پوتین در بازی ماهرانه برای غرب گرایی

پوتین در بازی ماهرانه برای غرب گرایی

مانع ایجاد میکند *

(سیاست های ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه موجب بروز نگرانی برای امریکا شده و زمینه تشکیل بلاک جدید ضد غربی را مهیا می سازد).

عبدالناصر نورزاد استاد دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه کابل

شاید کمتر زمانی از تاریخ شاهد روابط گرم روسیه و امریکا بوده باشد. تقابل و چالش آفرینی در هردو طرف اضلاع رقابتی (روسیه و امریکا) محور اصلی سیاست ها بوده است. مانور های اخیر پوتین برای مهار تلاش های پیشگیرانه غرب زمینه عینی تلاش های دیپلماتیک برای رفع چالش ها را دشوار ساخته و شرائط توافق میان دو کشور را قسما نا ممکن می سازد.

بحران های اخیر در عرصه تحولات جهانی، به وضاحت نشان میدهد که روسیه برای برنده شدن در رقابت های نا تمام دوران جنگ سرد، در پی ازدیاد هم پیمانان جدید است. این هم پیمانان خواه غربی یا شرقی، برای کسب منافع درون سازمانی خود در پی سمت و سو دهی تشکل های تازه سیاسی-نظامی همزمان با روسیه در برابر غرب هستند.

تلاش های نا کام دیپلماتیک غرب و هم پیمانانش جهت رفع چالش ها با روسیه و کشیدن روسیه به همگرانی با این سیاست ها، عملا جایش را به سیاست مانور و تحرکات خصمانه سیاسی- نظامی خالی کرده است. این تلاش های دیپلماتیک اگرچه در ظاهر امر برای حل وفصل چالش های موجود در عرصه جهانی میان کشور ها بوده است ولی در خفا برای موجودیت یک نهاد قدرت مند یکته تاز جهانی مثل امریکا تضمینی محکمی است برای حفظ دستاورد ها.

روسیه با درک این حقیقت که غرب بخصوص امریکا در تلاش به حاشیه کشاندن روسیه در تحولات جاری در جهان است، مانور های جدیدی را برای مهار این تحرکات رویدست گرفته است.

مطمئنا می توان گفت که مانور های اخیر روسیه در دشوار شدن تلاش های دیپلماتیک امریکا تا اندازۀ موثر بوده است. از این طریق طرف های فعال منطقه ای و بین المللی توانستند از فشارهای امریکا مبنی بر عدم شکل های گیری جبهه های وسیع ضد امریکایی استفاده اعظمی نمایند.

به نظر میرسد که نتیجه این مانور ها فزونی چالش ها و تقابل ها میان غرب و روسیه بوده است دکترین تازه ویرایش شده ای روسیه، ناتو و امریکا در راس را در صدر این دکترین قرار داده است. این موضوع نشان میدهد که غرب و مهار تحرکات آن بر ضد روسیه در سر خط سیاست خارجی این کشور قرار گرفته است. در راس تمام این تحرکات رییس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین بوده است. بنا نتیجه این معادله سیاسی برنده شدن پوتین بوده است. یعنی پوتین فعلا بازی را از غربی‌ها برده است.

پیشروی های روسیه در برابر غرب و امریکا، مبین این حقیقت است که قدرت یکته تاز امریکا درجهان بزودی با موانع جدی از طرف روسیه مواجه شده وبه چالش کشانده خواهد شد. بحران اوکراین منظر واقعی عمق قضیه را به تصویر میکشد و تصویر واضحی از وقایع را بطور عریان به نمایش می گذارد.

روسیه از ابتدای بحران اکراین در شبه جزیره کریمه که تابستان گذشته آغاز شد در محور گفتگو های بین المللی قرار گرفته که نتیجه این بحث ها اعمال تحریم بیشتر مبنی بر دخالت مستقیم روسیه در این تحولات بوده است. غرب به استراتژی تحمیل تحریم های اقتصادی و انزوای بین المللی روسیه با هدف مجبور ساختن کرملین به توقف حمایت های خود از شورشیان در شرق اوکراین روی آورده است. در حال حاضر،تا حدودی این تحریم ها بر اقتصاد روسیه تاثیر وارد کرده است اما موفقیت هایی که اخیرا ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه به دست آورده مانع بروز بحران در داخل خاک روسیه شده است. تجدید روابط روسیه با کشور های منطقه و جهان به ویژه در رابطه با ایران، کره شمالی و پاکستان،به وضاحت نشان میدهد که معادلات یک رقمی در جهان دیگر به معادلات چند بعدی رخ بدل نموده است.

شکی نیست که موضع بی اعتنایی غربی ها به پوتین در اجلاس مجموعه بیست موجب حساسیت این موضوع شده و روسیه را در عوض همگرایی با غرب و امریکا در عرصه تحولات جهانی به سیاست تقابل و تصادم مجبور ساخته است.

نشست مجموعه بیست در ماه گذشته میلادی که استرالیایی ها میزبان آن بودند و رهبران غرب در آن جا جمع شده بودند، بر سیاست های روسیه تاثیر مستقیم گذاشت. رهبران غرب در دیدارهای دو جانبه خود در استرالیا درباره نقض استقلال اوکراین و حوادثی که در روابط اقتصادی آن با غرب به وجود آمد، با یکدیگر مفصل گفت وگو کردند. نشستی که باعث ترک زودهنگام پوتین از نشست شد و اعلام کرد که تحریم های غرب بیش از آن که به روسیه آسیب بزند به ضرر اقتصاد اروپا خواهد بود.

پوتین در تلاش شد تا روابط استراتیژیک و دیپلماتیک روسیه را با کشور های منطقه و جهان توسعه دهد. این امر موجب آن شد تا روسیه با عقدقرارداد های مهم نظامی-سیاسی در سطح منطقه وجهان نه تنها بر فشار بر ایالات متحده امریکا بیفزاید بل زمینه عینی حضور فعال در تحولات جهانی را از آن روسیه بسازد. بدنبال آن روسیه، با عقد قرار داد استراتیژیک با هند در جنوب آسیا، در صدد آن شد تا روابط سیاسی و نظامی خود با پاکستان را که از بدو تاسیس هم پیمان واشنگتن بوده بهبود بخشد. همچنین دولت روسیه با پاکستان قرار داد فروش 20 فروند بالگرد تهاجمی سنگین از نوع "20 Mil Mi-35 Hind E" جهت استفاده در مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر را امضا کرد.

نوامبر ۲۰۱۴ ماه دیپلماتیک خوبی برای روسیه و پاکستان بود، سرگوی شویگن، نخستین وزیر دفاع روسی بود که از سال ۱۹۶۹ تا کنون از پاکستان دیدن می کرد. وی در طول مدت اقامتش در اسلام آباد با نواز شریف، نخست وزیر پاکستان توافق بی سابقه ای را در زمینه آموزش نیروهای مشترک نظامی امضا کرد، همچنین دیدارهای متبادل و گفت وگوهای گسترده ای را درباره بسیاری از مسائل امنیتی منطقه انجام داد.

این چرخش در دید روسیه نسبت به پاکستان مبین این واقعیت است که روسیه تمایل بیشتر به همگام شدن با شرکای امریکا دارد. روسیه فعلی به رهبری پوتین نه تنها خواستار ایجاد سقف مطمئن امنیتی برای روسیه است بل خواهان گسترش روابط دیپلماتیک و نظامی با کشور های منطقه جهت ایجاد صد و مانع برای اضلاع متحد امریکا است. هدف پوتین از ایجاد این نوع رابطه با پاکستان و کشور های امثال آن، سست ساختن پایه های قدرت یکته تاز امریکا در منطقه است.

پوتین توانست اعتماد کافی برای تقویت روابط با پاکستان را به دست آورد. این در حالیست که روسیه در اقدام مشابه با عقد قرار داد های امنیتی- سیاسی با کشور های آسیای میانه از حضور پیش هنگام امریکا در این کشور ها جلوگیری کرده بود. مجموع این اقدامات از نفوذ دیپلماتیک روسیه در حوزه های نزدیک به این کشور حمایت کرده و چتر نفوذی روسیه را تقویت می بخشد. در همین حال، پوتین گفته است که دولت او متعهد می شود در پشت دیوار آهنین جدید، یک کشور منزوی در عرصه جهانی نباشد. این اظهارات پوتین ناشی از اطمینان وی در موفقیت برای ایجاد روابطی است که اخیرا دولت برهبری وی به آن دست یافته است.

روسیه با سیاست های مشابه در صدد ایجاد روابط همسان و نزدیک با کشور های دیگر مانندایران، کره شمالی و چین بر آمده است. ایجاد بانک مشترک با ایران اساس گذاری رابطه اقتصادی با این کشور جهت تبادله کالا در برابر نفت میزان این همپیمانی ها را افزایش داده و شدیدا موجب نگرانی امریکا شده است.

همزمان با این، همکاری های دو جانبه امنیتی دو کشور نیز توسعه یافتند. نیروهای روسی توانستند برای سه روز با ناوگان دریایی ایران در دریای خزر آزادانه مانور نظامی برگزار کنند. تا کنون، تلاش های شدید برای تضعیف روابط روسیه با ایران – همچنین به طور هم زمان با هم پیمان اصلی آن در خاورمیانه: سوریه – نیز بارها به شکست انجامیده است. در اکتبر ۲۰۱۴ سفیر روسیه در سازمان ملل، ویتالی چورکین، از این که ایالات متحده ایران و سوریه را در پیمان بین المللی مبارزه با داعش شرکت نداده است، انتقاد کرد. دو کشوری که او آنها را «دو هم پیمان منطقه ای در مبارزه با تروریسم در منطقه» توصیف کرد.

روسیه در پی ایجاد روابط نزدیک با پیونگ یانگ بر آمده و با بخشیدن نود در صد بدهی های بجا مانده از زمان اتحاد شوروی که بالغ به ۱۱ ملیارد دالر می شود نه تنها حس روحیه همکاری در روابط نزدیک با پیونگ یانگ را تقویت بخشید بل پیام روشنی را جهت حمایت قوی از رژیم زیر محاصره اقتصادی غرب و امریکا را داد.

علاوه بر آن روسیه بیش از هر کشوری میزبان شماری از رهبران کره شمالی در این سال بود، از جمله چوی ریونگ های، نماینده ویژه برکنار شده کیم جونگ اون، و یکی از مسئولان عالی رتبه در حزب کارگر حاکم بر کره شمالی، او یک هفته کامل را با رهبران سیاسی و اقتصادی روسیه گذراند.

واقعیت این است که مسئولان روس به صراحت اشاره کرده اند که پوتین آماده است به عنوان اولین رئیس جمهور با کیم جونگ ان که به شدت علاقه مند به تعمیق روابط با روسیه و جبران آن با روابط تنش آمیزش با چین است، دیدار کند.

فرصت های مهیا شده برای روسیه جهت ایجاد روابط استوار وبی پیشینه با کشور های متذکره این نکته را واضح می سازد که روسیه ۲۰۱۵ خیلی ها متفاوت تر از روسیه ۲۰۰۵ است. در طول مدت زمامداری پوتین نه تنها روسیه از نگاه توانمندی های سیاسی-نظامی خیلی ها استوار شده است بل دیوار اعتماد آهنی نیز ایجاد شده است. در اثر تلاش های پیگیر پوتین جهت مقابله با تهدید های ناشی از حضور غرب در منطقه، آهسته آهسته این سیاست ها به نا فرجامی نزدیک می شوند. که مجموع این عوامل باعث می شود تا روسیه نه تنها قدرت برتر در آسیا و اروپا باقی بماند بل تهدیدی باشد برای غرب و اهداف آن در جهان.

با همه اینها پوتین در این قضایا هیچ کدام از توافقات بین المللی را زیر پا نگذاشت، در حالی که او توانست جلوی پیشرفت های امریکا را علیه روسیه که به دلیل تغییر سیاست هایش در اوکراین و سوریه و کشورهای دیگر در پیش گرفته بود، بگیرد. در نتیجه وضعیت امنیت جهانی خطرناک فعلی از این نیز خطرناک تر خواهد شد.

پوتین در حل حاضر بازی ماهرانه ای را در پیش گرفته است که اگر وی بتواند از انجام این بازی موفق بدر آید روند کنونی سیاست در جهان کاملا متفاوت خواهد بود ولی اگر قادر به مدیریت بحران پیش آمده نشود، وضعیت ناشی از بحران در جهان و منطقه کاملا سیر قهقرایی را در پیش خواهد گرفت.

* با استفاده از منابع اینترنیتی

توجه:

کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است

کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد