شب یلدا

عــــاصـــم شــــــرار

صحبت حكام ظلمت شب يلداست

نور ز خورشيد جوى بو كه بر آيد

(حافظ)

سال هاى زيادى است كه مردم جهان بخصوص در حوزه فارسى زبانان (افغانستان،تاجيكستان،ايران . . .) شب چله يا شب يلدا (آخرين شب فصل پاييز) را در كنار اعضاي خانواده و اقوام حتا با شكوه تر در سطح كشور جشن مى گيرند و به انتظار طلوع خورشيد و تولد روز نو، طولانى ترين و تاريك ترين شب سال تا نزديك صبح بيدار مى مانند. شرق شناسان همگى مى گويند كه مراسم شب يلدا از طريق حوزه ى فارسی زبانان به آداب و رسوم رومى ها منتقل شده رومى ها اسم (سانوران) گذاشتند بعد از اينكه رومى ها مسيحى شدند با تصويب كليساى آن زمان قرار شد مراسم ميلاد حضرت عيسى و جشن سانوران در ماه دسامبر برگذار بشود. تفاوت جشن مسيحى ها با شب يلداي ما در سال هاى معمولى فقط ٤ روز و در سال سه روز است زيبا كردن درخت كاج و سرو در كريسمس هم از حوزه فارس باستان گرفته شده است چون فارسى زبانان اين دو درخت را نشانه مقاومت در برابر تاريكى و سرما مى دانستند و در روز اول (جدى) در مقابل سرو مى ايستادند و عهد مى كردند كه تا سال بعد يك نهال سرو ديگرى بكارند. روز اول ماه جدى در فارس باستان آن زمان تعطيل عمومى بود چون مردم تا صبح بيدار مى ماندند و براى همين دوست داشتند روز بعد از شب يلدا را بخوابند و استراحت كنند.

معنى واژه يلدا

واژه يلدا از زبان سامى وارد زبان فارسى شده است يلدا يعنى روز، تولد به اول جدى "خور روز" هم گفته مى شده. خور روز يعنى خورشيد در فارس قديم خور روز برابرى انسان ها بود، همه ى مردم حتى مقام هاى بلند دولتى در اين روز لباس ساده مى پوشيدند تا به نظر يكسان بيايند در اين روز هيچكس حق نداشت به ديگرى دستور بدهد براى همين تمام كار دواطلبانه انجام مى شد جنگ و خونريزى و حتى كشتن مرغ و گوسفند هم در اين روز ممنوع بود دشمنان در آن زمان از وقت ها همين قطع موقت جنگ باعث صلح و صفا مى شد.

مراسم شب يلدا

يكى از فرهنگ و آيين هاى شب يلدا فال گرفتن با ديوان حافظ شيرازى هست مردم ديوان اشعار حافظ را با نيت شادى باز مى كنند و فال فرداى خودشان را طلب مى كنند در بعضى از نقاط گيتى شاهنامه خوانى هم رواج دارد بيان خاطرات و قصه گويى پدر بزرگ و مادر بزرگ ها هم يكى از مواردى است كه يلدا را براى خانواده ها لذت بخش تر مى كنند اما همه اين شيوه هايى است تا خانواده دور هم جمع بشوند و بلند ترين شب سال را با شادى و صفا سحر كنند خوردن بعضى از ميوه ها مانند هندوانه و غيره نيز رواج دارد اما به سبب محيط، آداب و رسوم مردم اين نكته وابسته گى دارد.

۲۰ دسامبر ۲۰۱۶

توجه!

کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است

کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد