلای زحمتکشان ایالات،‌ ولایات و ولایات خودمختار را الغا و فسخ نماید.

اصل۸۳- شورای وزیران جمهوری متحده از طرف شورای عالی جمهوری متحده به ترتیب زیر تشکیل میگردد:

رئیس شورای وزیران جمهوری متحده؛

معاونین رئیس شورای وزیران؛

رئیس کمیسیون دولتی طرح نقشه ها؛

وزرا؛

رئیس اداره کل هنرهای زیبا؛

رئیس کمیته مؤسسات مدنی و فرهنگی؛

اصل۸۴- وزیران جمهوری متحده آن رشته‌های امور دولتی را که داخل حدود صلاحیت جمهوری متحده است اداره مینمایند.

اصل۸۵- وزیران جمهوری متحده در حدود صلاحیت وزارتخانه های مربوطه،‌ بر اساس و برای اجرای قوانین اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و جمهوری متحده تصویب نامه‌ها و دستورات شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و جمهوری های متحده و فرمانها ودستورات وزارتخانه های اتحاد شوروی و جمهوری های متحده فرمان و دستور صادر می نمایند.

اصل۸۶- وزارتخانه های جمهوری متحده یا وزارت خانه اتحاد شوروی و جمهوری، یا وزارت خانه جمهوری متحده میباشند.

اصل۸۷- وزارتخانه های جمهوری های متحده اداره آن رشته امور دولتی که به آن‌ها رجوع شده است عهده دار بوده، تابع شورای وزیران جمهوری متحده و وزارتخانه مربوط اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میباشند.

اصل۸۸- وزارتخانه های جمهوری ها اداره آن رشته امور دولتی را که به آن‌ها رجوع شده عهده دار بوده بطور مستقیم تابع شورای وزیران جمهوری متحده میباشند.

فصل هفتم

مقامات عالی قدرت دولتی جمهوری های خودمختار شوروی سوسیالیستی

اصل۸۹- عالی ترین مقام قدرت دولتی جمهوری خودمختار،‌ شورای عالی جمهوری خودمختار شوروی سوسیالیستی میباشد.

اصل۹۰- شورای عالی جمهوری خودمختار از طرف اهالی جمهوری برای مدت چهار سال طبق مقررات نمایندگی که در قانون جمهوری خودمختار تعیین شده، انتخاب میگردد.

اصل۹۱- شورای عالی جمهوری خودمختار یگانه مقام قانونگذار جمهوری خودمختار شوروی سوسیالیستی میباشد.

اصل۹۲- هر جمهوری خودمختار برای خود دارای قانون اساسی است که خصوصیات جمهوری خودمختار در آن منظور شده و در مطابقت کامل با قانون اساسی جمهوری متحده تنظیم گردیده است.

اصل۹۳- شورای عالی جمهوری خودمختار هیئت رئیسه شورای عالی و شورای وزیران جمهوری خودمختار را مطابق قانون اساسی خود انتخاب میکند.



فصل هشتم

مقامات محلی قدرت دولتی

اصل۹۴- شوراهای وکلای زحمتکشان در ایالات، ولایات، ولایات خودمختار، نواحی، بخش ها، شهرها،‌ قراء(استانسیاها، دهکده ها، قشلاقها، دهکده های کوهستانی) به منزله مقامات قدرت دولتی میباشند.

اصل۹۵- شوراهای وکلای زحمتکشان ایالات، ولایات، ولایات خودمختار، نواحی، بخش ها، شهرها،‌ قراء (استانسیاها، دهکده ها، قشلاقها، دهکده های کوهستانی) را زحمتکشان ایالات، ولایات، ولایات خودمختار، نواحی، بخش، شهر، قریه مربوطه برای مدت دوسال انتخاب می نمایند.

اصل۹۶- عده مقرره نمایندگان نیز در شوراهای وکلای زحمتکشان بر طبق قوانین اساسی جمهوری های متحده تعیین میگردد.

اصل۹۷- شوراهای وکلای زحمتکشان ریاست امور مقامات اداری تابعه خود را عهده دار بوده، حفظ نظم دولتی، مراعات قوانین و حفظ حقوق اتباع را تامین، ساختمان اقتصادی و مدنی محلی را اداره نموده و بودجه محل را تنظیم می نمایند.

اصل۹۸- شوراهای وکلای زحمتکشان در حدود حقوقی که بر حسب قوانین اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و جمهوری متحده به آنها داده شده، تصمیماتی گرفته و دستور می دهند.

اصل۹۹- مقامات اجرائیه و مدیره شوراهای وکلای زحمتکشان ایالات، ولایات، ولایات خودمختار، نواحی، بخش ها، شهر ها و قراء،‌ کمیته های اجرائیه ای میباشند، که به ترتیب ذیل از طرف آنها انتخاب می شوند: رییس، معاونین او، دبیر و اعضاء.

اصل۱۰۰- رئیس، معاون او و دبیر ارگانهای اجرایی و اداری در نقاط مسکونی کوچک، طبق قوانین اساسی جمهوری متحده از طرف شورای وکلای زحمتکشان انتخاب می شوند.

اصل۱۰۱- مقامات اجرائیه شوراهای وکلای زحمتکشان به شورای وکلای زحمتکشان که آنها را انتخاب نموده و هم به مقام اجرائیه بالاتر شورای وکلای زحمتکشان به طور مستقیم پاسخگو می باشند.

فصل نهم

دادرسی و دادستانی

اصل۱۰۲- دادگستری در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از طرف دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، دیوانهای عالی جمهوریهای متحده، دادگاه های ایالات و ولایات، دادگاه های جمهوری های خودمختار و ولایات خودمختار، دادگاه های ناحیه، دادگاه های مخصوص اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که طبق تصویب نامه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تاسیس میگردند و از طرف دادگاه های ملی انجام می گیرد.

اصل۱۰۳- دادرسی در کلیه دادگاهها غیر از مواردی که بطور مخصوص در قانون منظور شده، با اشتراک معتمدین محلی صورت می پذیرد.

اصل۱۰۴- دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی عالیترین مقام قضائی میباشد. نظارت و بازرسی بر فعالیت تمام مقامات قضایی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و جمهوری های متحده بر عهده دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میباشد.

اصل۱۰۵- دیوان عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و دادگاه های مخصوص اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برای مدت پنج سال از طرف شوراهای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی انتخاب می گردند.

اصل۱۰۶- دیوان های عالی جمهوری های متحده از طرف شوراهای عالی جمهوری های متحده برای مدت پنج سال انتخاب میگردند.

اصل۱۰۷- دادگاه های عالی جمهوریهای خودمختار از طرف شوراهای عالی جمهوری های خودمختار برای مدت پنج سال انتخاب میگردند.

اصل۱۰۸- دادگاه های ایالت و ولایت، دادگاههای ولایات خودمختار و دادگاه های نواحی از طرف شوراهای وکلای زحمتکشان ایالات، ولایات یا نواحی و یا شوراهای وکلای زحمتکشان ولایات خودمختار برای مدت پنج سال انتخاب می گردند.

اصل۱۰۹- دادگاه های ملی بر اساس حق انتخاباتی عمومی، مستقیم و متساوی با رأی مخفی از طرف اهالی بخش برای مدت سه سال انتخاب میگردند.

اصل۱۱۰- جریان دادرسی بزبان جمهوری متحده یا خودمختار و یا ولایات خودمختار صورت گرفته و به اشخاصی که آن زبان را نمیدانند، امکان داده میشود که بوسیله مترجم با پرونده مربوطه آشنائی کامل بعمل آورند و همچنین حق بیان بزبان مادری این اشخاص دردادگاه کاملا تامین میگردد.

اصل۱۱۱- رسیدگی به پرونده ها در کلیه دادگاه های اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در صورتیکه قانون استثنائی قائل نشده باشد، بطور علنی انجام می پذیرد و حق دفاع متهم تامین میشود.

اصل۱۱۲- دادرسان مستقل بوده و فقط تابع قانون میباشند.

اصل۱۱۳- نظارت و بازرسی عالی در اجرای دقیق قوانین از طرف کلیه وزارتخانه ها و دوائر تابعه آنها و همچنین از طرف مامورین جداگانه و اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بر عهده دادستان کل اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میباشد.

اصل۱۱۴- دادستان کل اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از طرف شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برای مدت هفت سال تعیین می گردد.

اصل۱۱۵- دادستانهای جمهوری ها، ایالات، ولایات و همچنین دادستانهای جمهوری های خودمختار و ولایات خودمختار از طرف دادستان کل اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برای مدت پنج سال تعیین میگردند.

اصل۱۱۶- دادستان های نواحی، بخش ها و شهرها از طرف دادستانهای جمهوری های متحده با تصویب دادستان کل اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برای مدت پنج سال تعیین می شوند.

اصل۱۱۷- مقامات دادستانی وظایف خود را مستقل از هر گونه مقامات محلی انجام داده و فقط تابع دادستان کل اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میباشند.

فصل دهم

حقوق و وظایف اساسی اتباع

اصل۱۱۸- اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی حق کار دارند یعنی دارای حق دریافت کار تضمین شده با اخذ مزد مطابق کمیت و کیفیت کارشان میباشند.

حق کار بوسیله تشکیلات سوسیالیستی اقتصاد ملی، ترقیات پی درپی قوای تولیدیه جامعه شوروی، رفع امکان بحران های اقتصادی و از بین بردن بیکاری تامین می گردد.

اصل۱۱۹- اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی حق استراحت دارند.

حق استراحت بوسیله برقرار نمودن ۸ ساعت کار در روز جهت کارگران و کارمندان و تقلیل روز کار برای یک سلسله مشاغل دارای شرایط سخت تا روزی هفت و شش ساعت و تا چهار ساعت کار در شعباتی که شرایط کار مخصوصا سخت است؛ برقراری مرخصی های هر ساله کارگران و کامندان با حفظ مزد کارشان، و بوسیله گذاشتن آسایشگاه، استراحتخانه ها و باشگاه های متعدد در دسترس زحمتکشان تامین میگردد.

اصل۱۲۰- اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در پیری و همچنین در صورت بیماری و یا محروم شدن از استعداد کار حق تامین مادی دارند.

این حقوق بوسیله توسعه بیمه اجتماعی کارگران و کارمندان بحساب دولت، معالجه رایگان زحمتکشان و بوسیله گذاشتن کورورتهای (مکان های استراحت در قشلاق تحت نظر پزشک- مترجم) متعدد در دسترس زحمتکشان تامین میگردد.

اصل۱۲۱- اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی دارای حق تحصیل میباشند.

این حقوق بوسیله تعلیمات ابتدائی عمومی اجباری، تعلیمات رایگان هفت ساله، سیستم پرداخت کمک دولتی بدانشجویان ممتاز مدارس عالی، تحصیلات در مدارس بزبان مادری و بوسیله تشکیل تعلیمات رایگان تولیدی، فنی و فلاحتی زحمتکشان در کارخانجات، ساوخوزها، مراکز ماشین آلات کشاورزی و تراکتور و کالخوزها تامین میگردد.

اصل۱۲۲- زنان در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در کلیه رشته های حیاتی و امور اقتصادی، دولتی، مدنی، اجتماعی و سیاسی از لحاظ حقوق با مردان یکسان و برابر هستند.

امکان عملی نمودن این حقوق زنان بوسیله واگذاری حقوق متساوی با مردان به آنها در کار، اخذ مزد کار، استراحت، بیمه اجتماعی و در تحصیلات، بوسیله حفظ منافع و مصالح مادران و کودکان از طرف دولت، بوسیله کمک دولت به مادران کثیراولاد و به مادران مجرد، دادن مرخصی بزنان در صورت حاملگی با حفظ مزد کار آنها و بوسیله گذاشتن زایشگاه ها، شیرخوارگاه ها و کودکستانهای متعدد در دسترس زنان تامین میگردد.

اصل۱۲۳- تساوی حقوق اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی اعم از ملیت و نژاد آنها در کلیه شئون حیات و امور اقتصادی، دولتی، مدنی و اجتماعی، و سیاسی بمنزله قانون تخلف ناپذیری میباشد.

هر قبیل محدودیت مستقیم و یا غیرمستقیم حقوق و یا بالعکس، برقراری امتیازات مستقیم و یا غیرمستقیم برای اتباع از نظر نژاد و یا ملیت آنها و همچنین، هر قبیل تبلیغ استثنائیت نژادی و یا ملی و یا عداوت و حقارت نژادی و یا ملی مطابق قانون مجازات میگردد.

اصل۱۲۴- بمنظور تامین آزادی عقیده و وجدان اتباع، در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، کلیسا از دولت و مدارس از کلیسا جدا شده است. آزادی انجام مراسم مذهبی و آزادی تبلیغات ضدمذهبی برای تمام اتباع برسمیت شناخته شده است.

اصل۱۲۵- مطابق منافع و مصالح زحمتکشان و بمنظور استحکام طرز حکومت سوسیالیستی حقوق ذیل برای اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از روی قانون تضمین میگردد:

الف) آزادی بیان،

ب) آزادی قلم،

ج) آزادی اجتماعات و میتینگها،(تظاهرات- س)

د) آزادی حرکت دسته جمعی و نمایشات در خیابانها.

برای تامین این حقوق اتباع، چاپخانه ها، ذخایر کاغذ، عمارات اجتماعی، خیابانها، وسائل ارتباط و سایر شرایط مادی لازمه برای عملی نمودن حقوق فوق الذکر به زحمتکشان و سازمان های آنها واگذار میگردد.

اصل۱۲۶- مطابق منافع و مصالح زحمتکشان و بمنظور ترقی و توسعه ابتکار توده های ملت در رشته کارهای تشکیلاتی و همچنین بمنظور ترقی و توسعه فعالیت سیاسی آنها، اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از حقوق متحد شدن در تشکیلات اجتماعی؛ اتحادیه های کارگری شرکتهای کوپراتیوی، سازمانهای جوانان، تشکیلات ورزشی و دفاعی، انجمنهای مدنی، فنی و علمی بهره مند بوده و فعالترین و وظیفه شناس ترین اتباع از بین طبقه کارگر و سایر اقشار زحمتکشان در حزب کمونیستی(بلشویک) اتحاد شوروی که دسته پیشقدم زحمتکشان در مبارزه آنها برای تحکیم و ترقی و پیشرفت رژیم حکومت سوسیالیستی بوده و نقطه مرکزی و هدایت کننده تمام تشکلیلات زحمتکشان چه تشکیلات اجتماعی و چه دولتی میباشد، متحد می گردند.

اصل۱۲۷- مصونیت شخصی اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تامین می گردد. هیچکس را بدون حکم دادگاه و یا تجویز دادستان نمیتوان توقیف نمود.

اصل۱۲۸- مصونیت منزل و محرمانه بودن مکاتبات و مراسلات اتباع بوسیله قانون حفظ میشود.

اصل۱۲۹- اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به اتباع خارجی که بسبب دفاع از منافع و مصالح زحمتکشان یا فعالیت علمی و یا مبارزه ملی آزادی خواهانه مورد تعقیب می باشند، حق پناه و ملجاء واگذار می نماید.

اصل۱۳۰- هریک از اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی موظف است قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را مراعات نموده، قوانین را اجرا و دیسیپلین کار را رعایت کند، نسبت به وظایف اجتماعی با صداقت رفتار نموده، قواعد زندگانی را در جامعه سوسیالیستی محترم شمارد.

اصل۱۳۱- هریک از اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی موظف است مالکیت اجتماعی سوسیالیستی را که پایه و اساس مقدس و مصون رژیم حکومت شوروی و سرچشمه ثروت و اقتدار میهن و سرچشمه حیات با رفاهیت و مدنی تمام زحمتکشان است، حفظ و تحکیم نماید. اشخاصی که به مالکیت اجتماعی سوسیالیستی سوءقصد میکنند، دشمنان ملت اند.

اصل۱۳۲- نظام وظیفه عمومی، قانون بشمار میرود. خدمت نظام در صفوف نیروهای مسلح اتحاد جماهیر شوروی وظیفه افتخاری اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میباشد.

اصل۱۳۳- دفاع از میهن، وظیفه مقدس هر یک از اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی است. خیانت به میهن، نقض سوگند وفاداری، گرویدن بطرف دشمن، وارد آوردن خسارت و زیان به قدرت جنگی دولت و جاسوسی، از روی قانون به شدیدترین نحوی بمنزله بزرگترین جنایت مجازات می گردد.

فصل یازدهم

سیستم انتخابات

اصل۱۳۴- انتخاب وکلاء تمام شوراهای وکلای زحمتکشان: شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، شوراهای عالی جمهوری های متحده، شوراهای وکلای زحمتکشان ایالات و ولایات، شوراهای عالی جمهوری های خود مختار، شوراهای وکلای زحمتکشان ولایات خودمختار، شوراهای وکلای زحمتکشان نواحی، بخشها، شهر ها و قراء (استانسیاها، دهات ، دهکده ها، قشلاقها، دهکده های کوهستانی) از طرف انتخاب کنندگان بر اساس حقوق انتخابات عمومی، متساوی و مستقیم با رای مخفی انجام می گیرد.

اصل۱۳۵- انتخابات وکلاء، عمومی است یعنی تمام اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که بسن ۱۸ سال رسیده باشند اعم از نژاد و ملیت، جنس، عقاید مذهبی، درجه تحصیلات، مدت اقامت در محل معین، اصل و نسب اجتماعی، دارائی و سابقه، حق دارند در انتخابات وکلاء اشتراک ورزند به استثنای مجانین و اشخاصی که توسط دادگاه محکوم و از حق انتخابات محروم شده اند.

هریک از اتباع اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که به سن ۲۳ سال رسیده باشد اعم از تعلق نژادی و ملیت و جنس، عقاید مذهبی، درجه تحصیلات، مدت اقامت درمحل معین، اصل و نسب اجتماعی، دارائی و سابقه به وکالت شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی انتخاب می شوند.

اصل۱۳۶- انتخاب وکلا متساوی است یعنی هریک از اتباع دارای یک رأی بوده و تمام اتباع براساس برابری در انتخابات اشتراک می ورزند.

اصل۱۳۷- زنان مانند مردان از حقوق انتخاب کردن و انتخاب شدن بهره مند میباشند.

اصل۱۳۸- اتباعی که در ردیف نیروهای مسلح اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میباشند، مانند سایر اتباع از حقوق انتخاب کردن و انتخاب شدن بهره مند میباشند.

اصل۱۳۹- انتخاب وکلاء مستقیم است یعنی انتخابات تمام شوراهای وکلای زحمتکشان از شورای قراء و شهرها گرفته تا شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از طرف اتباع بلاواسطه بوسیله انتخابات مستقیم صورت می پذیرد.

اصل۱۴۰- هنگام انتخابات، انتخاب وکلاء با رأی مخفی بعمل می آید.

اصل۱۴۱- کاندیداها هنگام انتخابات در حوزه های انتخابیه معرفی می گردند.

سازمانهای اجتماعی و انجمنهای زحمتکشان، سازمانهای حزب کمونیست،‌ اتحادیه های کارگران، شرکت های کوپراتیوی، سازمان جوانان، انجمن های مدنی از حقوق معرفی کاندیدهای وکالت بهره مند میباشند.

اصل۱۴۲- هر یک از وکلاء موظف است در مقابل انتخاب کنندگان راجع به کار خود و کار شورای وکلای زحمتکشان گزارش دهد و ممکن است در هر موقعی بر طبق تصمیم اکثریت انتخاب کنندگان به ترتیبی که در قانون مقرر شده معزول گردد.

فصل دوازدهم

نشان، پرچم، پایتخت

اصل۱۴۳- نشان دولتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مرکب است از داس و چکش روی کره زمین در زمینه اشعه آفتاب که درون آن خوشه های گندم ترسیم شده و روی آن بزبان های جمهوری های متحده نوشته شده است: «پرولترهای تمام کشورها متحد شوید!» بالای نشان ستاره پنج گوشه منقوش گردیده است.

اصل۱۴۴- پرچم دولتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مرکب است از پارچه سرخ که در گوشه بالا نزدیک به چوب پرچم آن داس و چکش طلایی رنگ ترسیم شده است. عرض پرچم نسبت به طول آن مساوی یک به دو می باشد.

اصل۱۴۵- پایتخت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی شهر مسکو میباشد.

فصل سیزدهم

ترتیب تغییر دادن قانون اساسی

اصل۱۴۶- تغییر قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی فقط بر طبق تصمیم شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که با اکثریت اقلا دو ثلث آراء هریک از مجالس آن تصویب شده باشد، بعمل می آید.

توجه!

کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است

کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد