تقلب گسترده اتنخاباتی

یکشنبه، ۲۶ دسامبر ۲۰۱۰

بخش اول

پژوهشگر و محقق (صباح)

از کدام عملکرد در کشور بنالیم از اجرات و عملکرد دولت، از فساد و رشوه ستانی، از قوم پرستی و تنظیم و حزب بازی، از وابستگی و خود فروشی به اجانب و بیگانگان، از کارکرد های ضعیف و ناخردمندانه پارلمان، از چور و چپاول دارایی و مالکیت های دولتی و شخصی، از کور خود و بینایی مردم بودن، از دسیسه ها و توطئه های رنگارنگ، از ویرانی و بربادی ملت و میهن، از دیده درایی و بی حیایی تاراجگران، از دربدری و گرسنگی مردم ستمدیده . . .

چون میبینم به هر سو کوه گناه را

می ‌پوشم از حیا و شرم هردم نگاه را

چهره نهان می ‌كنم و به سیل اشك

تا ننگرم خشم خورشید و ماه را.

در تعریف انتخابات آمده است، انتخابات سلسله اقدامات و عملیات منسجم و پیوسته ای است كه در یك محدوده جغرافیایی مشخص و زمانی محدود و معین صورت می گیرد و منجر به برگزیده شدن فرد یا افراد و یا موضوع و مرام خاصی از سوی اكثریت مردم می شود. اجرا و انجام این سلسله اقدامات و عملیات كه منتج به این نتیجه گردد، اصطلاحاً برگزای انتخابات نامیده می شود. کسانی را که مردم از جانب خود انتخاب می کنند نماینده خوانده می شوند. همه نمایندگان با هم تشکیل پارلمان می دهند. کسانی که انتخاب می شوند پیش از انتخابات تعیین می شوند و آنان را کاندیدا می نامند. رای، تصمیم یک شخص برای انتخاب کاندیدا می باشد. در جریان انتخابات، برای انتخاب نمایندگان برای پارلمان شرایطی اعلام می شود، که بسیار لازم هستند تا انتخابات نمایانگر اراده وتصمیم مردم باشد. در اکثر کشورهای جهان انتخابات بخاطر زعیم ملی، رئیس جمهور، والی ها، شاروالها و نماینده گان مردم در پارلمان برگذار میگردد و در آن مردم بدون ترس و هراس پای صندوقهای رای رفته و نماینده دلخواه خویش را انتخاب مینمایند.

درباره پارلمان میخوانیم، كلمه پارلمان در زبان انگلیسی است. كلمه پارلمان هم در زبان لاتین است كه به طور كلی به معنی گفت و گو یا مذاكره ا ست. پارلمان ها از ارکان اصلی بسیاری از حكومت های جهان هستند. ریشه پارلمان و مشابه آن به قرن های خیلی دور بر می گردد. حتی در دنیای باستان هم مراکزی مشابه پارلمان های امروزی وجود داشته است. اما پارلمان های امروزی بر اساس شرایط امروز جهان به وجود آمده و گسترش پیدا کرده اند. پارلمان کنونی بیشتر كشورها از سیستم حكومت پارلمانی كشور انگلیس الهام گرفته اند. سیستم پارلمانی انگلیس، سیستم نمایندگی در پارلمان را در بسیاری از کشورهای جهان تحت تأثیر قرار داده است.

یکی از وظایف پارلمان قانونگذاری است. البته در این سیستم قوه مجریه هم می تواند برای قانونگذاری به پارلمان کمک کند. منتها پیشنهادات دولت لازم است که باز هم به تأیید نمایندگان برسد. نمایندگان پارلمان از سوی مردم انتخاب می شوند، می توانند بر همه کارهای قوه مجریه نظارت کنند و از راه سؤال و استیضاح وزرا و تشکیل کمیسیون های تحقیقاتی و یا نهادهای نظارتی بر کار دولت نظارت کنند. حتی پارلمان می تواند به رئیس دولت و یا وزرا رأی عدم اعتماد بدهد و موجب سقوط دولت شود.

تجربه بشری در طول تاریخ در حوزه سیاست و قدرت دست آوردهای بسیاری را كسب نموده است. این دست آوردها با گذشت زمان متحول و متكامل شده و عملاً به سمت و سویی راهنمایی گردیده كه با فطرت انسانی هم خوانی و سنخیت بیش تری داشته است. نظام های مختلف سیاسی كه در طول تاریخ شكل گرفته است، در واقع تلاش هایی برای پیدا كردن الگوی مناسب سیاسی مبتنی بر ماهیت بشری است. جوامع مختلف بر اساس اصل آزمون و خطا سعی نموده اند نظام های مختلف را تجربه كنند، وجوه مغایر با ماهیت انسانی آن را بزدایند و وجوه موافق آن را نه تنها برای خود نگه دارند بلكه به دیگر جوامع هدیه نمایند. بر این اساس در مسیر تكامل نظام های سیاسی، شاهد نوعی هم گرایی و مشابه سازی در جوامع مختلف حتی با فرهنگ های مختلف هستیم. اصولی هم چون تفكیك قوا، مسؤولیت حاكمان، حاكمیت ملت، دوره ای بودن مسؤولیت، انتخابات، همه پرسی، رفاه اجتماعی و . . . در شرایط كنونی مختص به یك كشور یا قوم خاص و پیروان یك مذهب ویژه نیست، بلكه در گوشه و كنار جهان، خواه در آفریقای سیاه یا آسیای زرد و اروپای سفید و آمریكای جنوبی سرخ یا پیروان مسیح و اسلام و بودایی و هندو و یهودی و بت پرست، قابل قبول و رویت است. هر كشور و جامعه ای كه بتواند از دست آوردهای اجتماعی بشری بهره جوید و مجهز به دانش سیاسی روز گردد، از مرتبه و جایگاه بالایی در بین دیگر ملل برخوردار خواهد بود. دانش سیاسی مبتنی بر تجربیات بشری هیچ رنگ و بوی ایدئولوژیك و اعتقادی خاص ندارد و متعلق به همه بشریت است.

موضوعی كه تقریباً به اتفاق آرای ملل رسیده است دموكراسی نمایندگی است. یعنی به جای این كه تك تك افراد راجع به تك تك موضوعات اظهار نظر نمایند برای سهولت اجرایی، افراد جامعه تعداد محدودی را به نمایندگی از سوی آحاد مردم برای اعمال حق حاكمیت ملت و برای مدت معین انتخاب می كند. نمایندگان برگزیده با انتخابات مردم مشروعیت سیاسی خود را احراز می نمایند زیرا در صورت عدم اتكا به آرای مردم جایگاه نماینده گی آنان مفهومی نخواهد داشت و فاقد مشروعیت سیاسی خواهند بود و مانند این است كه شخصی بدون نظر و رضایت كسی خود را وكیل و نماینده او بخواند و در اموال و مالكیت او تصمیم گیری و اعمال نظر نماید. بدیهی است از نظرعرفی و حقوقی چنین شخصی متجاوز و غاصب اموال غیر نامیده می شود. پر واضح است برای تبلور چنین هدفی، آزادی انتخاب شوندگان و انتخاب كنندگان از اوجب واجبات به حساب می آید؛ زیرا تجربیات متوالی بشری به كرات ثابت نموده است كه بدون وجود آزادی سیاسی، امكان بمنصه ظهور درآمدن اراده جمعی در انتخابات میسر نیست و در این صورت حق حاكمیت مردم تعین پیدا نخواهد كرد آزادی از چنان مرتبت و جایگاهی برخوردار است كه حتی استقلال و تمامیت ارضی كشور هم نمی تواند بهانه ای برای پایمال كردن آن باشد و همچنین شكل و شمایل قانونی هم نمی ‌تواند مانع از آزادی مردم گردد.

ضرب المثلی مشهوری است که میگویند- "اشتر را گفتند چرا گردنت کج است و شتر در جواب گفت که کجایم راست است" در کشورما سوگمندانه همه چیز کژاندیشانه پیش میرود و همه در پی منافع خود و خاک به چشم ملت میزنند.

مردم دهها سال است که سایه سنگین نظامی کشورهای خارجی را حس می کنند و ازسوی دیگر تحت فشار گروه های افراطی و تروریست هستند. در چنین شرایطی "دولت مرکزی" می کوشد مدل دموکراسی غربی را که برپایه مشارکت سیاسی مردم و انتخابات آزاد استوار شده پیاده کند. اما آیا دموکراسی صرفاً برگزاری انتخابات است؟ حتی اگر این را هم بپذیریم باز هم در کشور به موضوع امیدوار کننده یی برخورد نمی کنیم. این انتخابات نیز در پایین ترین سطح مرغوبیت و مقبولیت برگزار می شود. برخی اساسا پیاده شدن الگوی دموکراسی در پایین ترین سطح آن که مبتنی بر انتخابات است را نیز غیر ممکن می دانند ولی برخی دیگر بر این باورند که مردم راه تازه ای را آغاز کرده اند که به مرور در پیمودن آن تبحر بیشتری پیدا خواهند کرد.

افشای تقلب انتخاباتی در کشور نشان می دهد که مسئله فساد همچنان یکی از مسائل جدی در دولت به حساب می آید، دولت همچنان در انتخابات ریاست جمهوری گذشته، با انتقادات زیادی در مورد بروز تقلبات گسترده، مواجه شده بود. کرزی، پس از کسب مجدد مقام ریاست جمهوری، بر عزم خود برای رفع فساد تاکید نمود ولی به نتایج عملی در این زمینه نرسیده است. تقلب در تمام کشور، امری رایج است و نه فقط در انتخابات، بلکه در بسیاری از موارد رواج دارد و مردم می توانند با پرداخت مبالغی به هدف خود برسند. با وجود آن که رسانه های غربی، انتخابات در کشورهای توسعه نیافته را بی نظم، خوانده و از مردم ما نیز درخواست کردند که نباید انتظار بیشتری از انتخابات داشته باشند، ولی بروز تقلب جدی در انتخابات پارلمانی، بیش از پیش دولت را ضعیف و کمیسیون انتخابات را بی اعتبار کرده است. تقلب در انتخابات بیش از همه مردم را مایوس و سرخورده نموده است. در جریان این دوره انتخابات بسیاری از مردم با وجود تهدید های تروریستان، با امید برگذاری یک انتخابات سالم، جان خود را به خطر انداخته و رای دادند. از سوی دیگر، دولت ضمن تغییر رییس و معاون کمیسیون انتخابات، با اجرای تدابیری قول داده بود عدالت در انتخابات را تامین کند. اما برخلاف انتظار، بروز تقلب انتخاباتی، اطمینان مردم را نسبت به دولت، پارلمان و کمیسیون انتخابات سلب نمود.

همچنین بروز این تقلب، فرصت مناسبی را دراختیارمخالفین گذاشته است.

تروریستان بارها تاکید نموده که خروج نیروهای خارجی از کشور، پیش شرط مذاکره و گفتگو به حساب می آید. بروز تقلب جدی در انتخابات که تحت نظارت کشورهای غربی برگزار شده بود، نه تنها به اعتبار کشورهای ناظر لطمه وارد کرد، بلکه بهانۀ خوبی را در اختیار افراطیون قرار داد و از طرف دیگر با درنظرداشت اوضاع امنیتی نامطلوب، بروز تقلب در انتخابات، دولت را در بحران بیشتری گرفتار خواهد کرد. با آنکه ده سال از آغاز جنگ و حضور نیروهای خارجی می گذرد اما "طالبان" همچنان فعال بوده و اوضاع امنیتی کشور کماکان با چالش های جدی مواجه است.

از سوی دیگر سرمنشی ناتو در لیسبون پایتخت پرتگال اظهار داشت که سازمان ناتو از اوایل سال دوهزار و یازده میلادی تا پایان دوهزار و چهارده میلادی بتدریج امور امنیتی و دفاعی را به نیروهای داخلی تحویل خواهد داد. چیزی که در این مورد زمینه نگرانی طرف های مختلف را فراهم کرده است، توانایی نیروهای داخلی برای مقابله با تهدیدات امنیتی و دفاعی کشور پس از خروج نیروهای ائتلاف است. تقلبات گسترده در این دورۀ انتخابات، موجبات نگرانی بیشتر مردم نسبت به توانائی دولت را فراهم نموده است و باید دید دولت با اتخاذ چه شیوه ای، بار دیگر اعتماد مردم را بدست آورد.

احزاب، نهاد ها و افرادی که می توانستند در این انتخابات شرکت کنند، از آن صرفنظر کردند. عدم شرکت نخبگان به این مفهوم است که همه دریافته ‌اند - پارلمان محل تغیر و تحول سیاسی نیست. اگر عملکرد پنج ساله ولسی جرگه را مرور نماییم دستاورد مثبت و مشخصی نداشته است و قوانین خاصی در آن تصویب نشده است. جلسات پارلمان نیز محل مشاجره کاری، و خدمتگاری، صداقت و عدم صداقت، تصمیمگیری بخاطر نابودی ریشه های منفی اداری و اجتماعی و فیصله های کلان ملی نیست. انتخابات در سایر کشورها غالبا عرصه وزن کشی گروههای سیاسی است تا طرفداران و هواداران خود را ارزیابی کنند و برای سرنوشت وطن و ملت تصمیم های جدی بگیرند، اما در کشورما وضعیت به این شکل نیست چون گروهها و تفکرات سیاسی به شکلی سازمان‌ دهی شده رشد نکرده‌ اند. کشور برای رسیدن به دمکراسی نیازمند تمرین زیادی است. همین رأی گیریها و ایجاد کمیسیونهای نظارت بر انتخابات و فاش شدن تقلب در انتخابات به مردم می ‌آموزاند که با همین سعی و خطاها و با همین تمرینها می ‌توان مدلهای را برای کشور پیاده کرد. نمی توان برای این سرزمین نسخه کشورهای دیگر را نوشت.

کارشناسان چند موسسه تحقیقاتی بین المللی گفته اند: تقلبات عمیقی که در جریان یک سال در دو انتخابات صورت گرفته است، مشروعیت دولت را زیر سوال برده است. پس از آنکه در انتخابات ریاست جمهوری ماه آگست سال دو هزار و نو میلادی یک سوم آرای رئیس جمهور باطل اعلام شد، مشروعیت حکومت او در معرض بحران قرار گرفت. تقلبات چشمگیر در انتخابات پارلمانی ماه سپتمبر امسال ضربه دیگری بر مشروعیت دولت زد. نتایج نهایی انتخابات در سی و چهار ولایت اعلام شد. اما انتظار نمی رود پارلمان جدید در سال جاری به کار آغاز کند، زیرا څارنوالی دهها مورد تقلب را زیر بازرسی قرار داده است. تحلیلگران تصویر ترسناکی از یک حکومت در حال تقلا ارائه می کنند که در عین اتکا به غرب پیوسته تقاضا می کند تا نیروهای خارجی کشور را ترک کنند. این در حالی است که متحدان غربی به طور فزاینده ای از فساد اداری و مالی و فعالیتهای ناچیز برای ایجاد نهاد های دموکراتیک، نومید اند. به نظر کاندیس روندو، کارشناس ارشد افغانستان در گروه بحرانات بین المللی «حکومت کرزی بخش اعظم سرمایهء سیاسی اش را مصرف کرده است».

گروه بحران گفته است: حکومت کرزی بدون حمایت خارج سقوط خواهد کرد. "طالبان" کنترول بخش زیاد کشور را در دست خواهند گرفت و منازعه داخلی بدتر خواهد شد. این امر تکرار جنگ داخلی مخرب سالهای نوزده نود و نو میلادی را بیشتر می سازد. نورین مک دونالد رئیس بخش مشی سیاسی گروه تحقیقاتی موسوم به شورای بین المللی امنیت و انکشاف می گوید: جامعه بین المللی در مورد روند دموکراسی در افغانستان بسیار انعطاف پذیر بوده است، و این سوال خوبی است (هرگاه پرسیده شود) تا کجا می توان این روند را کش داد، پیش از آنکه کلیت این بهانه از بین برود.

این گروه در گزارشی زیر عنوان استراتژی خارج شدن در برابر درگیر ماندن در افغانستان گفته است: در حالی که مشروعیت کرزی مورد سوال است و قدرت وی روز تا روز بیشتر تضعیف می شود، او وقت زیادی را برای اداره تر دستانه منافع رقابت آمیز خانواده اش، قوماندانهای منطقه ای، ثروتمندان قدرتمند و شرکای بین المللی اش صرف می کند . . . این عملِ ایجاد توازن نا پایدار که در آن فساد و حمایت از افراد برای افزایش نفوذ خود حاکم هست، اقتدار رئیس جمهور را خنثی ساخته و مانع اصلاحات در حکومت می شود.

خانم مک دونالد از شورای بین المللی امنیت و انکشاف می گوید: در این سوالی نیست که علاقه مندی به انتخابات در سطح مردم عوام و نسل جوانتر وجود دارد، اما در عین زمان آنانی که می خواهند قدرت را قبضه کنند، پروای آن را ندارند که این روند را برای مشروعیت دادن به سلطهء شان مورد دست بازی قرار دهند. جامعه بین المللی آن اراده سیاسی و یا مجموعهء مهارتهایی را ندارد که آنها را از این کار باز دارد. با وجود پس گذاشتن تقلبات بعد از انتخابات ریاست جمهوری، ما دوباره می بینیم که سوال اساسی در مورد مشروعیت همه ساختار پارلمان به وجود آمده است . . . در نتیجه ما با اطمینان گفته می توانیم که ما یک ریاست جمهوری، یک کابینه و یک پارلمان داریم که در بهترین صورت از نظر قانون اساسی در موقعیت شکننده ای قرار دارند.

دو انتخابات پی هم، یکی انتخابات ریاست جمهوری و دیگر انتخابات پارلمانی که هردو با تقلب کاری و فساد آلوده بود، به نوشته رویترز اعتبار رییس جمهور را کاهش داده، جام صبر کشورهای غربی را لبریز ساخته است. انتخابات ریاست جمهوری مشروعیت حکومت را با سوال روبرو ساخت و اکنون انتخابات پارلمانی به این شکل صلاحیت و مشروعیت نماینده گان مردم را نیز به شک و تردید روبرو ساخته است. تحلیل گران یک تصویر تیره و تار را در مورد حکومت که همیشه متکی به غرب بود و اکنون خواهان خروج تدریجی قوای آن ها از افغانستان می باشد، ترسیم می کنند. این در حالیست که کشورهای غربی نیز از فساد اداری و کار ناچیز که در ساحهء ایجاد ظرفیت ها و تقویهء موسسات دموکراسی در افغانستان انجام شده، خسته شده اند. یک کارمند اداره بین المللی بررسی بحران ها کندیس راندیوکس اظهار می دارد که ادارهء رییس جمهور کرزی تمام ثروت سیاسی خود را به مصرف رسانیده است و آن هم در حالی که ایالات متحده و ناتو که از سال دوهزار و یک به این سو ملیاردها دالر را به افغانستان داده، می خواهند عملیات نظامی شان را درافغانستان تا سال دوهزار و چهارده میلادی کاهش بدهند.

بعد از سی سال جنگ امیدواری های که در چند سال اخیر در ساحه صلح، اعمار مجدد موسسات اداری از جمله سیستم عدلی و قوای امنیتی، ایجاد شده بود، دوباره کاهش یافته است. همزمان با این که مشروعیت حکومت روز بروز بیشتر با سوال روبرو می شود، به نوشته رویترز، رییس جمهور کرزی که یک زمانی شریک مهم غرب به شمار می رفت، امروز برای غرب مانند یک بار دوش می باشد. در چنین حالت مردم افغانستان در سر دو یک راهی قرار گرفته اند.

مک دانلدز به خبرگزاری رویترز گفته است: هیچ جای شک وجود ندارد که مردم افغانستان به انتخابات علاقه دارند، اما همزمان با آن کسانی که قدرت در قبضه آن هاست، از هر وسیله ممکن استفاده خواهند کرد تا قدرت از چنگ آن ها خارج نشود. در جامعه جهانی نیز نه تمایل سیاسی و نه هم تجربه کافی وجود دارد که بتواند راه بیرون رفت از این بحران را پیدا کند. رییس جمهور کرزی و مقامات پیمان ناتو می گویند که مذاکرات صلح با "طالبان" شروع شده و این تماس ها در مراحل ابتدایی قرار دارند. اما رویترز می افزاید، موقف لرزان رییس جمهور کرزی در قدرت نشان می دهد، مذاکرات صلح که در باره آن بیش از حد تبلیغ شده است، نیز به فنا روبروست. زیرا یک حکومتی می تواند برای صلح پایدار تلاش کند که مشروعیت و استقامت آن خیلی بیشتر از حکومت رییس جمهور کرزی باشد.

روزنامه وال ستریت ژورنال می نویسد، اعلان نتایج انتخابات پارلمانی افغانستان فاصله میان کمیسیون مستقل انتخابات و حکومت رییس جمهور کرزی را بیشتر ساخت. روزنامه می افزاید مردم افغانستان و جامعه جهانی انتظار داشتند که بعد از انتخابات ریاست جمهوری که با ماجرای تقلب و مشکلات دیگر همراه بود، انتخابات پارلمانی به شکل بهتر پیش خواهد رفت، اما در این انتخابات هم تقلب و دست درازی در صندوق های رای بیش از حد بود.

روزنامه تایمز چاپ لندن می نویسد، در این انتخابات رییس جمهور تضعیف شده است زیرا در انتخابات توازن قومی در پارلمان مد نظر گرفته نشده و تعداد پشتونها در پارلمان نو کمتر می باشد.

روزنامه نیویارک تایمز می نویسد که اعضای پارلمان بعدی به شکل انفرادی کاندید شده و به کدام جناح مشخص پابندی نداشته اند و اکثریت آنها با مصارف گزاف پول این چوکی ها را بدست آورده و وفاداری آنها هم به این خواهد بود که چگونه این پولها و دهها برابر بیشتر از آن را در دوره وکالت خود بدست آورند. روزنامه از قول میر احمد جوینده که سابق در اداره جامعه مدنی کار می کرد می نویسد، که گفته است اکثریت اعضای پارلمان صرف با کسی تفاهم خواهند کرد که به معامله پولی بیشتر حاضر باشد. به گفته او یک مشکل عمده از این به بعد وجود خواهد داشت و اعضای پارلمان که سابق برای انجام کاری هزار دالر می خواستند، اکنون شاید بین ده هزار تا بیست هزار دالر بخواهند، زیرا آنها برای وکیل شدن پول زیاد خرج کرده اند و این پولها را باید بدست آورند. از این رو بنوشته روزنامه پارلمان بعدی در برابر رشوت و فساد بیشتر آسیب پذیر خواهد بود.

اصولا در کشورما، نظام پارلمانی در سیاست داخلی و خارجی کشور بدین گونه تأثیر گذار نیست. یعنی نظام سیاسی نظام پارلمانی نیست. نگاهی به پیشینه این مرز و بوم مشخص می ‌سازد که کشور پارلمان منحصر به خود را داشته یعنی لویه ‌جرگه ها و یا مجلس بزرگان. فیصله و تصویب تصمیمات بزرگ و سرنوشت ساز کشور نیز با لویه جرگه‌ ها شکل گرفت و بیشترین زمامداران و حکمرانان از طریق لویه جرگه ها به سلطنت رسیده اند و کارهای مهم و حیاتی نیز از همین کانال تحقق یافته است. افغانستان شرایط و ویژگیهای خاص خود را دارد و نظام پارلمانی به دلیل سابقه‌ ی که در کشور دارد خیلی تأثیر گذار نیست. به عبارتی نباید این انتخابات را خیلی جدی فرض کرد. رقابتها برای کسب کرسی‌های پارلمانی نه سیاسی بلکه محلی و اکثرآ بخاطر منافع شخصی بوده است. بر همین اساس تنها نزدیک به سی و پنج در صد از واجدین دوازده میلیونی در این انتخابات شرکت کردند، در دوره قبل این رقم بیش از پنجاه در صد بود. توده ها حق داشتند که چنین میکردند چرا که انتظارات مردم از پارلمان بر آورده نشده و اشتباهات دولت و فضای نا امن کنونی نیز تاثیراتی داشته است.

توجه!

کاپی و نقل مطالب از «اصالت» صرف با ذکر منبع و نام «اصالت» مجاز است

کلیه ی حقوق بر اساس قوانین کپی رایت محفوظ و متعلق به «اصالت» می باشد