علی رضا ثقفی
اگر تا چند دهه قبل از حق تعیین سرنوشت برای اقوام و ملل مختلف صحبت می شد، بلافاصله ر‌گ های گردن ملی گرایان و ناسیونالیست‌ها بر می خواست که شما می خواهید ایران را تجزیه کنید و یا به قول خودشان ایران، "ایرانستان" بشود؛ همانند تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و . . . در نتیجه انگ های عجیب و غریب به کمونیست ها و سوسیالیست‌های بی وطن!!! زده می شد که در فکر "مام میهن" نیستند و وطن برایشان ارزش ندارد.
جالب است که امروزه، همان ها از حق تعیین سرنوشت برای اقوام و قومیت های ایرانی صحبت می کنند و آن را امری پذیرفته شده می دانند. آن چه قبلا سلاح به ظاهر ایران پرستان و دفاع از تمامیت به اصطلاح ارضی ایران بوده، همواره بر این تاکید داشته است که نباید صحبت از اقوام مختلف کرد و یا همان‌گونه که مثلا ملی گرایان ترکیه به کردها "ترک کوهی" می گویند، قومیت آنان را باید منکر شد. اما امروزه تقریباً تمام نیروهای سیاسی اعم از ملی گرا و وطن پرست پذیرفته اند که در یک جغرافیای مشخص، اقوام و ملل گوناگون می توانند با احترام به سنن و آداب و رسوم یکدیگر زندگی کنند و آموزش به زبان مادری را بپذیرند. اما حق تعیین سرنوشت به چه مفهوم است و آیا از آن یک برداشت واحد وجود دارد؟
طرفداران نظام سرمایه داری از آن چنین تعبیر می کنند که اقوام را تنها با زبانی که صحبت می کنند به رسمیت بشناسند و از نظر آنان تمایز میان اقوام، تنها محدود به تمایز زبانی می شود و در مثال آن ها "ترک"ها، "کرد"ها، "فارس"ها و "بلوچ"ها و غیره وجود دارند و نه چیزی دیگر. از نظر ملی گرایانه آن ها، کارگرِ کُرد زبان را، فقط سرمایه دارِ کُرد زبان حق دارد استثمار کند و بدین ترتیب، مسئله زبان را به یک امر اصلی در اختلاف جوامع تبدیل می کنند. آنان که قومیت گرائی را به اختلاف فارس، ترک، کرد، عرب و . . . تقلیل می دهند، اختلاف های قومی را به جدائی زبان و جغرافیا کاهش می دهند.
در حالی که اصل مسئله این است که آیا واقعا زبان عامل اختلاف است؟ در یک نظام نابرابر، قومیت های که دارای حاکمیت هستند امتیازات اساسی و منابع اصلی درآمد را به خود اختصاص می دهند و اقوام غیر حاکم را از بسیاری منابع و درآمد‌ها محروم می کنند؛ بودجه های کلان را به مناطقی تخصیص می دهند که قلمرو حاکمیت خودشان است؛ اما در همان قلمرو به شدید ترین وجه، کارگران را استثمار می کنند به گونه ای که کارگران مشغول به کار در قلمروهای اقوام توسعه یافته تر از نظر زندگی چندان تفاوتی با کارگران اقوام کمتر توسعه یافته ندارند و به لحاظ استثمار شوندگی، در همان حدود اقوام کمتر توسعه یافته قرار دارند. آلونک نشینان شهر‌ها و حاشیه نشینان شهری به لحاظ زندگی، چندان تفاوتی با روستائیان اقوام تحت ستم ندارند؛ هر چند ممکن است در کنار برج های بزرگ زندگی کنند و در خیابان‌های پرزرق و برق رفت و آمد کنند و گاهی برای رسیدن به محل کار از قطارهای لوکس و یا اتوبوس‌های راحت هم استفاده کنند و تنها زمانی حق استفاده از آنها را دارند که می خواهند به سرمایه خدمت کنند اما به لحاظ استفاده از انواع نعمات زندگی، چندان تفاوتی با کارگران اقوام تحت ستم ندارند و از همین جا است که ما شاهد آن هستیم که در حاشیه شهر‌ها و آلونک‌ها، از تمامی اقوام چه آنها که حاکم اند و چه آنها که تحت ستم اند وجود دارد و در حاشیه شهر‌ها از اقوام کُرد و تُرک و بلوچ و فارس همواره در کنار یکدیگر زندگی می کنند. درست به همان گونه که سرمایه داران این اقوام بدون تمایز قومیتی در برج ها و ویلاهای آن چنانی زندگی می کنند و از مواهب زندگی همانند یکدیگر بر خوردار هستند.
این مطلب را می توان بیشتر شکافت. برای یک سرمایه دار چندان تفاوتی نمی کند نیروی کاری که در استخدام اوست با چه زبانی صحبت می کند. همان سرمایه داری که مردم را به اقوام مختلف تقسیم می کند تا از جنگ‌های قومی برای ادامه تسلط خود استفاده کند و سال هاست تلاش می کند تا میان اقوام و مذاهب مختلف ستیز ایجاد کند و در هنگام استفاده از نیروی کار هیچ تعصبی ندارد و نیروی کاری را به استخدام در می آورد که سودش را افزایش دهد و سرمایه اش را کلان تر کند. درست به همان گونه که در هر کجای دنیا اگر سودی تامین شود، سرمایه به همان جا کوچ می کند و اصلا مسئله قومیت و ملیت برایش مفهوم ندارد. اما هنگامی که به کارگران و زحمتکشان می رسد و یا سلطه سیاسی خود را در خطر می بیند، به انواع جنگ های قومی و مذهبی متوسل می شود تا کارگران قومیت ها و مذاهب مختلف را رو در روی یکدیگر قرار دهد و جنگ های خانمان برانداز را گسترش دهد و یا قوم کشی و قتل عام ها را به راه بیاندازد تا بتواند به هر ترتیب از جنگ های طبقاتی و از اتحاد کارگران و زحمتکشان جلوگیری کند. جنگ های یک صد ساله اخیر در خاورمیانه نمونه بارزی از این نوع است. در ابتدای قرن بیستم، ما شاهد قتل عام ارامنه به دست تُرک های عثمانی بوده ایم که داستانی از شنائت و نسل کشی را به یادگار گذاشته است که تا به امروز، همچنان زخم های آن بر بدن مردم منطقه وجود دارد. پس از آن جنگ های تُرک و کُرد، مسلمان و یهود، شیعه و سنی، فارس و عرب و . . . که هر کدام از آن ها بحث مفصلی را می طلبد. در حالی که نظام سرمایه داری که خود به راه اندازنده این جنگ ها بوده است، در تمام این دوره به غارت منابع این منطقه مشغول بوده است و لحظه ای از به یغما بردن منابع انرژی و معادن و استثمار نیروی کار آن، از هر قوم و مذهب غافل نبوده است؛ اما برای به انحراف کشیدن مبارزات مردم برای استقلال و آزادی، هراز چند گاه این جنگ های قوم کشی و نسل کشی را به راه انداخته است تا با خیال راحت بتواند سودهای خود را تضمین کند.
نظام سرمایه داری جهانی در حالی به جنگ های قومی و مذهبی دامن می زند که هر دو طرف را به یکسان مورد غارت قرار می دهد و برایش نفت عربی و غیرعربی فرقی ندارد و هر دو را به یغما می برد و با درگیری های قومی و دامن زدن به جنگ ها، حکومت های هر دو طرف را وادار به خرید ادوات جنگی با قیمت های گزاف و فروش منابع با قیمت های ارزان می کند.
نگاهی به جنگ افزار‌های طرفین درگیری در جنگ‌های قومی و مذهبی، چه در خاورمیانه و چه در افریقا و . . . بیانگر آن است که هر دو طرف درگیری و هر دو طرف نسل کشی از ابزار‌های جنگی پیشرفته ای استفاده می کنند که نظام سرمایه داری جهانی، چه غربی و چه شرقی، در اختیارشان گذارده است. این جنگ های قومی و قبیله ای و مذهبی، سال هاست که از مناطق پیشرفته تر سرمایه داری رخت بر بسته است؛ آخرین آن ها در سه دهه پیش در یوگسلاوی سابق بود اما از آن پس، در مناطق عقب افتاده ای مانند خاور میانه و افریقا همچنان ادامه دارد و در بخش خاورمیانه به خصوص به طور کامل قابل مشاهده است که استعمارگران قدیمی و امپریالیست های بعدی و نظام همبسته جهانی سرمایه داری، امروزه به طور آشکاری در پشت این جنگ های خانمان برانداز هستند. اکنون بر کارگران، زحمتکشان، روشنفکران و اقشار آگاه این جوامع است تا آنجا که می توانند ارتجاعی و غیرانسانی بودن چنین جنگ های را هر چه بیشتر بر ملا کرده و به جای آن نظام سرمایه داری را هدف بگیرند که در پشت تمامی این جنگ های قومی و قبیله ای و مذهبی قرار دارد.
اکنون با آغاز دور جدید تحریم ها و گسترش اعتراضات مردمی بار دیگر در محافل مختلف و در تحلیل های گوناگون، بحث سوریه ای شدن ایران و جنگ قبایل، طوایف و مذاهب گوناگون در ایران مطرح می شود و‌‌‌ای چه بسا محافل متضاد نظام سرمایه داری و بعضا سرمایه داران وطنی و قهرمانان بازار‌های قاچاق سلاح و ارز و کالا دست به دامان جنگ های قومی و قبیله ای و مذهبی شوند تا سرمایه هایشان را نجات دهند و بخش های وسیعی از زندگی و کاشانه زحمتکشان و تهی دستان را به باد تخریب بسپارند تا از این آشفته بازار به منافع خود برسند. بر تمامی نیروهای آگاه و مدافعان حقوق کارگران و زحمتکشان است که در کنار و همراه کارگران، زحمتکشان و اقشار تحت ستم از هر قومیت و مذهب قرار گرفته و توطئه های سرمایه داران را که برای انحراف مبارزات ضد استثمار گرانه است، خنثی کنند و به سرمایه داران و نظام جهانی حامی آنان بفهمانند که کارگران و زحمتکشان و اقشار تحت ستم و تهیدستان شهری، هیچ دشمنی با یکدیگر ندارند، بلکه همه آنها تحت ستم و استثمار سرمایه داران هستند و از این جهت، دارای صفوف متحد و یک پارچه اند.
برای کسانی که چیزی به جز فروش نیروی کارشان ندارند، چه تفاوتی می کند که آن را به سرمایه دار هم زبان خود بفروشند و یا به غیر هم زبان؟ میلیون‌ها کارگر مهاجر که برای امرار معاش و گذران زندگی خود مجبور به مهاجرت از خانه های آبا و اجدادی خود شده اند، این امر را به خوبی دریافته اند که سرمایه داران از هر قوم و ملیت و زبان و مذهب، تنها به فکر سود سرمایه هایشان هستند و هر نیروی کاری که ارزان تر باشد، برای آنان ترجیح دارد و هر جا که سرمایه هایشان سود بیشتری داشته باشد، همان جا سرزمین آنان است.
تا این نظم و نظام موجود بر‌قرار است و سود و سود طلبی، انگیزه حرکت سرمایه هاست، ما هرروز شاهد توطئه های جدید نظام سرمایه داری برای درگیر کردن مردم تحت ستم، به امور فرعی همانند جنگ های مذهبی و قومیتی و ملیتی هستیم و زمانی که مردم تحت ستم دریابند که دشمن آنان اقوام و ملل دیگر نیستند بلکه این نظم و نظام غیرانسانی سرمایه سالارانه است، آنگاه روز رهائی فرا می رسد و نظام های سرمایه دارانه باید جای خود را به نظامی انسانی بدهند.
27- 08- 2018
توجه:
کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است
کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد
Copyright©2006Esalat