فن ترجمه را جدی بگیریم

دوشنبه، ۱۷ دسامبر ۲۰۱۲

ی. بیدار

نگاهی به ترجمۀ کتابِ:

AFGHANISTAN BEHIND THE SMOKE SCREEN

"افغانستان در عقب پرده دودی"

مترجم:عارف عرفان

در دو هفته گذشته ترجمه بخشی از کتاب "افغانستان در عقب پرده دودی" نوشته D.R.Goyal (دی  آر  گویال) نویسنده و ژورنالیست شناخته شده و ارجمند هندی را که در سال ۱۹۸۴ به رشته تحریر درآمده است و محترم عارف عرفان آن را به زبان دری بر گردان نموده اند، خواندیم.

حقیقت این است که این کتاب، برای من فراتر از یک کتاب، ارزش و اهمیت دارد. زیرا کتاب یادآور سالهائی است که من در دهلی جدید به حیث نماینده آژانس اطلاعاتی باختر ایفای وظیفه می نمودم. ثانیاً اینکه من در تهیه این کتاب سهم داشتم و اتفاقا اسمم در پیشگفتار کتاب آمده است. البته این یکی از کتابهائی است که در آن سالها توسط خبر نگاران هندی تهیه شد که من در تهیه آن سهم داشتم. وقتی در ختم وظیفه در سال ۱۹۸۷ به وطن بر گشتم کتابی نوشتم در مورد هند تحت عنوان "هند، جنبش ها و احزاب سیاسی" و در پیشگفتار آن، در تبصره روی انگیزه تحریر کتاب، بصورت ضمنی یاد آوری نمودم که احساس ادای دین در برابر آن عده ژورنالیستان ارجمند هندی که با تحریر مقالات و کتابها در باره افغانستان، از افغانستان و مردم آن در لحظات دشوار دفاع نمودند، یکی از انگیزه های تحریر کتاب میباشد و از ژورنالیستانی که مد نظرم بودند اسم بردم که اسم آقای گویال نیز در آن لیست درج است.

از این خاطره های زیبا که بگذرم، این کتاب "افغانستان در عقب پرده دودی" همچنان یاد آور روز های دشوار جنگ های کابل نیز میباشد، که در جریان یکی از این جنگها (جنوری ۱۹۹۴)، اثاثیه منزلم یکجا با کتابخانه ام که این کتاب هم جز آن بود، توسط افراد مسلح یکی از گروه ها به یغما برده شد و امروز متاسفانه من آن را ندارم.

از اینکه محترم عرفان به ترجمه این کتاب همت گماشته اند واقعا قابل قدر دانی است. امیدوارم روزی ترجمه مکمل کتابرا بدست بیاوریم.

از آنجائیکه من نه تنها در تهیه کتاب سهم داشتم، بلکه صفحه صفحه آنرا قبل و بعد از چاب خوانده ام و در همان سال برای بار اول آنرا از طریق مطبوعات داخل کشور معرفی نمودم، ترجمه محترم عرفان از چند نقطه نظر توجه ام را بخود جلب نمود که نمی توانستم در موردش نه نویسم. این موارد از این قرار اند:

اول: عنوان کتاب. AFGHANISTAN BEHIND THE SMOKE SCREEN محترم عرفان آنرا "افغانستان در عقب پرده دود" ترجمه کرده اند. در حالیکه ترجمۀ دقیق آن "افغانستان در عقب پرده دودی" است. دودی در واقع صفت پرده است. دود اسم است و دودی صفت.

دوم: اسم نویسنده کتاب. اسم نویسنده D.R.Goyal است که محترم عرفان آنرا داکتر گویال ترجمه کرده اند. در حالیکه اصلا دی آر گویال است نه داکتر گویال   D.R. مخفف اسم اول و اسم دوم موصوف است. تا جائیکه من بیاد دارم حرف D مخفف درمداس است. در زبان انگلسی حروف R و D زمانی افاده دوکتور را می رساند که به شکلDr.  نوشته شود.

سوم: معرفی نویسنده و چگونگی تهیه کتاب. محترم عرفان در مورد نوشته اند که نویسنده، کتاب را پس از پژوهش ها و دو مرتبه سفر به داخل افغانستان به رشته تحریر درآورده است. البته در این شکی نیست که کتاب به نحوی حاصل انتباهات نویسنده از اوضاع آنوقت افغانستان است که موصوف در طی دو سفر خود به آن دست یافته بودند. اما چنانچه در بالا تذکار بعمل آمد، نویسنده در پیشگفتار کتاب از این جانب بخاطر همکاری ام در تهیه کتاب سپاسگزاری جداگانه نموده است. ایشان بصورت مشخص یاد آوری نموده اند که یاسین بیدار با ترجمه متن ها در تهیه کتاب همکاری نموده است. حالا وقتی کسی در مورد کتاب و نویسنده آن می نویسد باید مؤلف و یا مؤلفین آن را صادقانه و بیطرفانه معرفی نماید. در فن ترجمه این را "امانت داری میگویند" محترم عرفان بنابر هر دلیلی که نزد خود شان است از تذکر اسم من بحیث کمک کننده در تهیه کتاب، در کنار اسم نویسنده، ابا ورزیده اند.

چهارم: محترم عرفان در بخش اول ترجمه شان، ترجمه را از فصل دهم آغاز نموده اند که معرفی شخصیت شادروان مرحوم ببرک کارمل رئیس جمهور سابق افغانستان و منشی عمومی حزب دموکراتیک خلق افغانستان، جناح پرچم است. اینکه چرا مترجم خواسته است ترجمه کتاب را از فصل دهم انتشار دهد کدام دلیلی ارائه نه نموده اند.

هر مؤلف هدف خود از نوشتن کتاب و فشرده ای از محتویات کتاب را در پیشگفتار خود معرفی مینماید. پیشگفتار در واقع دریچه ای است بسوی کتاب. وقتی مترجم بدون ارائه دلیل منطقی از معرفی پیشگفتار کتاب ابا می ورزد، در واقع کیفیت و اهمیت کتاب را صدمه می زند. برای خواننده نیز دشوار می شود که مطالعه ترجمه کتاب را از فصل دهم آغاز نماید. بسیار زیبا می شد هرگاه ایشان کتاب را از آغاز تحت ترجمه میگرفتند (شاید گرفته باشند) و فصل به فصل و صفحه به صفحه انتشار میدادند و یا اینکه چرا ترجمه فصل دهم را در قدم اول برای انتشار انتخاب نموده اند دلیل ارائه می نمودند.

چنین شیوه ترجمه صداقت مترجم و صحت و سقم ترجمه را شدیدا زیر سوال قرار میدهد. به امید آنکه از محترم عرفان ترجمه های بیشتر و بهتر بخوانیم.

منبع: سایت «آریائی»

توجه!

کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است

کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد