دوشنبه، ۲۱ اپریل ۲۰۰۸
واپسین روزهای دکتور نجیب الله
نویسنده: دمیتری ویرخوتوروف
برگردان: ع . ق . فضلی
واپسین روزهای محمد نجیب الله، رییس جمهور افغانستان بین سالهای ۱۹۸۶ – ۱۹۹۲، سبب بر انگیختن سوال های زیادی تا کنون میشود. همان طوری که وسیعاً معلوم است، نجیب الله، بعد از گرفتن کابل توسط مجاهدین در سال ۱۹۹۲، به دفتر نماینده گی سازمان ملل متحد در کابل پناه برده بود و مدت چهارسال را الی سال ۱۹۹۶ در آنجا بسر برد. بعد از آنکه نیروهای حکومت برهان الدین ربانی شهر را رها کردند، طالبان به دفتر نماینده گی سازمان ملل متحد رخنه کردند، نجیب الله را دستگیر کردند و بزودی وی را به دار آویختند. نکته مبهم و مورد بحث در این ماجرای تراژدی آن بود که، چرا نجیب الله ساختمان نماینده گی سازمان ملل متحد در کابل را ترک نکرد. روایات بسیار گوناگون پیش کشیده شده بود، در آن جمله از قبیل اینکه، رییس جمهور پیشین به مصونیت خود مطمئن بود، و همچنان به مصونیت نماینده گی سازمان ملل متحد، و احتمالاً بر این عقیده بود که آنجا پناهگاه قابل اطمینان میباشد. همچنان اقدامات حکومت ربانی روشن نبودند. نماینده های ایشان در مورد اینکه، آنها اشخاص حاوی پیام را نزد نجیب الله فرستاده بودند، مثل اینکه، حتی شخصاً وزیر امنیت دولتی، مارشال محمد فهیم نیز فرستاده شده بود، سخن میراندند، اما رییس جمهور پیشین از ترک کردن ساختمان سازمان ملل متحد خودداری کرد. در حال حاضر، روایت در مورد اینکه، نجیب الله فکر میکرد نماینده گی سازمان ملل متحد پناهگاه مطمئن میباشد، بمراتب متداول شده است.
ولی، اسحق توخی، دستیار پیشین نجیب الله، که تمام مدت این چهارسال را در دفتر نماینده گی سازمان ملل متحد یکجا همرای نجیب الله بسر برد، و در حال حاضر در یکی از کشورهای غربی زنده گی میکند، چندی قبل به این ماجرا روشنی انداخت و در بارهء جزئیات نا معلوم ملاقات نجیب الله با نماینده های حکومت ربانی در آستانه سقوط کابل در سال ۱۹۹۶ مطالبی اظهار داشت.
توخی اشاره میکند که، واگذاری کابل از طرف نیروهای حکومتی آنقدر یک اقدام یا عمل غیر مترقبه نبود. به اساس گفته ی وی، باشنده های کابل شاهد آن بودند که مدتها قبل از آمدنِ طالبان به کابل، بتدریج جنگ افزارها، تخنیک زرهی، مهمات، محصولات نفتی و غیره ذخایر از شهرِ کابل خارج شده و به پنجشیر انتقال داده میشد، و مقامات رهبری کشور، شامل ربانی و مسعود، در مقرِ خودشان در مرکز شهر بسر نبرده، بلکه در ناحیه ی خیرخانه در شمالِ کابل بسر میبردند. بدین معنی که همه چیز بخاطر تحویل شهر کابل برای طالبان و به عقب انداختن جنگ در وضعیت بمراتب مناسب برای مدافعه آماده گردیده بود.
توخی اظهار داشت، که بتاریخ ۲۶ سپتمبر ۱۹۹۶ در حدود ساعت دو بجه ی بعد از ظهر چند نفرِ مسلح به نماینده گی سازمان ملل متحد آمدند. آنها هیچگونه مکتوب و اسنادِ رسمیی را که هویت آنها را ثابت بسازد ارایه نکردند.
توخی میگوید: «من شخصاً همراه با مرحوم نجیب الله، پیش آنها رفتیم. افرادِ مسلح گفتند، که جنرال فهیم ایشان را به دنبالِ نجیب الله فرستاده».
نجیب الله پاسخ داد، که «وی ایشان را نمیشناسد و نمیتواند اعتماد کند، هر گاه رهبریِ آنها بسیار زیاد نگران حال وی هستند، در آن صورت خودِ جنرال فهیم شخصاً میتوانست بیاید و در موردِ این فیصله برایش اطلاع بدهد.»
توخی معتقد است، هنگامیکه یک هفته قبل از سقوطِ کابل، معاونِ نمایندهء سازمان ملل متحد شخصاً به کابل آمده بود و از نزدِ آقای ربانی تقاضا نمود که اجازهء خروج وی را بدهد، نجیب الله را میتوانستند که در آنزمان رها کنند.
به گفته ی توخی، رییس جمهور پیشین، معذرت خواست، گفت، که پیشنهادِ آنها را نمیتواند بپذیرد.
توخی معتقد است که در صورتِ پذیرشِ این پیشنهاد، ممکن بود نجیب الله در راهِ رفتن به پنجشیر به قتل برسد.
بنظرِ توخی، برهان الدین ربانی و احمدشاه مسعود در موردِ امنیت نجیب الله مواظبت زیاد نکردند. در طولِ مدت زمانِ پنجسال، سازمان ملل متحد و حتی شخصاً سر منشی سازمان ملل متحد چندین بار به حکومت ربانی مراجعه کرد که، نجیب الله را بگذارند که از کشور خارج شود اما جوابِ رد و منفی دریافت کردند.
علاوه بر آن، بعد از گرفتنِ کابل در سال ۱۹۹۲، به فرمانِ مسعود، ساختمانِ سازمان ملل متحد، جائیکه نجیب الله، برادرش و توخی با اطفال خود بسر میبردند، چندین بار موردِ اصابتِ راکت قرار گرفت. در این رابطه نماینده گی سازمان ملل متحد کتباً به حکومت مراجعه نمود که از زیرِ آتش گرفتنِ ساختمانِ خودداری کنند.
ولی، توخی مدعی است که گلوله باران ادامه داشت و در آنوقت در عقبِ ساختمان برای پناهنده ها پناهگاه اعمار گردید، جائیکه آنها الی سال ۱۹۹۶ بسر بردند.
توخی معتقد است، که مسبب اصلی در مرگِ نجیب الله احمدشاه مسعود بود. بر اساس این اظهارات مشاهده میگردد که، در آستانه سپردن کابل در سال ۱۹۹۶، مسعود کارها و وظایفِ زیادی داشت، و نجاتِ نجیب الله حتی با اهدافِ سیاسی وی، از قرار معلوم، شاملِ کارهای که از اولویت برخوردار بودند، نبود.
گمان نمیرود که مستقیماً با نظریاتِ اسحق توخی در موردِ مقصر بودنِ مسعود در مرگِ نجیب موافقت کرد، اما یک چیزی روشن است، آن اینکه برای مسعود بنزین و مهمات جنگی نسبت به زنده گی رییس جمهور پیشین افغانستان نجیب الله اهمیتِ زیادیِ داشت.
2006/05/15 09:56
ع . ق . فضلی
توجه!
کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است
کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد
Copyright©2006Esalat