چهارشنبه، ۲۰ فبروری ۲۰۰۸
نويسنده : رحيم آريا
معرفی
رجال عمده افغانی
در مشروطیت اول و دوم به مناسبتِ
استقلال افغانستان
محمود طرزی
محمود طرزی فرزند غلام محمد خان طرزی و نوادهء سردار رحمدل خان برادر سردار پاینده محمد خان بارکزی در اول سنبله ۱۲۴۴ شمسی در جوار مرقد سلطان محمود در شهر غزنی افغانستان تولد یافته است . خانواده طرزی در سال ۱۸۸۱ م از قندهار به کویته و کراچی فرار کردند و در این ایام محمود طرزی ۱۷ ساله بود و از سال ۱۸۸۲ م تا سال ۱۸۸۵ م در کراچی زندگی کرد و در انجا زبان اردو را اموخت ولی خانواده طرزی در تابستان سال ۱۸۸۵ م به بغداد مسافرت کردند و محمود طرزی در انجا زبان ترکی و عربی را اموخت و در سال ۱۸۸۶ م محمود طرزی به دمشق رفت و در انجا زبان فرانسوی را اموخت و در پهلوی ان مطالعات وسیعی در ادبیات، حقوق و سیاست و اجتماعیات نمود و کتب زیادی را به زبان دری ترجمه کرد و به بسیاری از کشور های عربی سفر نمود .
بعد از وفات غلام محمد خان طرزی پدر محمود طرزی در سال ۱۹۰۰ در دمشق، محمود طرزی پس از مرگ پدر به کابل آمد و نه ماه را درین شهر سپری کرد. بعد از بازگشت به کابل، امیر حبیب الله خان مرحوم طرزی را به بازگشت به کشور دعوت نمود و مرحوم طرزی دعوت امیر حبیب الله خان را برای بازگشت به افغانستان قبول نمود و بعد از ۲۳ سال مهاجرت در سال ۱۹۰۵ م با تمام فامیل خویش به کابل بازگشت و در خانه ملا توخی در ده افغانان کابل سکونت کرد .
پس از چندی دو دختر محمود طرزی به همسری دو شهزاده افغانستان شهزاده امان الله و شهزاده عنایت الله در آمدند ـ پس از کشته شدن امیر حبیب الله در زمستان ۱۲۹۷ هجری خورشیدی ثریا دختر محمود طرزی شهبانوی افغانستان شد و او نخستین زنی بود که بدون حجاب سنتی در انظار نمایان گشت .
مرحوم طرزی بعد از بازگشت به افغانستان نشریه سراج الاخبار را به راه انداخت و علاوه بران 31 کتاب و رساله منثور و منظم را به به زبان دری ترجمه نمود . بعد از اعلان استقلال افغانستان در سال ۱۹۱۹ م مرحوم طرزی بحیث اولین وزیر خارجه کشور منصوب شد و بعد از دوره وزارت امور خارجه در سال ۱۹۲۲ م به حیث وزیر مختار افغانستان در پاریس – فرانسه تقرر یافت و در سال ۱۹۲۸ م به کابل بازگشت و از مشاغل رسمی کناره گرفت.
پس از سقوط دوران شاهی امان الله در سال ۱۳۰۷ به هرات رفته و از انجا به ایران و سپس راهی ترکیه شد ـ این تبعید دوم طرزی چهار سال به درازا کشید ـ تا انکه بتاریخ ۲۲ نوامبر سال ۱۹۳۳ و به عمر ۶۸ سالگی در اثر سرطان جگر درگذشت، درست دو هفته پیش از این محمد نادر شاه در کابل کشته شده بود ـ
روانش شاد باد !
مولوی عبدالرؤف خان قندهاری (خاکی)
استاد عبدالرب خان قندهاری خاكی