Mon, September 17, 2007 8:30 am

نويسنده : رحيم آريا

 معرفی رجال عمده افغانی در مشروطیت اول و دوم
 به مناسبت استقلال افغانستان

مولوی عبدالواسع خاکی

مولوی عبدالواسع فرزند مرحوم مولوی عبدالرؤف خان خاکی می باشد، که ذکر پدر مرحوم شان قبلاً گذشت، و یکی از اعضاي برجستة جنبش مشروطيت اول بود كه در عهد امير حبيب الله خان زنداني شد و در عهد امان الله خان نظام نامه ها را مطابق به شرع اسلامي تدوين كرد. وی تحصیلاتش را از نزد پدر مرحوم اش فرا گرفت و در اواخر امارت امیر حیبب الله خان سررشته دار مکاتب ابتدایی قندهار و همچنان یکی از مبارزان جهاد استقلال افغانستان بود و بعد از اعلان استقلال افغانستان در اداره تقنین و شورا به کار اغاز نمود و همراه با «بدری بیگ» متخصص ترکی در ترتیب قوانین شرعی افغانستان فعالیت داشتند. وی همچنان دست به تاسیس مکتب قضات زد و استاد شرعیات این مکتب نیز بود. . مولوی عبدالواسع در سال 1300 مرکه پشتو را تاسیس نمود و همچنان کتب «یوازینی پشتو» و «گرامر پشتو» را تالیف نمود. . مولوی عبدالواسع در سال 1302 به حیث رییس محاکمات ایفای وظیفه می نمود و در سال 1305 بنا بر ایراد خطابه که راجع به اوالامر بودن امیر بود نظر به دسیسه درباریان امیر توقیف و به مدت یک سال در حبس ماند و بعد از رهایی از زندان به قندهار رفت و در اغتشاش سال 1307 به طرفداری امان الله خان در مقابل فرزند سقاو فتوای شرعی صادر نمود ولی لشکریان فرزند سقاو در جوزای سال 1308 مولوی عبدالواسع را دستگیر و به جرم ترتیب نظامنامه های دوره امیر امان الله خان در شیرپور کابل به توپ بستند.

 اثار مولوی عبدالواسع :

1.    تمسک القضات :
شامل دو جلد است که در باره حقوق و احکام قضایی کشور است.

2.    حکمت اسلامی در فلسفه نزول قران و مقاصد بعث پیامبر.

3.    حکومت اسلامی در باره تشکلات حکومت داری از نظر اسلام می باشد.

 

روانش شاد باد !

 

 عبدالرحمن لودین

محمد ولی خان دروازی

میر غلام محمد غبار

مولوی عبدالرؤف خان قندهاری (خاکی)

استاد عبدالرب خان قندهاری خاكی

سردار عبدالحسین عزیز

سید حسن شیون

میر قاسم خان

عبدالهادی داوی «پریشان»

سید غلام حیدر پاچا

میرزا محمد مهدی چندوالی

غلام محمد خان میمنه گی

 

www.esalat.org