چاک قیصر

چاک قیصر

چهارشنبه، ۲۰ می ۲۰۰۹

یا بعبارۀ دیگر چاکِ رستم

“Caesarian Sections”

نوشتهء: دوکتور فیض الله "رنی"

در طب معاصر یکی از عملیات های جراحی به نام "چاک قیصر" که هدف اساسی آن نجات طفل و مادر میباشد ،معرفی میشود. از روی نشانداده های آماری در جهان هر روز صدها نفر زنان حامله دار به واسطۀ این عملیات جراحی نجات میابد این عملیات نام اش را از نام یولت سیزر که صد سال قبل از میلادی گویا اولین مرتبه به واسطه این اصول جراحی تولد یافته است، پیدا نموده است.

بیشک، این واقعه تاریخیست و یولت سیزر هم شخصی نمایان تاریخی میباشد. از این جهت، در تمام دنیا این عملیات جراحی “Caesarian Sections” نامیده شده است.

اما به همگان معلوم است، که حکیم فردوسی طوسی در "شاهنامه" به طوری خاصه بی حس کنی و رفت این عملیات نام برده را چنین تصویر نموده است:

ز بس بارکو داشت اندرود

همی راند رودابه از دیده خون

شکم سخت شد فربه و تن گران

شد آن ارغوانی رخش زعفران

چنین تاگهی زادان آمد فراز،

به خواب آرم بدش نیاز

چنان شد که یکروز از او رفت هوش

از ایوان دستان برآمد خروش

به دل آن گهی ذال اندیشه کرد

وز اندیشه آسان ترش گشت درد

همان پر سیمرغ اش آمد به یاد

بخندید و سن دخت را مژده داد

چنین گفت سیمرغ کین غم چراست؟

به چشم هژیبر اندرون نم چراست؟

بیاور یکی خنجر آب گون

یکی مردی بینا دل و پرفسون

نخستین به می مرامست کن

زی دل بیم اندیشه را پست کن

تو بین گر، که بینا دل افسون کند

زی صندوق تا شیر بیرون کند

بکافد تهی گاه سروی صحی

نباشد مر اورا زی درد اگهی

وز او بچه شیر بیرون کشد

همه پهلوی، در خون کشد

وز آن بدوزد کجا کرد چاک

ز دل دور کن ترسی اندوه باک

گیاهی که گویم تو با شیر و مشک

بکوب بکن هر سه در سایه خشک

بیامد یکی موبدی چرب دست

مرا آن ماه رو را به می کردمست

بکافد بی رنج پهلوی ماه

بتابد مرا بچه را سر ز راه

چنین بی گزندش برون آورد

که کس در جهان شگفتی ندید

شبانروز مادر ز می خفته بود

ز می خفته و دل زهوش رفته بود

همان زخم گاه اش فرو دوختند

به دارو همه در بسپوختند

چو از خواب بیدار شد سروی بون

به سندخت بکشاد لب به سخن

مرا آن بیچاره پیش او تاختند

به سان سپهری برافروخنتند

به یکروزه گفتی، که یکساله بود

یکی توده ئی سوسن لاله بود

بخندید از آن بچه سروی صحیح

بدید اندر وفری شهنشاهی

بگفتا برستم غم آمد به سر

نهادند "رستم" اش نامی پسر

از این تصویر بعدی چنین برمیآید، که رودابه در آخرین ماه آبستن بودن شبه تشخیص (طب معاصر) کیسا تنگ فانکوسونلی (کیسا تنگ کلینکی) کیس که ممانعت روند تولد از سبب نابرابری اند از یزسری طفل و کیس تولد کننده میباشد.(کارپین پولاد) مبتلا گشته استواین تشخیص نشان داده پوره برای انجام دادن عملیات در بالا ذکر شده میباشد. به این خاطر سیمرغ فرموده است، تا رودابه را می نوشانده بی هوش کند "Per Os Anesthesia" و جراح پهلوی رودابه چاک نموده طفل را بیرون آورد. و سپس پهلوی بانو را دوخته، زخم را به گیاه، که با شیر و مشک آمیخته شده است، بسته کند و همین طور هم کردند. رودابه، که از تاثیری می یک شبانروز در خواب بود، بیدار شده کودک را دیده خندید و سبک آه کشید و گفت "رستم" یعنی از درد و رنج رها یافتم. از این خاطر طفل را رستم نام نهادند. این واقعه تاریخی، که در "شاهنامه" تصویر شده است، تقربیاً به عصرهای ۵ -۶ پیش از میلاد (یا شاید از آن هم پیش) برابر شده میتواند و برعکس این سال تولد یولت سیزر صد سال پیش از میلادی میباشد.

دلیل در عصر پیش از میلاد (و از این هم پیشتر) به وقوع آمده است این سنه را چنین شرح دادند ممکن است: آخرین شاه هخامنشیها دارا۱ در سال ۳۳۱ تا میلاد از طرفی اسکندر مقدونی کشته شده است. با همین اسکندر مقدونی به پادشاهی ۳۳۰ سال هخامنشی ها خاتمه گذشته است. از این جهت، که آغاز دولتداری هخامنشی ها به سال ۶۶۱ عصر (۵) پیش از میلاد برابر میآید.

بابا جان غفوراف در "تاجیکان" آغاز دولت داری هخامنشی ها را از پادشاهی کوراوش که مربوط به سالهای ۵۶۰-۵۳۰ پیش از میلاد است. بیان میکند. تفاوت در ۱۰۰ سال است و علاوه بر این قید نموده است، که پیدایش نخستین پادشاهی دولت در ایران به عصرهای ۶ -۶ پیش از میلاد تعلق دارد (تاجیکان، سال ۸۹ دوشنبه، عرفان ۱۹۸۳) و شاید دوری پادشاهی منوچهر و تولدی رستم دستان هم به این دورها یعنی عصرهای۹-۷ تا میلاد برابر باشد.

گرچند که شاهنامه اثر بدیعی باشد، هم فردوسی بسیار سوژه های تاریخی در آن از تاریخی فارس نام اثر طیبی دربار ارد شیری دو (آخر سلطنت اش ۳۵۸ پیش از میلاد) کیتس داخل نموده است (بابا جان غفوراف "تاجیکان" کوچه ۱.سی ۱۱۳).علاوه بر این ستاتم ایلاغزاده در بیان داستان بهرام چوبینه چنین آورده است: "صرف نظر از نکته های افسانۀ و نیمه افسانه ئی که تا زمان فردوسی به قصه "بهرام چوبینه" آمیزش یافته بودند در "شاهنامه" هم مضمون کرده شده اند، شاعر بزرگ وقایع تاریخی را اساساً درست و راست بیان میکند".

از لحظ دیگر هرچند که سوژه های "شاهنامه" بسیار خصوصیات افسانه ئی و از حقیقت حال دور داشته باشد، هم ادعائی با راهی جراحی نجات دادن مادر و کودک در عصرهای ۶-۵ (و شاید پیشتر) پیش از میلاد یک شعوری پیش قدم و پروگرسیوی میباشد. از روی حساب نه چندان مشکل این ادعا در شرق نسبت به غرب ۴۰۰-۵۰۰ سال (شاید ۶۰۰-۸۰۰ سال) پیشتر به وقوع آمد.

بنابر این عدالت تاریخی و فرهنگی مارا وادار میسازد، که این عملیات را به نام چاک معرفی نماییم، زیرا معنی کلمه "رستم" راه یافتن است و عوض نمودن مفهومی "چاک قیصر" به "چاک رستم" یعنی چاک خلاصی (ایزوبلوشی سیچینی) منطقناًهم میبود.

توجه !