دسيسه های پنهان از پاکستان تا افغانستان

)شمشاد(

 

بحران در پاکستان

صدور فرماني از سوي پرويز مشرف، رئيس‌جمهور پاكستان  كه در چارچوب آن آزادي‌هاي رسانه ‌اي محدود شده و دولت در چارچوب آن از اختيارات بيشتري براي تعطيل كردن شبكه‌هاي تلويزيوني و جلوگيري از ادامه كار رسانه‌هاي تحريري برخوردار مي‌شود اعتراض گروه‌هاي سياسي اين كشور را برانگيخته است.

براساس فرمان جديد مشرف، كميسيون نظارت بر فعاليت‌هاي رسانه‌اي پاكستان از اين پس محق به قانونگذاري در حوزه رسانه‌اي بدون نياز به جلب موافقت پارلمان، تعطيل كردن شبكه‌هاي تلويزيوني و جلوگيري از ادامه فعاليت رسانه‌هاي خبري فاقد مجوز يا آناني كه از قوانين تخطي ‌كنند، خواهد بود.

اگرچه دولت پاكستان پيش از اين نيز با اقداماتي چون قطع برق دفاتر مركزي شبكه‌هاي تلويزيوني خصوصي و پاره‌اي نشريات مانع از فعاليت آن‌ها شده بود اما اين فرمان بستر لازم براي قانونمندشدن اقداماتي از اين دست را فراهم مي‌آورد .به‌ظاهر هدف اصلي مشرف از صدور اين فرمان جلوگيري از بالا گرفتن مناقشه سياسي جاري در اين كشور است .

گروه‌هاي سياسي مخالف دولت مشرف اين فرمان را يكي از آخرين تاكتيك‌هاي دولت براي مهار بحراني توصيف كرده‌اند كه با عزل افتخار محمد چودري، قاضي ارشد دادگاه عالي پاكستان آغاز شد .به تاكيد مخالفين اين فرمان همچنين ناقض وعده‌هاي مشرف براي تكوين رسانه‌هاي آزاد است و اهرم فشاري براي محدودكردن شبكه‌هاي تلويزيوني مستقل اين كشور تلقي مي‌شود كه تعدادشان به حدودشصت شبكه مي‌رسد  . مشرف فرمان جديد خود را در زمان تعطيلات پارلمان صادر كرده است.

در اين فرمان تأكيد شده با درنظرداشت تعطيلي پارلمان و شرايط خاص كشور مفاد آن لازم‌الاجراست. با اعلام اين خبر حدود دوصد خبرنگار پاكستاني در برابر دفتر مركزي نظارت بر رسانه‌هاي دولت پاكستان در اسلام‌آباد،  تجمع كرده و به اين فرمان اعتراض كردند .به گمان انها اعطاي حق قانونگذاري به اداره نظارت بر رسانه‌ها علاوه بر نقض قانون اساسي پاكستان كه حق قانونگذاري را به طور انحصاري به پارلمان تفويض كرده، اختياراتي گسترده به اين مجموعه مي‌دهد كه در نفس خود مي‌تواند ناقض آزادي رسانه‌ها باشد.

اگرچه گفته مي‌شود مشرف با هدف جلوگيري از پوشش خبري مناسب ناآرامي‌ها فرمان جديد را صادر كرده اما اين احتمال هم وجود دارد كه اين اقدام با هدف جلوگيري از گسترش دامنه اعتراض مخالفين سياسي پاكستان به اصرار مشرف بر حفظ پست رهبري قواي مسلح در كنارکرسي رياست‌جمهوري صورت گرفته باشد.

علاوه بر اين دادگاه عالي پاكستان قرار است به چند مورد شكايت شهروندان اين كشور پيرامون نقش سازمان اطلاعاتي ارتش پاكستان (ISI) در مفقودشدن چند تن بپردازد كه در ضمن آن‌ها ISI به انجام اقدامات فراقانوني و نقض حقوق مدني افراد به دليل بازداشت افراد بدون حكم قضايي متهم شده است.

ارتش طي روزهاي اخير به‌وضوح خواستار برگزاري نشست‌هاي دادگاه عالي براي رسيدگي به اين دوسيه در غياب خبرنگاران و حضور بستگان شاكيان دوسيه شده است.

روند اجرايي برگزاري انتخابات پارلماني پاكستان در حالي با ثبت نام از واجدين شرايط راي دادن كليد خورد كه اعتراض‌‌هاي پراكنده گروه‌هاي مخالف دولت پرويز مشرف، رئيس‌جمهوري كماكان ادامه دارد .تظاهرات شهر كراچي، بزرگترين شهر پاكستان در جنوب اين كشور به دعوت ائتلاف ششگانه احزاب مخالف دولت موسوم به متحده مجلس عمل برگزار شد كه حاضران در آن ضمن سردادن شعارهايي در حمايت چودري افتخار محمد، رئيس سابق ديوان عالي پاكستان از سياست‌هاي دولت انتقاد  كردند .احزاب مخالف با اين ديدگاه كه پاكستان در شرايط سياسي مناسبي قرار ندارد تصميم‌هاي اخير مشرف كه در چارچوب آن محدوديت‌هايي براي قوه قضاييه اين كشور و فعاليت رسانه‌هاي مستقل به وجود آمده را نشان زورگويي عليه جمهوريت تلقي كرده‌اند.

اگرچه دولت مشرف به فاصله كوتاهي پس از صدور فرماني از سوي او كه فعاليت رسانه‌‌اي را  زير نظر كميسيوني دولتي قرار داد ناچار به اجتناب از اعمال آن شد اما اين اقدام و ساير تلاش‌هاي اسلام‌آباد براي جلوگيري از گسترش دامنه اعتراض‌ها تاكنون نتيجه‌اي در بر نداشته است.

اين تظاهرات همزمان با شروع ثبت نام از راي‌دهندگان پاكستاني در انتخابات مجلس ملي فدرال پاكستان كه براي اواخر سال جاري ميلادي پلان  شده است، برگزار شد . دولت تبليغات گسترده‌اي را براي ترغيب مردم به مشاركت در اين انتخابات راآغاز كرده است . ريچارد بوچر، معاون وزير امور خارجه ايالات‌متحده در امور آسياي مركزي و جنوبي براي گفت‌وگو با مقامات پاكستان راهي اسلام‌آباد شد.

روزنامه اردو زبان نواي وقت اعلام كرد: بوچر به همراه دستور كاري پنج ماده‌اي به پاكستان مي‌رود كه مهمترين موضوع مطرح در آن لزوم مهار بحران ناشي از بركناري چودري است . خودداري از اعلام وضعيت فوق‌العاده در پاكستان، ابقاي مشرف در پست رياست جمهوري و تعيين نخست‌وزير از احزاب بزرگ جناح مخالف از ديگر رئوس مذاكرات بوچر و مقامات پاكستان خواهد بود.

پرويز مشرف با وجود انتقادات موجود، قصد دارد پيش از انتخابات پارلماني از سوي نمايندگان کنوني پاکستان بار ديگر براي پنج سال به عنوان رييس جمهور انتخاب شود .حاکم نظامي پاکستان که در سال 1999 در کودتايي بدون خونريزي بر سر کار آمد، احتمالا به ترکيب کنوني پارلمان اطمينان دارد اکثريت را از آن خود خواهد کرد .اپوزيسيون اين برنامه مشرف را به شدت غيردموکراتيک خوانده و ضمن انتقاد از رييس جمهور پاکستان خواسته است يونيفورم خود را کنار گذاشته و خود را در برابر پارلماني جديد بيازمايد.

شرايط دشوار و نامشخص سیاسی در پاکستان که در پي بركناري افتخار چادهوری رئیس محکمه عالی کشور، در ماه مارچ توسط رئیس جمهور پرويز مشرف شروع شد، نگرانیها ميان مسئولان آمريكايي را شدت بخشيده است .محاسبات آنها نشان مي‌دهد که مشرف اكنون پشتیبانی طبقه متوسط و جامعه تجار را از دست داده‌است و موقعيت او به عنوان متحد آمريكا در جنگ افغانستان و جنگ عليه تروريسم به شدت تضعيف شده است. منابع خبري در كاخ سفيد مي‌گويند، تشخیص دستگاه های اطلاعات محرمانه بر این است که مشرف، بر چالش‌های کنونی فائق خواهد شد.

بنابراین مقامات آمريكايي درخواستهای بعضی از جمهوریخواهان محافظه‌کار برای فراهم سازی امکان کنارگذاشتن مشرف، از قدرت را رد می‌کنند. به جای آن، آنها بدون سر و صدا مشرف، را در دادن پاسخ مثبت به درخواستها برای اصلاحات سیاسی ترغیب می‌کنند. بزرگترین نگرانی آمريكا آن است که مشرف، این درخواست‌ها را  نادیده گرفته و در انتخابات اواخر امسال دست به تقلّب و دستکاری آرا بزند. این پیامی بود که ریچارد باوچر، مقام ارشد وزارت امورخارجه در امور جنوب آسیا  در دیدار اخير خود از اسلام آباد در گفتگوی خود با مشرف به او داد . در حالی که مقامات آمريكا نگران افزایش احساسات ضدآمریکایی در بین نخبگان غیر مذهبی  و اسلامگرایان محافظه کار هستند، بسیار دقت می‌کنند که چنین به نظر نیاید که در امور سیاست داخلی پاکستان دخالت می‌کنند.

ولی در خلوت، مقامات آمریکایی ترجیح می‌دهند که نخست‌وزیر اسبق بی نظیر بوتو اجازه بازگشت به پاکستان را یافته و اگر در انتخابات پیروز شود در قدرت با مشرف شريك شود . بوتو به مدعی پست ریاست جمهوری از حزب دمكرات يعني سناتور هیلاری کلینتون، نزدیک است و در صورتی که کلینتون، رئیس جمهور شود بوتو، می‌تواند امیدوار به پشتیبانی او باشد.

انگليس، آمريکا و پاکستان

وضعيت نا آرام پاكستان نه به خاطر سيلي نابودگر كه صدها كشته و زخمي برجاي گذاشت. و حتي نه به دليل ادامه خشونت‌هاي سياسي ناشي از بركناري قاضي محکمه عالي پاكستان، كه به علت تشديد فشارهاي داخلي  و  خارجي  براي سركوب تروريست هاي پناه گرفته در مناطق بي‌قانون اين كشور است .شرارد كوپر كولز سفير انگليس در افغانستان چندي پيش در گفت‌وگو با يك شبكه راديويي در انگليس گفت:  لندن بايد تا دهه‌ها بعد حضور خود را در افغانستان حفظ كند. او افغانستان را يكي از مهم‌ترين اولويت‌هاي سياست خارجي انگليس خواند و سه عامل را در توضيح  و استدلال حضور بلندمدت و اجتناب‌ناپذير انگليس در افغانستان نام برد .اين سه دليل مبارزه با تروريسم، توسعه اقتصادي و تعهد به استقرار يك دولت با ثبات در كابل بود. در حقيقت انگليس در حال افزايش تعداد نيروهايش در افغانستان است و مي‌خواهد شمار نيروهاي هفت هزار نفري‌اش را در افغانستان تا ده درصد افزايش دهد.

چه چيز افغانستان را تا اين اندازه براي انگليس خاص و ويژه كرده است؟ انگليس همواره معتمد ائتلاف و هم‌پيماني آمريكا و اروپا بوده‌ است. اهميت افغانستان در ملاقات‌هاي گذشته سه مقام ارشد آمريكايي از اسلام‌آباد نمود بيشتري يافت . اين سه مقام يعني جنرال ويليام فالون رئيس فرماندهي  مركزي آمريكا، جان نگروپونته و ريچارد بوچر معاونان وزير خارجه، در آستانه سفر برنامه‌ريزي شده وزير خارجه پاكستان به واشنگتن، به اسلام‌آباد رفتند . واشنگتن با اعزام اين سه تن در واقع تصميم گرفت موضوعات بسيار مهمي را با پرويز مشرف رئيس جمهور پاكستان در ميان بگذارد. مقامات آمريكايي از مذاكرات و ديدارهايشان راضي بودند . حامد كرزي از اولويت‌هاي واشنگتن آگاه است.

او گفته است كه شش سال جنگ ديگر صبر افغانستان را سرريز كرده و اين را هم مي‌داند كه حرف‌هايي كه درباره احياي دمكراسي در پاكستان زده مي‌شود تاثيري بر واشنگتن ندارد. چرا مشرف اكنون چنين اهميتي پيدا كرده است؟ در برنامه جهاني انگليس و آمريكا، ملاحظات بزرگ و كلي همواره بر وقايع روزانه ارجحيت داشته است .موقعيت مشرف به عنوان يك متحد مي‌تواند اهميت زيادي در اين برنامه بزرگ داشته باشد . در سياست منطقه‌اي انگليس و آمريكا، پاكستان به خط مقدم تبديل شده است. اين محوريت پاكستان را مي‌توان با دوراني در اين كشور و در زمان حكومت ضياء‌الحق تشبيه كرد.

اكنون بار ديگر اسلام افراطي با ريشه‌هاي ‌نظاميگيري در ژئوپلتيك آسياي ميانه احيا شده است.

جنگ سرد جديد موجب شده تا غرب بار ديگر به اهميت آسياي ميانه توجه كند. اكنون كانون نزاع تنها گاز و نفت نيست . همان‌طور كه فرانك اشتين ماير وزير خارجه آلمان بعد از نشست وزراي خارجه اروپا در لوگزامبورگ گفت:  اروپا طرح گسترده و وسيعي در نظر دارد كه ارتباطات اقتصادي و بخش انرژي تنها بخشي از آن است .به گفته وزير خارجه  آلمان، ثبات سياسي بخش مهمي از اين طرح است و اين ثبات ممكن است به دليل بي‌ثباتي در مناطقي از جنوب مانند افغانستان به خطر بيافتد.

تلاش‌هاي انگليس و آمريكا براي به‌دست آوردن يك شريك نيرومند در آسياي ميانه اكنون تشديد شده است. سفر مقامات آمريكايي به تركمنستان بعد از ديدار از اسلام‌آباد نشان دهنده آن است كه لندن و واشنگتن به سرعت به دنبال كامل كردن برنامه خود هستند . تركمنستان و پاكستان براي عمليات‌ها و فعاليت‌هاي ناتو در آسياي ميانه بسيار مهم هستند. هر دوي اين كشورها هم‌مرز ايران هستند و از اين نظر هم مي‌توانند به كامل شدن برنامه‌هاي آمريكا در قبال ايران هم كمك كنند . پاكستان موقعيت سياسي و جغرافيايي منحصر به فردي دارد و مي‌تواند بر استراتژي آمريكا و انگليس در قبال ايران و آسياي ميانه تاثير جدي بگذارد. بعضي منابع خبري در پاكستان مي‌گويند، سياست‌هاي پاكستان اساساً از سوي دفتر ديك‌چني هماهنگ مي‌شود.

چني ارتباط شخصي نزديكي با مشرف دارد و هرگونه انتقاد از او را رد مي‌كند . شخصيت‌هاي بانفوذ در آمريكا و انگليس اخيراً مي‌گويند كه منافع مشروع پاكستان در افغانستان بايد تامين شود . ملكوم ريفكيند وزير خارجه و دفاع پيشين انگليس چندي پيش در روزنامه اينديپندنت نوشت، هدف ما اكنون بايد به‌دست آوردن حمايت پاكستان باشد. اين حمايت از طريق تهديد يا تخريب به‌دست نمي‌آيد. بايد شيوه هوشمندانه در پيش گرفت.

اين مقام سابق انگليسي دو مورد از منافع ملي پاكستان را كه  تاكنون از سوي غرب ناديده گرفته شده  برشمرد. اولين آنها مشكل پشتون و بلوچ پاكستان از نظر قومي و قبيله‌اي است و ديگري تاثير پديده طالبان بر اختلافات ديرينه هند و پاكستان بر سر كشمير .به نوشته او، هند در افغانستان حضور پيدا كرده و اوضاع را تحت تاثير خود قرار مي‌دهد تا پاكستان را تضعيف كرده و او را از مسائل مربوط به سرحدات منحرف كند .براي برطرف كردن اين نگراني بايد هند را به كاهش نقش و حضورش در افغانستان تشويق كرد. از سوي ديگر بايد دولت افغانستان را مجبور كرد كه خط ديورند را به عنوان مرز ميان پاكستان و افغانستان به رسميت بشناسد . اما فهرست خواسته‌هاي مشرف به اين كوتاهي نيست. او مي‌داند نقشي كه پاكستان قرار است در برنامه منطقه‌اي آمريكا ايفا كند بسيار خطرناك است. يكي از خطرات اين برنامه اين است كه اسلام‌آباد را رو در روي كشورهاي منطقه قرار مي‌دهد . درخواست مشرف اين است كه دولتي در كابل استقرار يابد كه پاكستان بر آن نفوذ داشته باشد؛ اين نيازمند نوعي دادوستد جدي در هر دو طرف است.

طالبان يك جنبش يك‌جانبه نيست. به غير از يكي دو كشور كه ممكن است طالبان را به شيوه سنتي آن فرض كنند، بقيه مي‌دانند كه طالبان يك عنوان كلي كه به طيفي گسترده از افغان‌هاي بي‌خانمان شده و مخالف اطلاق مي‌شود .اين گروه علاوه بر افراد مذهبي شامل سرمايه‌گذاران، كارشناسان سياسي و حتي شبه‌نظاميان و افراد تحت نفوذ خارجي هم مي‌شود. آنها كه قدرت در دست دارند و آنها كه اين جنبش را از پشت پرده رهبري مي‌كنند لزوماً يكي نيستند. طالبان رهبري تركيبي دارد . از همان زمان كه طالب‌ها از مدارس مذهبي پاكستان بيرون آمدند و با پيشروي به سوي كابل داعيه حكومت‌داري به راه انداختند، حرف و حديث‌هاي بسياري درباره ماهيت آنها وجود داشت . اكنون اين احتمال وجود دارد كه سرويس اطلاعاتي پاكستان همان طالبان گذشته را با تغييراتي دوباره براي به‌دست گرفتن قدرت به كابل بفرستد.

شايد حذف مهره‌هايي از رهبران طالبان در مسير همين استراتژي باشد . آنچه مسلم است اين‌كه گلبدالدين حكمتيار اكنون دوباره به عرصه قدرت بازگشته است. او در گذشته و در دهه 1980 و نيمه 1990 از مهره‌هاي مطلوب سرويس اطلاعاتي ارتش پاكستان بود. اما واكنش واشنگتن در مقابل حكمتيار چه خواهد بود؟ او در اسناد واشنگتن به عنوان يك تروريست خطاب مي‌شود. اما از نظر واشنگتن آنچه حكمتيار را به عنصري مطلوب تبديل مي‌كند نفرت او از روسيه است.

آمريکا، پاکستان و افغانستان

رهبران پاكستان و افغانستان كه مدتهاست يكديگر را با چوب طرفداري از تروريسم و طالبان و القاعده مي‌كوبند و بدترين حملات لفظي را نثار يكديگر مي‌كنند، دراخرين تحليل با همه فحش وناسزا درانقره پاي ميز مذاكره نشستند تا درباره چگونگي مقابله با طالبان به طور مستقيم و بدون واسطه گفتگو كنند و راه حلي بيابند .نتيجه اين گفتگوي چند ساعته توافق دو طرف بود براي همكاري اطلاعاتي و مقابله با پناه دهندگان به تروريستها و يا مراكز آموزشي و منابع مالي آنها. 

بعد از اين ديدار كه رهبران تركيه آن را تدارك ديده بودند حامدكرزي و پرويز مشرف بيانيه مشتركي منتشر كردند كه در آن بر تعهد دو طرف براي مقابله با تروريسم تاكيد شده است .دو طرف متعهد شده‌اند كه با همه عواملي كه عليه دولت‌هاي هر يك از طرفين فعاليت مي‌كنند برخورد نمايند. آنها همچنين بر تعهد خود براي حمايت از ميانه‌روي و مبارزه با همه اشكال تندروي و تروريسم تاكيد كردند.

كرزي و مشرف بعد از اين ديدار فقط به عكس گرفتن با رئيس جمهور و نخست وزير تركيه در مقابل دوربين خبرنگاران بسنده كردند و به هيچ پرسشي جواب ندادند.

شش سال از شروع جنگ آمريكا در افغانستان و سرنگوني طالبان در اين كشور مي‌گذرد اما حملات نيروهاي طالبان همچنان ادامه دارد و اين درگيري‌ها هر روز از ميان شبه نظاميان طالب نيروهاي آمريكايي و اروپايي مستقر در افغانستان و غيرنظاميان افغان تلفات مي‌گيرد . تنها در دور جديدي از عمليات ناتو در جنوب افغانستان شروع شده، بيش از صدها نظامي‌طالبان كشته شدند. هر بار كه چنين درگيري صورت مي‌گيرد و تلفات آن مشخص مي‌شود، رسانه‌‌ها خبر آن را اينگونه اعلام مي‌كنند كه خونين‌ترين عمليات در چند سال گذشته بوده‌است. اما هيچكدام از اين درگيري‌ها آخرين درگيري نيست و باز هم ادامه دارد.

پاكستان مي‌گويد نزديك به هشتاد تانود هزار سرباز پاكستاني در مناطق مرزي اين كشور مستقر شده و يك هزار بازرسي در مرزهاي پاكستان ايجاد شده‌اند تا فعاليت و رفت و آمد نظاميان طالب از افغانستان به خاك اين كشور محدود شود. اما دولت كرزي و دولت‌هاي غربي و ناتو، پاكستان را به كم‌كاري و گاه همكاري متهم مي‌كنند .كي از دلايل محكم اين دولت‌ها براي چنين اتهامي‌توافقنامه سال گذشته دولت مشرف با مناطق قبيله ‌نشين شمال پاكستان است . مشرف مي‌خواست با اين توافقنامه از شدت حملات نظاميان طالب والقاعده مناطق قبيله نشين به نيروهاي امنيتي دولت در اين مناطق بكاهد. اما برخي گزارش‌ها حاكي از اين بود كه ملامحمد عمر رهبر طالبان در پس اين توافقنامه صلح قرار داشت.

دولت مشرف بر اساس اين توافقنامه و در مقابل آرامش اين مناطق قبيله نشين، از شدت عمل خود در محدود كردن يا برخورد با نظاميان مخالف مي‌كاست .اين اقدام مشرف با فشار و مخالفت شديد غرب و به ويژه آمريكا رو به رو شد به طوري كه در كنگره صحبت از قطع كمك‌هاي مالي واشنگتن به دولت مشرف به ميان آمد . در همين حال وزارت امور خارجه‌ آمريكا در تازه ‌ترين گزارش خود اعلام كرد: نظاميان طالبان و فعاليت‌هاي آن‌ها در افغانستان هنوز يك تهديد جدي براي ثبات منطقه است.

در اين گزارش آمده است، نيروهاي طالبان علاوه بر دريافت بودجه با قاچاقچيان مواد مخدر همكاري كرده و در مناطق قبيله‌نشين پاكستان پناهگاه‌ مي‌گيرند. پاكستان هم‌چنان يك منبع مهم براي اين افراد و يك پناهگاه امن براي رهبران اين گروه تروريستي محسوب مي‌شود .

گروهي كه در نيمه دهه 1990 سرويس‌هاي اطلاعات ارتش پاكستان آن را تشكيل داد تا كشور همسايه را در چنگ خود بگيرد اكنون به معضلي براي پديدآورندگان آن تبديل شده است.

ازجانب ديگرريچارد هالبروك، نماينده پيشين ايالات متحده در سازمان ملل نيز با اشاره به كاهش حمايت‌هاي مردمي از كرزي و نارضايتي افغان‌ها از سياست‌هاي دولت كرزي پيروزي ناتو بر طالبان را آزمون بزرگ براي اين سازمان عنوان كرد .هالبروك با اقرار به اين‌كه عملكرد دولت كرزي موجب شده حمايت از دولت او به حداقل برسد اين مسأله را يكي از مؤلفه‌هاي تضعيف ناتو در افغانستان توصيف كرد و به‌طور تلويحي به نگراني‌هاي عميق غربي‌ها از احتمال شكست ناتو از طالبان و به چالش كشيده شدن اقتدار و مشروعيت نظامي اين پيمان نظامي اشاره كرد.

قتل و کشتار در افغانستان

نامشخص بودن برنامه های ناتو در زمینه مبارزه با طالبان و به صورت عموم تروریسم ، همچنان موجب کشتار غیرنظامیان درافغانستان می شود . خبرها حاکی از آن است که درحملات اخیر ناتو به ولایت هلمند بیش از چهل نفر کشته شده اند. گفته می شود هلمند توسط جنگنده های ناتو هنگامی بمباران شد که کاروان نیروهای ناتو هدف حمله طالبان قرار گرفت. درگذشته نیز در حملات هوایی ناتو به مواضع طالبان ، بیشترین آسیب ها متوجه مردم عادی شده بود .

بدنبال افزایش کشتار غیرنظامیان توسط ناتو ، دربرخی شهرهای افغانستان تظاهرات گسترده ای علیه قواي ائتلاف برگزار شد . اگرچه برخی نهادهای بین المللی ازجمله سازمان ملل متحد به انتقاد از عملکرد ناتو در کشتار غیر نظامیان پرداخته اند ، اما هیچ اقدامی برای توقف حملات هوایی بی هدف ناتو انجام نداده اند .

 مردم افغانستان خواهان جواب گويي و تغییر عملکرد ناتو هستند ، اما سکرترجنرال ناتو کشتار غیر نظامیان در جریان بمباران مواضع طالبان را اجتناب ناپذیر خوانده است.

به اعتقاد کارشناسان افزایش کشتار غیرنظامیان در جریان حملات هوایی ناتو نشان دهنده بی هدف بودن عملیات نیروهای خارجی درمبارزه با تروریسم است.  بمباران وسیع مناطق مسکونی  با ادعای پناه گرفتن طالبان در میان مردم ، تنها به آسیب دیدن بیشتر مردم عادی این کشور منجر می شود.

محافل نزدیک به ناتو معتقدند ، نیروهای ناتو به دلیل احتمال افزایش تلفات درعملیات زمینی ، بیشتر از بمباران های هوایی برای مبارزه با طالبان استفاده می کنند.

 نیروهای ناتو که با شعار کمک به بازسازی وارد افغانستان شدند به دلیل ورود به فاز نظامی دچار از هم گسیختگی شده اند . به همین دلیل بسیاری از کشورهای بزرگ اروپایی عضو ناتو ازجمله آلمان ، اسپانیا و فرانسه به مخالفت با طرح های آمریکا در افغانستان پرداخته اند. در اجلاس ناتو در سویل اسپانیا ، وزرای دفاع اسپانیا ؛ آلمان ، فرانسه و برخی دیگر از کشورها بر تمرکز ناتو بر تجهیز و آموزش اردو و پولیس افغانستان تاکید کردند. به نظر می رسد وجود اختلف نظر درمیان اعضای ناتو باعث ناکارآمدی نیروهای نظامی آن شده است. فعالیت های نظامی ناتو علیه طالبان که اغلب به کشتار غیرنظامیان منتهی می شود ، نشان دهنده عملکرد ناموفق ناتو در تحقق وعده های خود درافغانستان است.

درپي افزايش انتقادهاي داخلي و بين المللي از عملکرد ناتو در کشتار غيرنظاميان در افغانستان سکرترجنرال ناتو به نارضايتي مردم از حضور نيروهاي غربي اعتراف کرد . ياپ دي هوپ شفر از کشورهاي عضو پيمان آتلانتيک شمالي (ناتو) خواست تا اقدامات خود را در حمايت از غيرنظاميان افزايش دهند . در ماه هاي اخير عمليات هاي هوايي ناتو به افزايش تلفات غيرنظاميان منجر شده است . با گسترش کشتار مردم عادي درجريان بمباران هاي ناتو ، مردم به شدت به عملکرد ناتو اعتراض کرده اند.

نيروهاي ناتو مدعي هستند که عمليات هوايي با هدف سرکوب طالبان صورت مي گيرد ، اما آمارها نشان مي دهد که تلفات مردم عادي بسيار بيش از نيروهاي طالبان است . نظاميان ناتو به دليل تشديد فشارها در داخل افغانستان و حتي در کشورهاي خود بارها از تغيير استراتژي خبر داده اند اما تغييری در شیوه نظامي ناتو در عمل دیده نشده است . به اعتقاد کارشناسان ، هراس از افزايش تلفات در درگيري و عمليات زميني عليه طالبان ، نيروهاي ناتو را به سوي عمليات هوايي سوق داده است .

 اما در بمباران مناطق مختلف توسط ناتو ، بيش از ان که مواضع طالبان مورد هدف قرار گيرد، منازل مسکوني آسيب مي بیند. . بنابراين از لحاظ منطق نظامي نيز دسترسي به اهداف زميني از طريق عمليات هوايي چندان مطلوب نخواهد بود . موقعيت جفرافيايي افغانستان به گونه اي است که نيروهاي طالبان را در شرايط مطلوبي براي درگيري با نيرهاي ناتو قرار مي دهد .

اساسا نيروهاي ناتو به دليل بي تجربگي در عمليات در مناطق کوهستاني با مشکلات بسياري در مبارزه با طالبان مواجه هستند. به نظرمي رسد در شرايط کنوني ، ناتو و آمريکابه ضرورت تغيير استراتژي خود در افغانستان واقف شده اند. همچنين برخي تحليل گران معتقدند ، گسترش فعاليت طالبان و افزايش پايگاه اجتماعي آنان ناشي از عملکرد ناتو و آمريکا وبازي هاي چند جانبه پاکستان است.

مسؤلان ناتو هيچ گاه برای جلوگیری از کشتار غيرنظاميان اقدام قانع کننده اي انجام نداده اند.

بي ترديد تا زماني که نيروهاي نظامي ناتو و آمريکا نتوانند همکاري مردم افغانستان در مبارزه با طالبان را جلب کنند ، عمليات نظامي عليه تروريسم ، به تنهایی موفقيت آميز نخواهد بود .درگيريهاي روزهاي اخير بين طالبان و نيروهاي دولتي ، امريکائي وناتو تلفات سنگيني بر غيرنظاميان وارد کرده است.

ازجانب ديگر طالبان مدعي شده اند که در ولايت قندهار نيروهاي دولتي را عقب رانده و منا طق مهم را به تصرف خود درآورده اند.  درهمين حال گزارش ها حاکي است که جنگنده هاي آمريکائي درحمله به يک مدرسه مذهبي در ولايت پکتيکا هفت کودک را به قتل رسانده اند.  فرماندهان نظامي آمريکا مدعي شده اند که به مقر سازمان القاعده حمله کرده اند ولي اين گونه حملات در گذشته با ادعاهاي فرماندهان نظامي آمريکا هم خواني نداشته است. افزايش تلفات غيرنظاميان باعث نارضايتي مردم شده است . دولت حامد کرزي نيز از نيروهاي خارجي درخواست کرده است که درعمليات نظامي خود دقت بيشتري به خرج دهند واز تلفات غيرنظاميان جلوگيري نمايند. اما تاکنون چندان توجهي به نظريات دولت نشده و نظاميان خارجي هم چنان به عمليات پرتلفات خود وکشتار غيرنظاميان ادامه داده اند.

جالب توجه تراين که عمليات نظامي که نيروهاي آمريکائي و ناتو انجام ميدهند تاثير چنداني بر قدرت نظامي طالبان برجاي نگذاشته است. تصرف مناطق در قندهار مويد چنين برداشتي است . قدرت گرفتن مجدد طالبان درشرايطي که نيروهاي خارجي عمليات گسترده نظامي خود را در شرق و جنوب بشدت پي گيري مي کنند.، بدين معنا است که اين گونه عمليات موثر نيست و چه بسا که بدليل تفاوت قايل نشدن بين افراد مسلح طالبان وافراد غيرنظامي ،شامل زنان وکودکان قبايل پشتون را بطرف حمايت از طالبان نيز سوق داده باشد.

اين که طالبان مي توانند برخي از شهرها را از تصرف نيروهاي دولتي يا آمريکائي وناتوخارج سازند بخودي خود گوياي اين امر است که عمليات نظامي نيروهاي خارجي موثر واقع نشده است.

درهرحال هر روز که مي گذرد برآمار تلفات غير نظاميان درافغانستان در اثر بمبارانهاي جنگنده هاي آمريکائي و ناتو افزوده مي شود و بموازات آن خشم و نارضايتي مردم نيز از عملکرد نيروهاي خارجي در حال افزايش است .اين وضعيت دير يا زود خارجي ها را به بن بست خواهد کشاندو درنهايت موجب شکست وناکامي آنها خواهد شد . ازطرف ديگردراثر وقوع يک انفجار قوي در شهر کابل دهها افسر و استاد اکادمي پوليس کشته و زخمي شدند . پوليس پايتخت اعلام کرد ، در ين انفجار علاوه بر تلفات نیروهای پولیس برخي از غيرنظاميان نيز جان خود را از دست دادند . به گفته منابع محلي ، انفجار کابل قوي ترين انفجار در شش سال اخیر بوده است  . شدت انفجار در کابل به حدی بود که برخي منابع خبري اين حادثه را به انفجارهاي خونين بغداد تشبيه مي کنند. همچنان وقوع دوانفجار در کابل و مزار شريف باعث کشته و زخمي شدن تعدادي از غيرنظاميان شد. وقوع انفجار ها در افغانستان نگراني هاي وسيعي در ميان مردم کشور ايجاد کرده است.

 انفجار در شهر کابل که پسته های متعدد و تلاشي نیروهای امریکایی در ان وجود دارد،حاکی ازناتوانی آنها در تامین امنیت  است. در درگيري نيروهاي خارجي و پوليس با طالبان يا وقوع انفجارهای تروریستی ، بيشترين آسیب بر مردم عادي وارد می شود برخي گزارش ها حاکی است که در درگيري هاي سال جاري در افغانستان بيش از دو هزار نفر کشته شده اند و اکثر قربانيان را غيرنظاميان تشکيل مي دهند .

 قبول مسئوليت انفجار در کابل توسط طالبان حاکي از تشدید فعاليت هاي تروريستي آنها در افغانستان است .

با گذشت شش سال از حضور آمريکا و متحدينش در افغانستان که با شعار سرکوب طالبان آغاز شد ، همچنان تحرکات تروريستي ادامه دارد. موقعيت جغرافيايي افغانستان و هراس از افزايش تلفات در درگيري هاي زميني با طالبان ، نيروهاي آمريکايي و ناتو را به سمت عملیات هاي هوايی سوق داده است .

هرچند که نيروهاي خارجي  حضور طولاني مدت درافغانستان وهمچنین آسياي مرکزی تمايل چنداني به نابودي کامل طالبان ندارند. در بمباران هاي ناتو نیز مردم غير نظامي بیشتر در معرض تهديد قرار مي گيرند . افزايش تلفات غيرنظاميان در طول يکسال گذشته موید این دیدگاه است .

از سوي ديگر طالبان نيز به دليل نابرابري در ميزان توان تجهیزاتی در مقياس با ائتلاف به عمليات انفجاري اقدام مي کنند . بنابراين در جريان درگيري هاي نيروهاي خارجي با طالبان ، تنها مردم بي گناه افغانستان هستند که جان خود را از دست مي دهند .

 با استفاده ازمنابع خبري .

   www.esalat.org