رز سفید استالینگراد چه کسی بود؟*

دیپلوم انجنیر هاجره «امین»

رز سفید استالینگراد چه کسی بود؟ *

تاریخ ارسال به «اصالت»:

Sun, 6 Dec 2015 22:11:28

لیلیا لیتویاک (نفر سمت چپ) یکی از اولین خلبانان زن در جبهه شرق بود

لیدیا ولادیمیروونا لیتویاک خلبان جوانی بود که در کابین هواپیمای جنگنده ‌اش دسته‌ ای گل وحشی نگه می‌ داشت. او همزمان، در طول دوره فعالیتش به عنوان خلبان، یک دوجین از بهترین خلبان‌ های ارتش آلمان نازی در دوره جنگ جهانی دوم را ساقط کرد. به نوشته بیل ین، او از این نظر در میان زنان خلبان در تمام دوران رکورد دار است.

او پر از ویژگی‌های متضاد بود؛ دختری خجالتی که به زنی جوان و جسور بدل شد و این شهامت را داشت که برای تبدیل شدن به یک جنگاور دلیر قدم بردارد. یکی از انگیزه‌های او دفاع از آبرو و حیثیت خانوادگی‌اش بود که به خاطر برخی اتهامات دروغ منسوب به پدرش لکه‌ دار شده بود. پدر او در جریان تصفیه‌ های فراگیر استالین در سال ۱۹۳۷ میلادی کنار گذاشته شده بود. اما انگیزه دیگر لیدیا، نجات وطنش از دست ارتش مهاجم هیتلر بود.

او نماینده و نماد زنان بسیاری است. لیدیا – که لیلیا صدایش می‌ کردند– یکی از نمادهای نسلی از زنان جوان بود که هنوز زمان زیادی از دوران مدرسه‌ شان نگذشته بود، اما در سال ۱۹۴۱ میلادی، برای جنگ با آلمان اعلام آمادگی کردند و به زنان قهرمان نیروهای مسلح شوروی تبدیل شدند. اتحاد جماهیر شوروی تنها کشوری در طول جنگ جهانی دوم بود که زنانش به طور منظم در میدان نبرد حضور پیدا می‌ کردند.

شاید خود لیلیا هیچگاه تصورش را نمی‌ کرد، اما او برای بسیاری از زنان نظامی قرن بیست و یکم که قهرمانانه در جبهه‌ ها می‌ جنگند، نمادی از روحیه و شجاعت است.

در فرهنگ عامه او را "رز سفید استالینگراد" می ‌خوانند، اما در واقع، او روی بدنه هواپیمایش یک سوسن سفید نقاشی کرده بود. همین موضوع نشان می ‌دهد که داستان زندگی کوتاه و مرگ او تا چه اندازه با روایت‌هایی افسانه‌ای همراه شده است. هرچند در طول تاریخ، اسطوره‌ ها بر مبنای تفاوت‌ های که برخی افراد و رویدادها از سایرین دارند، شکل می‌گیرند.

لیلیا در ابتدا دختری ساده و بی‌ ادعا بود که می ‌خواست خلبان شود. او روز ۱۸ حوت ۱۹۲۱ (۲۷ اگست ۱۳۰۰) در مسکو به‌ دنیا آمد. وقتی ۱۲ سال داشت، روز هجدهم حوت "روز هوانوردی شوروی" نامگذاری شد و لیلیا بعدها به شوخی به دوستانش می ‌گفت که تولدش در روز هجدهم، علت نامگذاری این روز بوده است.

او هنوز ۲۰ ساله نشده بود که در یک باشگاه هوانوردی، هدایت هواپیما را یاد گرفت و به خلبانی استثنایی تبدیل شد. پس از آغاز جنگ بود که لیلیا برای عضویت در یکی از سه هنگ هوایی مختص زنان داوطلب شد. مسئول سازماندهی این هنگ‌ ها مارینا راسکووا، خلبان زن نامدار و رکوردشکن شوروی بود.

در سپتامبر سال ۱۹۴۲ میلادی، یعنی زمانی که همه برای نبرد سرنوشت ‌ساز استالینگراد آماده میشدند، لیلیا و گروه کوچکی از زنان دیگر به یک هنگ ویژه خلبانان برجسته منتقل شدند. آنها که قبلا مهارت و شجاعت خود را نشان داده و به اثبات رسانده بودند، در دوره‌ ای که به نقطه عطف جنگ تبدیل شد، وارد عرصه نبرد شدند. لیلیا با برخی از بهترین خلبانان ارتش آلمان نازی جنگید و آنها را یکی بعد از دیگری سرنگون کرد. او در یک ماه اول حضورش در نبردهای هوایی، پنج هواپیمای دشمن را ساقط کرد و اولین زنی بود که در میان خلبانان جنگی تاریخ جای گرفت.

در ماه‌ های بعد از آن، لیلیان ده‌ها بار عازم ماموریت‌های جنگی شد.

لیلیا با آن که در جریان درگیری‌ها جراحات خطرناکی برداشته بود، بر ادامه کارش اصرار داشت. او با شوالیه‌ های هوایی آلمان وارد نبرد های تک به تک میشد و بیش از ۱۰ بار از این نبردها پیروز بیرون آمد. هرچند در آن روزها در شوروی، سوابق و پیشینه سربازان چندان به دقت ثبت و ضبط نمی‌ شد و ممکن است تعداد نبردهای که لیلیا از آنها پیروز بیرون آمد، از این هم بیشتر بوده باشد.

بعد از ظهر روز اول اگست ۱۹۴۳ میلادی (۹ اسد ۱۳۲۲) در حالی که انبوهی از ابرها در حال فراگرفتن آسمان آبی‌ رنگ بر فراز تپه‌ های اوکراین بودند، لیلیا در آخرین نبردش شرکت کرد و بدون برجای گذاشتن کوچکترین ردی ناپدید شد. در آن روز کمتر از سه هفته به روز تولد ۲۲ سالگی ‌اش مانده بود. پیش از این، عکس او روی جلد مجله‌ ها چاپ شده بود و خودش به پاس دلاوری ‌هایش نشان‌ های زیادی دریافت کرده بود.

لیلیا تعداد پیروزی‌های لازم در نبردهای هوایی را برای دریافت بالاترین نشان شجاعت، یعنی ستاره سرخ قهرمان اتحاد شوروی داشت.

در سال ۱۹۷۹ میلادی، بقایای جسد لیلیا پیدا شد، ولی تا سال ۱۹۸۶ میلادی (نزدیک به هفت سال) طول کشید تا دستگاه اداری شوروی رسما نام او را از فهرست "مفقودالاثرها" خارج کند و اعلام شود که او "در حین درگیری کشته شده است."

چهار سال پس از اعلام رأی دستگاه اداری، در روز پنجم ماه می ۱۹۹۰ میلادی در کاخ کرملین از لیلیا نام برده شد. ۴۷ سال پیش از آن، او در خیابان‌ های مسکو قدم زده بود، آن هم در حالی که پایش به‌خاطر جراحات جنگی لنگ میزد.

در سال ۱۹۹۰ میلادی در برگزاری جشن‌ چهل و پنجمین سالگرد پیروزی شوروی در جنگ جهانی دوم در میانه مراسم اعطای نشان ‌ها، سرانجام لیلیا لیتویاک جایزه‌ ای که چند دهه قبل شایسته آن بود - یعنی نشان قهرمان اتحاد شوروی- را دریافت کرد.

* سایت فارسی بی بی سی

توجه:

کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است

کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد