روسيه و چين مانور عسکری يا نمايش قدرت نظامی

)رستاخيز(

 

سازمان همکاري شانگهاي (SCO) قصد دارد تابستان امسال مانور مشترک نظامي با نام «ماموريت صلح - 2007» برگزار کند . بدين منظور، رهبر روسي پيمان امنيت دسته جمعي (CSTO) بادقت تمرينات نظامي را دنبال مي‌کند. از اين ‌رو، هر دو سازمان به عنوان دوشريک بيش از وظيفه نمايندگي خود، در پيگيري جنگ باتروريسم، افراط گرايي و جدايي طلبي در اسيا با هم همکاري مي‌کنند . با وجود بحث‌ در خصوص اين كه دو سازمان به دنبال ايجاد امنيت موقتي يا به عبارتي بيشتر علاقمند به سلطه بين المللي هستند، اما پيشنهاد CSTO براي آزمايش مکانيسم هاي دفاعي در مقابل تروريسم هسته اي، كمي بعد مطرح شد.

SCO و CSTO بخش قابل توجهي از کشورهاي اسيا و آن دسته از كشورهايي كه اشتراكات بيشتري دارند را در خود پذيرفته‌اند. اعضاي SCO شامل کشورهای چين، روسيه، قزاقستان، قرغيزستان، تاجيکستان و ازبکستان مي شود. حال آنکه، هند، ايران، مغولستان و پاکستان از اعضاي ناظر اين سازمان هستند.

اعضاي سازمان CSTO عبارتنداز: روسيه، ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقيزستان، تاجيکستان و ازبکستان. اعضاي ناظر اين سازمان را نيز جمهوري آذربايجان و گرجستان تشكيل مي‌دهند، برگزار كردند.

هر دو سازمان SCO و CSTO به ترتيب درسالهاي 2001 و2002 تشکيل شدند.

پس ازسال 2002، اين دو سازمان تمرينات نظامي مشترک سالانه را با حضور چين و روسيه که از دارندگان عمده تکنولوژي هاي نظامي، هواپيما، انواع زيردريايي، نيروهاي نظامي نخبه وجنگ افزارها به شمار مي‌روند .تمرينات نظامي مشترک ضد تروريستي SCO وCSTO، معمولاً سلاح‌هاي سنگين و هزاران سرباز را در بر‌مي‌گيرد. درحال حاظر، سازمان ضدتروريسم منطقه SCO (RATS) و نيروهاي واکنش سريع  CSTO (CRRF) به طور گسترده‌اي مشترکات و در عين حال مانورجزوتامهاي خويش را به نمايش مي‌گذارند. تابستان امسال،  SCO قصد دارد در منطقه نظامي POVOLZHSK - URALSK روسيه، مانور مقابله مکانيسم هاي دفاعي در برابر تروريسم هسته اي را برگزار کند.

اين‌دسته مانورهاي دسته جمعي در مقياس وسيع، با اهداف اوليه سازمان كه در جهت مبارزه با قاچاق موادمخدر، جرايم سازمان يافته و جدايي طلبي هاي نژادي انجام‌ مي‌گيرند و نياز به عمليات پوليسي و نظامي کوچکتري دارند، در تناقض است .تمرينات «ماموريت صلح 2007» منحصراً توسط تخنک وتکتيکهاي نظامي روسي و چيني انجام خواهد شد که شامل هواپيماي جنگي تاکتيکي«ChengduI-10»، ماشين ها ي محاربوي و تانک‌هاي جنگي  BMP-96 مي‌شود. روسيه همچنين هواپيماي (  I 1-76MF) را نيز در اين مانور نظامي در اختيار خواهد داشت. رييس جمهور روسيه، ولادمير پوتين و رييس جمهور چين، هوجين تائو (Hujintao) در اين مانور حضور خواهند داشت.

مسلم است که هنوز هيچ سازمان تروريستي مجهز به تسليحات هسته اي شناسايي نشده است. اين درحالي است که اهداف مانور مذكور به روشني وراي فعاليت هاي ضد تروريستي را نشانه گرفته است. روسيه و چين با اين مانور بيشتر سعي دارند امکانات نظامي خود و نيز روابط روبه رشد بين دو کشور را به معرض نمايش بگذارند . درسال 2006، روسيه و چين يك سلسله تمرينات نظامي در جزيره شاندونگ (Shandong) چين، در چارچوب سازمان SCO برگزارکردند. اين اولين مانور نظامي مشترک روسيه و چين بود که حكايت از نزديک‌تر شدن روابط دو کشور داشت. در اين مانور، چين 7000 نفر از پرسونل نظامي خود را آماده کرده بود، درحاليکه روسيه تنها1800 نفر در اختيار داشت.

اين مانور شامل آموزش مقابله با تهاجم کشتي‌ها، زيردريايي‌ها و هواپيماهاي استراتژيک بود. از آنجايي که ديگر اعضاي SCO - قطع نظر از چين و روسيه که د سترسي به دريا دارند-، اين مانورها تا حد زيادي به عنوان «نمايش پشت پنجره درمقابل تايوان» لقب گرفتند. بطورکل، اين مانورها، تجارت گسترده تسليحات بين روسيه و چين را افزايش مي‌دهد. امروز، صادرات سالانه تسليحات روسي به چين، تقريباً بالغ بر2 ميليارد دالر است. همچنين ملاقات‌هاي ديپلماتيک بين مقامات امنيتي و نظامي روسيه و چين، بعد از مانور سال 2006 بيشتر شده است. در نوامبر سال 2006، در نشست CSTO در مسکو،  CSTO تمايل سازمان را در خصوص شرکت در مانورهاي سازمان SCO اعلام کرد، اما پکن اين پيشنهاد را نپذيرفت.

در اين نشست، مقامات CSTO بر اين مسأله توافق کردند که در صورت همگرايي اهداف دو سازمان و اعضا، هزينه هاي مانورهاي نظامي سازمان يافته مشترک کاهش مي‌يابد و تبادل تجربه‌ها بين آنها تسهيل خواهد شد. اگرچه، سازمان SCO ادعا مي‌کند كه يک زمينه حقوقي براي اتحاد نظامي بين آنها در زمان مانور مشترک فراهم نمي‌شود، ارمنستان و بلاروس، دو عضو سازمان CSTO، به عنوان ناظر تمرينات CSTO و SCO دعوت شده اند.

بعيد به نظر مي‌رسد که «سازمان ضدتروريسم منطقه» (RATS) و نيروهاي واکنش سريع (CRRF) سرانجام باهم ادغام شوند، اما پتانسيل همگام سازي در عملکردشان در واقع يک عنصر مهم در توجيه اجراي تمرينات مشترک در آينده است. اما در اينجا يک نقطه آغاز غيررسمي وجود دارد، که اصولاً از سوي روسيه تاکيد مي شود و آن چيزي نيست جز محدودکردن گسترش حضور نظامي چين در کشورهاي آسياي مرکزي. اگرچه RATS يک دفتر در تاجيکستان دارد،  SCO قصد ندارد يک پايگاه نظامي در هر کجاي منطقه و يا مشترکاً با CSTO برقرار کند . CRRF در منطقه «کنت» قرغيزستان مستقرشده است.

مانور «ماموريت صلح 2007» در واقع بيشتر ارزش سياسي دارد تا ارزش علمي.

اگرچه هر دو سازمان SCO و CSTO با امنيت انتقالي در اسيا ارتباط دارند، اما هيچ يک از اين دو سازمان، مکانيسم هاي به هم پيوسته ای را براي مبارزه با مشکلات امنيتي مثل شورش غير رسمي، قاچاق موادمخدر و جنايات سازمان يافته فراهم نمي‌کنند. تجربه قبلي تمرينات دسته جمعي نشان داده است که دو سازمان SCO و CSTO  در ابتدا به دنبال اين بودند که بر ظرفيت‌هاي نظامي خود مسلط شوند، ولي اين امر در تضاد با گسترش مهارت ها در فعاليت هاي پوليسي يا تبادل اطلاعات بود.

قابل بحث است که روسيه و چين يك نگراني مشترک در رابطه با جنبش‌هاي جدايي طلبي در سرزمين‌هايشان دارند. همچنين هر دو کشور از همکاري کشورهاي آسياي مرکزي با آمريکاو «برنامه مشارکت براي صلح ناتو» منزجرند . برنامه هاي SCO و CSTO بر اين نکته تاکيد مي‌کند که (هيچ يک از اين دو سازمان يک بلوک نظامي را از خود نشان نداده‌اند) و هر دو بر آنند که در مقابل يک کشور يا گروهي از کشورها با هم متحد شوند. با وجود اين، سخن گفتن درباره عملکرد اين دو سازمان اغلب شامل بحث درباره برقراري موازنه در برابر حضور نظامي ناتو و آمريکا در منطقه آسياي مرکزي مي‌شود.

رسانه هاي گروهي روسيه مرتباً درک منفي غرب را از همکاري SCO با CSTO محکوم مي کنند، بخصوص بعد از اين که روسيه و چين تمرينات نظامي دوجانبه را در سال 2006 درچين برگزار کردند. سازمان CSO، به شدت بر عنصر صلح‌آميز بودنش تاکيد مي‌کند و هرگونه امکان تغيير مسير به سوي يک بلوک نظامي را سرزنش مي‌کند. در امتداد آن، اسناد سازماني بر گرايشات خطرناک تک قطبي در امنيت جهاني تاکيد مي‌کند. اين در حاليست که اعضاي SCO و کشورهاي ناظر با احترام از چند قطبي‌گرايي جهاني حمايت مي‌کنند. اين احتمال وجود دارد که چين و روسيه تلاش مي‌کنند تا هند را به تمرينات نظامي بعدي SCO وارد کنند. علايق هند در منطقه آسياي مرکزي بخوبي نشان دهنده افزايش همکاري نظامي با روسيه و چين درچندسال گذشته بوده است.

همچنين سازمان SCO پيوندهاي محکمي با سازمان کشورهاي جنوب شرق آسيا آ.س.ان برقرار کرده است .در اواخر ژوئن 2006، در شانگهاي پنجمين سالگرد تاسيس SCO برگزارشد، که در آن مهلت قانوني براي گسترش و توسعه اعلام شد، درعوض سازمان SCO گفتمان همکاري را با کشورها به صورت جداگانه شروع خواهدکرد.

افغانستان اولين کشوري است که مناسب مشارکت در گفتمان‌هاي دوجانبه اعضاي SCO  مي باشد .درواقع گسترش اتحاد بين روسيه و چين، موقعيت سران SCO و CSTO را در منطقه اوراسيا تقويت مي‌کند. اما در اينجا يک محدوديت براي ادغام دو سازمان وجود دارد. با وجود علاقه روسيه به همکاري نظامي با چين ، کرملين از گسترش سازمان SCTO دست نخواهد كشيد.

 SCO يک وزنه تعادلي نه تنها در برابر برتري غرب در فضاي شوروي به حساب مي‌آيد، بلکه يک وزنه تعادلي هم براي حضور چين در آسياي مرکزي و قفقاز است

 SCOدر اين بخش، برتفاوت هاي خود با سازمان CSTO تاکيد مي‌کند؛ برخلاف نيروهاي واکنش سريع، نيروهاي CSTO در پايگاه هوايي روسيه در KANT  مستقر شده اند؛ و ديگر اينکه SCO فاقدگروههاي نظامي عمليات مشترک است .در عمل، چين قادر نيست نيروهايي را که در روسيه به حال خود رها شده‌اند در کشورهاي آسياي مرکزي گسترش دهد. با اين حال،  SCO يک حوزه پرکار و نيرومند را براي افزايش همکاري نظامي بين مسکو و پکن پيشنهاد مي‌کند، که لزوماً همکاري در زمينه امنيت انتقالي اولين گام نيست، بلکه دستورالعمل هاي متفاوتي را تامين مي کند.

 

استفاده از نوشته اريكا مارتا منبع ايراس و نووستي.

 

   www.esalat.org