اشاره به چند نکتۀ کوتاه

شنبه، ۲۵ جولای ۲۰۰۹

اشاره به چند نکتۀ کوتاه

ملالی (افغان)

ما چنان زیر کلمات و واژه های طویل پیچیده خوابیده ایم که در مکاتبه و مکالمۀ روزانه از سنگینی زیاد بلند شده نمی توانیم و اگر با بی پروایی و ارزش ندادن به گذشتۀ طولانی آن بلند شویم کمر ما خمیده و توان راست شدن زمان میخواهد.

به چند نکته کوتاه اشاره می کنیم: کلمۀ "پوهنتون" و "دانشگاه" با چه خشونت های آسیب پذیر منجر به دامن زدن اختلاف بین تعدادی از دری گویان و پشتو زبانان شد، عقده و کینه های تعدادی از گویندگان هردو زبان روز تا روز زیاد میشود، که بعید از تصور ما نباید باشد، همه شاهد آن بودیم که از طریق رسانه ها با مصاحبه ها و نوشته های طمطراق آمیز و افتراء، تحقیر و توهین ریشه دار صورت گرفته به روحیات مردم صدمه وارد شد.

چرا از کلمات کاملاً بیگانه که در ساختار نوشتاری ما شامل شده به گونه انتقاد و تقویۀ زبان رسمی کشور عمل مثبت صورت نگرفته، مسوولین را متوجه نمی سازند، در حالیکه زبان دری و پشتو هر دو زبان رسمی و آشنا به همه اتباع کشور است، اگر پوهنتون باشد و یا دانشگاه هدف از تدریس و آموزش است، نام مطرح نیست، هر محصل را که وسیله ساختند در برابر این کلمه در حقیقت با سرنوشت درسی محصل بازی صورت گرفته، دهه های طولانی پوهنتون کابل فارغان بسیار موفق و دانشمندان شهیر را تقدیم جامعه نموده که سند تحصیلی یا دیپلوم شان با اعتبار بوده و در کشور های بیرون مرزی نیز قابل ارزش. حال مدت زیادی از این حرف میگذرد، اما عقده های در اذهان مردم ما مخصوصاً جوانان باقی مانده که مثل قوغ زیر خاکستر امکان تازه شدن دارد.

کشور در بحران سیاسی و عدم امنیت و فقر دست و پا میزند، در این مرحلۀ زمانی ضرورت به نام گذاری و ایجاد اختلاف نیست، زمانیکه سیستم دولت به یک دولت دارای بنیه قوی اقتصادی و سیاسی و کلتوری و فرهنگی تبدیل شد و به الویت های مردم که تآمین امنیت است توجه شد باز به غربال کردن کلمات و پیشینۀ تاریخی آن پرداخته شود. از نظر زمانی هر زبان خواهی نه خواهی در مظهر انکشاف و تقویه قرار میگیرد و زبان شناسان با اریه اسناد و مدارک و تحلیل ها به بحث و مذاکره خواهند پرداخت، چنانکه در گذشته ها شده است.

یاد گیری زبان تغییری در سرشت انسانی ندارد، انسان با فهم، صادق، شریف با هر زبان که صحبت کند از شرافت و علمیت وی کاسته نشده نمایندگی از استعداد میکند باز زبان یک وسیلۀ افهام و تفهیم و تفاهم است نه تعیین کنندۀ شخصیت!

مردم ما نسبت عوامل مختلف خاصتاً جنگ های تحمیلی به پاکستان و سایر ممالک مهاجر و پراگنده شدند و نظر به ضرورت و رفع پرابلم های همان محیط به فراگیری زبان پرداختند، اما هویت اصلی شان با فرا گیری زبان همان کشور میزبان تغییر نکرده بنام افغان یاد میشوند، یعنی هویت زبانی و تعلقات کشوری در هر حالت و موقفی که باشیم حفظ شده آسیب نمی پذیرد، سده های طولانی عناوین در ساختار اساسی یک مرکز علمی و آموزشی تاثیر نداشته تمام اتباع کشور از جنوب، غرب، شمال، شرق، همه در پوهنتون به کسب تحصیل پرداخته و استادان هم بدون تعصب و مرز به تدریس با حفظ همه کرامت انسانی و قوانین جاری کشور پرداخته بودند.

جای تأسف این است که به مسایل اساسی و سرنوشت ساز محصلین توجه نشده به مسایل فرعی و جنجال بر انگیز کشانده میشوند، از احساسات شان برعلیه نظام و زبان استفاده کرده موقع مساعد تحصیل را به یاوه گویی های به دستور استخبارت ایران و پاکستان از دست میدهند، با هم صنفی که زیر یک سقف به آموزش پرداخته اند دشمن یک دیگر ساخته فضای مملو از انسانیت را به وحشت مبدل میکنند. در گذشته اختلاف بین مردم بر سر گویش و به کارگیری از این کلمات محسوس نبود، یا زبان شناسان ما خواب بودند و یا نمی فهمیدند؟ با باز شدن مرز ها و مداخلۀ مستقیم ایران به تضادهای زبانی در کشورما به خاطر تأمین منافع خودشان توسط یک تعداد معلوم الحال در داخل کشورمان افغانستان عزیز دامن زدند. حال آنکه در کشور خودشان ایران بر سر مسایل زبانی، گویش و استفاده از واژگان زبان های مختلف از قبیل فارسی، کُردی، بلوچی، آذری، تُرکی، ارمنی و غیره کسی باهم اختلاف و دعوی ندارد.

جالب تر از همه کلمات انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ترکی و اردو که زبان دری و پشتو را در هجوم قرار داده و روزانه مورد کار برد دارد و اکثر مکتب ها، کورس ها، کلینک ها، نهاد های اجتماعی، پوهنتون ها و دکاکین به نام های خارجی است، اعتراض آنها علیه این گونه عناوین نیست، اما با کلمهء معیاری و قبول شده "پوهنتون" همهء شان بدون درک موضوع چه حالتی را به وجود آوردند. به نظر صاحب این قلم، برای مردمی که منافع ملی کشور شان ارجیحت داشته باشد دامن زدن به چنین اختلافات زبانی یک عمل کودکانه و نا بجا است.

جای شک نیست که یک کشور با تمام عقب گرایی ها هویت زبان و تاریخی آن حفظ می ماند.

ملالی (افغان)

توجه!

کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است

کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد